رشد صادرات با بومی سازی تجهیزات پتروشیمی توسط دانش بنیان‌ها

به گزارش می‌متالز، نادر جاویدپور با اشاره به بومی سازی ۲۰۰ قلم کالای پرمصرف نفتی در چند سال گذشته به دنیای اقتصاد، اعلام کرد: بومی سازی به فرآیندی پویا گفته می‌شود که برپایه شناخت تجهیزات و بررسی موارد فناوری مرتبط نسبت به طراحی آن دستگاه یا سازوکار اقدام می‌شود. آنگاه با خرید قطعات و تهیه مواد اولیه زیر مجموعه آن تجهیز، دستگاه تکمیل و آزمایش شده و به مجموعه بهره بردار تحویل می‌شود؛ بنابراین هنگامی که بومی سازی بخش وسیعی از تجهیزات در صنعت نفت صورت می‌گیرد به این معنی است که شرایط و پیش نیاز‌های فراوانی تمهید شده تا یک تجهیز در داخل تولید و در اختیار این صنعت قرار گیرد.

اولین قدم فرآیند بومی سازی علاقه و همفکری است. باید افرادی که دانش‌های مکمل دارند و از بخش‌های متفاوت انتخاب شده اند در هم اندیشی‌ها و فضا‌های گفتگو، پیشنهاد‌های مختلفی را تهیه و ارایه کنند. در مدیریت صنعتی این فرآیند، توفان مغز‌ها خوانده می‌شود.

گام بعدی ریسک پذیری‌های مدیریتی است. بهره بردار از کیفیت تجهیزاتی که در نصب اولیه مجتمع آزموده شده و در حال کار هستند، اطمینان دارد و می‌داند آزمودن تجهیزات جدید ممکن است با مشکلاتی همراه باشد که رفع آن‌ها زمان‌بر و هزینه بر است.

این استدلال چند آفت بزرگ دارد. هزینه بالا و غیرمنصفانه تجهیزات خارجی، مشکلات تامین قطعات یدکی و امکان خارج شدن تجهیزات از چرخه تولید، تحریم‌ها و اثر آن‌ها و خروج ارز و از همه مهم‌تر وابستگی به شرکت‌های خارجی نکاتی هستند که تلاش برای تولید داخلی لوازم مورد نیاز را منطقا توجیه می‌کند.

اینجا همدلی و همراهی مدیریت با بدنه کارشناسی سرنوشت ساز است. مدیریت‌ها با ارزیابی خطرات و ریسک‌ها و با حمایت از اقدامات‌سنجیده بدنه کارشناسی ابتدا اقدام به جایگزینی تجهیزات متعارف و ساده‌تر کرده و پس از اطمینان از کیفیت تجهیز جایگزین شده بومی، استراتژی‌های بومی سازی در تجهیزات حیاتی را پیاده‌سازی می‌کنند.

شاه‌کلید پیشرفت و عبور از موانع، امید و برخورد هوشمندانه است. به همین دلیل امیدآفرینی تا این اندازه مورد توجه و تاکید مسوولان رده بالا است. امکان دارد بازدهی اولین تجهیزات داخلی پایین‌تر از نمونه‌های خارجی باشد، ولی باید آزمود و سنجید و اصلاح کرد.

این چرخه با عنوان گردونه بهبود مستمر نامیده شده و به افتخار دمینگ دانشمند برجسته با عنوان چرخه دمینگ نیز خوانده می‌شود و مشتمل بر تکرار حلقه برنامه‌ریزی، اقدام، آزمون و اقدام اصلاحی است.

از این نقطه وارد بخش جدیدی شده که بحث دانش بنیان بودن اهمیت ویژه‌ای دارد. در مرحله مقدماتی شرکت‌های تولیدی بسیاری هستند که قطعات و تجهیزات را بومی سازی کرده و اکنون اقتصاد تولید آن‌ها بهبود یافته است.

مفهوم دانش‌بنیان به معنی ایجاد ساختاری هوشمند است که می‌تواند تمامی اتفاقات و مراحلی را که از مفهوم سازی اولیه شروع شده و تا نصب و راه اندازی ادامه یافته، پایش و مستندسازی کند.

تفاوت بزرگ شرکت‌های دانش بنیان و مجموعه‌های تولید در مولفه ارزش افزوده است. در شرکت تولیدی سود انتفاعی اولیه مناسب است، ولی در ادامه تغییر شگرفی در حاشیه سود و درآمد زایی پدید نمی‌آید. ولی در شرکت دانش بنیان به دلیل هزینه‌های تجربیات ناموفق احتمالی در ابتدا حاشیه سود ناچیز است، ولی با رفع اشکالات بر حاشیه سود افزوده شده و باتوجه به اینکه مواد اولیه اصلی فقط دانش است، تمامی برگشت سرمایه به سود و ارزش افزوده‌ای بدل می‌شود که آرام، ولی ممتد رشد پیدا می‌کند.

بزرگ‌ترین دستاوردی که شاید در نگاه اول مغفول بماند اصل ارزش راهبردی است. وقتی شرکتی ایرانی بخواهد در پروژه‌های مختلف تولید یا تعمیرات در سایر کشور‌ها حضور یابد باید بتواند پروژه را در قالب یک ترکیب کامل از انجام امور مهندسی، تدارکات و تهیه تجهیزات و تکمیل و راه اندازی ارایه کند. بومی سازی تجهیزات در قالب یک مجموعه دانش محور با ترکیب تجهیزات داخلی و دانش فنی کلید رشد صادرات و حرکت به سوی اقتصاد پویا است.

منبع: بورس پرس