سیکل فروش جذاب اوراق

به گزارش می‌متالز، طبق قانون بودجه۱۴۰۲، تا پایان سال جاری دولت ۱۸۷هزار میلیارد تومان تامین مالی از طریق اوراق خواهد داشت و تا به امروز ۷۷۹۷۵هزار میلیارد تومان از این اوراق را در قالب اوراق اراد فروخته است. اوراق اراد فروخته‌شده تا به اینجا ۴۱.۶ نیاز مالی دولت به اوراق را تامین کرده‌اند. به گزارش وزارت اقتصاد همچنین ۸۲هزار میلیارد تومان اوراق غیرنقدی اسناد خزانه اسلامی نیز توسط دستگاه‌های اجرایی به گیرندگان واگذار شد، در نتیجه تا به اینجا با احتساب اسناد خزانه اسلامی واگذارشده میزان اوراق فروخته‌شده به ۱۵۹۹۷۵هزار میلیارد تومان رسیده است که جمع این دو نوع اوراق حدود ۸۵.۵درصد رقمی است که باید تا پایان سال فروخته شود. همچنین گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی بانک مرکزی از سی‌وششمین حراج منتشر شد. پس از برگزاری این حراج، نرخ بهره با کاهش ۰.۰۳درصدی به ۲۳.۶۰رسید.

وضعیت حراج اوراق

بررسی‌ها نشان می‌دهد فروش اغلب اوراق در حراج‌های اخیر ازجمله حراج هفدهم در بازار سرمایه صورت گرفته است. علت بروز این وضعیت را می‌توان به‌دلیل وضعیت بد نقدینگی بانک‌ها دانست که دیگر مشتری مهم این اوراق هستند. بانک مرکزی نیز در بازار اوراق به‌دلیل نیاز دولت به فروش اوراق برای تامین مالی کسری بودجه خود انعطاف بیشتری نشان داده است و با تعدیل نرخ‌ها اوراق خود را برای مشتریان خود جذاب‌تر می‌کند. به‌صورت میانگین حجم فروش اوراق در ۱۶ حراج اول ۴.۰۴ هزار میلیارد تومان بوده؛ اما میزان فروش اوراق در حراج آخر ۷.۱۶ هزار میلیارد تومان بوده است. بالا بودن میزان فروش اوراق در اواخر و اوایل ماه نشانگر سیکلی است که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دولت شکل گرفته است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اواخر ماه با توجه به رسیدن سررسید اوراق خود تمایل بیشتری به خرید اوراق جدید برای جایگزین کردن اوراق قبلی پیدا می‌کنند.

دولت نیز با توجه به رسیدن زمان پرداخت حقوق‌ها نیاز مبرم‌تری برای تامین مالی خود در روز‌های پایانی ماه دارد. خرید بیشتر اوراق در اواخر و اوایل ماه زمانی جالب توجه‌تر می‌شود که دقت کنیم بیشتر این اوراق تحت تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولتی قرار دارند. این سیکل در خرید و فروش اوراق دولتی در ماه‌های دیگر نیز تکرار شده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد حدود ۵۴ درصد اوراق دولتی فروخته‌شده به جز اوراقی که تحت تملک وزارت اقتصاد هستند یا توسط بانک مرکزی ریپو شده‌اند، در تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولت است. بررسی دقیق‌تر مالکان بزرگ چهار ورقه اوراق عرضه‌شده در این حراج نشان می‌دهد که دست کم ۵۹.۶۱۵ درصد از این سه نوع ورقه تحت تملک شرکت‌های دولتی یا تحت نفوذ دولت قرار دارند.

عملکرد بانک مرکزی

به گزارش بانک مرکزی، در راستای عرضه تدریجی «اوراق مالی اسلامی دولتی» توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (دولت) در تواتر‌های هفتگی، مرحله هفدهم حراج این اوراق در سال ۱۴۰۲ در روز سه‌شنبه ۳۰ آبان‌ماه اجرا شد. بانک مرکزی در حراج‌های مزبور خدمات کار گزاری مورد نیاز را به وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی ارائه می‌دهد. بانک مرکزی پیشنهاد‌های دریافت‌شده از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی را برای تصمیم‌گیری به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال و این وزارتخانه نسبت به تعیین سفارش‌های برنده اقدام می‌کند. طبق گزارش بانک مرکزی، نرخ سود اسمی سالانه در این حراج ۲۰.۵ درصد اعلام شده است. قیمت هر ورقه اوراق مالی در این حراج‌ها ۱۰۰ هزار تومان است. مهلت ارسال سفارش برای این حراج از ساعت ۸:۰۰ یکشنبه ۲۸ آبان‌۱۴۰۲ تا ساعت ۱۲:۰۰ همان روز بود. در این حراج حداقل حجم سفارش ۵۰۰ هزار ورقه بوده است.

نگاهی به وضعیت فروش اوراق از آغاز سال تا امروز نشان می‌دهد درصورتی‌که دولت مشابه سال گذشته ۴۳ حراج برگزار کند تاکنون با گذشت حدود ۷ ماه از آغاز سال دولت ۱۷ حراج را تا به اینجای کار برگزار کرده است. همچنین طبق آمار اعلامی وزارت اقتصاد تا به حال دولت ۴۱.۶ درصد اوراقی که برای تامین مالی بودجه نیاز داشت، فروخته است. با این حال به گفته یک کارشناس اقتصادی با توجه به عملکرد دولت در هفت‌ماه نخست سال و کسری ۳۰ درصدی بودجه حجم اوراق مورد نیاز دولت حداقل ۲۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. همچنین دولت در زمان سررسید اوراق پیشین خود اوراق بیشتری منتشر می‌کند و به فروش می‌رساند.

حراج بازار باز

همچنین بانک مرکزی گزارش عملیات سیاست پولی و آمار جدید نرخ بهره بین‌بانکی را منتشر کرد. طبق آمار اعلامی بانک مرکزی در حراج سی‌وششم عملیات بازار باز ۱۳۵.۲۸ میلیارد تومان اوراق در قالب عملیات بازار باز فروخته شد. تعد‌اد بانک‌ها و موسسات شرکت‌کنند‌ه د‌ر این حراج ۲۰ موسسه بود‌ه. علاوه بر این بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند د‌ر روز‌های شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعد‌ه‌مند (د‌ریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی) مشروط به د‌ر اختیار د‌اشتن اوراق مالی اسلامی د‌ولتی و د‌ر قالب توافق بازخرید با نرخ سقف د‌الان نرخ سود (۲۴ د‌رصد) استفاد‌ه کنند. در این حراج یک بانک یا موسسه اعتباری غیر بانکی از این امکان اعتبارگیری استفاده کردند. میزان ارزش اعتبارگیری قاعده‌مند در این حراج ۱.۰۳ هزار میلیارد تومان بوده است. نرخ بهره بین‌بانکی نیز از ۲۳.۶۳ درصد به ۲۳.۶۰ رسید. نرخ بهره بین بانکی در اوج خود در امسال در ۵ مهر ماه به ۲۳.۸ درصد رسید؛ اما با گذشت زمان بانک مرکزی با تغییر سیاست خود و افزایش عرضه ذخایر در عملیات بازار باز، نرخ بهره را کاهش داد.

منبع: دنیای اقتصاد