چشم‌اندازی به لزوم شناسایی و اکتشاف منابع معدنی پهنه‌های آبی جنوب کشور/ بستر عمیق دریای عمان و اقیانوس هند برای اکتشاف عناصر ارزشمند معدنی مناسب است

به گزارش می‌متالز، دکتر «مسعود زمانی‌پدرام» افزود: در این راستا لزوم جلسات منظم و مستمر ارگان‌های مختلف مرتبط با علوم دریایی، به ویژه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور که اکتشافات معدنی مناطق خشکی و دریا را بر عهده دارد، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.

وی، تدوین برنامه استراتژیک و اولویت‌ کاری، جذب نیروی انسانی، ایجاد کارگاه‌های آموزشی، تخصیص اعتبار و سرمایه‌گذاری، توجه به قوانین ارزیابی اثرات زیست‌محیطی تنظیم شده ملی کشور‌ها و نیز بین‌المللی از مباحث بسیار مهم در این چشم‌انداز است.

مدیرکل دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور با بیان این‌که از دیدگاه زمین‌شناسی دریایی، بستر عمیق دریای عمان و اقیانوس هند به منظور اکتشاف عناصر ارزشمند معدنی مناسب است، تصریح کرد: اما پیش از تصمیم‌گیری نهایی در اجرای عملیات اکتشافی لازم است مجموعه­‌ای از داده­‌های پایه­‌ای شامل تکتونیک، ژئوفیزیک دریایی، رسوب‌شناسی، سنگ‌شناسی، ژئوشیمی رسوبی و تنوع زیستی و مساله روش برداشت و جلوگیری از پسماند خروجی حاوی عناصر سمی بستر عمیق آب‌های بین‌المللی گردآوری و وجود شرایط تشکیل عناصر ارزشمند معدنی بستر عمیق دریا بررسی شود.

زمانی با اشاره به این‌که پیش‌تر سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور بر اساس وظایف حاکمیتی خود فرآیند تهیه نقشه‌های مختلف زمین‌شناسی دریایی به مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ را آغاز کرده، گفت: این نقشه‌ها شامل رسوب‌شناسی و شناسایی منابع معدنی، ژئوشیمی رسوبی و آلاینده‌های زیست‌محیطی و ژئومورفولوژی است که تهیه آن از اوایل سال ۱۳۹۸ آغاز شده ولی به صورت منسجم و هدفمندتر (از خردادماه سال ۱۴۰۲) و در قالب طرح تحول زمین‌شناسی دریایی قرار است در طول سواحل و مناطق کم عمق دریایی عملیاتی و انجام شود.

به گفته وی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور همچنین با تکیه بر کارشناسان و متخصصان بخش زمین‌‏شناسی دریایی، این توان و پتانسیل را دارد که در راستای سیاست‌های کلی توسعه دریا‌محور برنامه هفتم دولت و همکاری و مشارکت ارگان‌های مختلف دریایی (در قالب تفاهم‌نامه، توافق‌نامه، قرارداد) از نظر تعاملات علمی، پژوهشی، تحقیقاتی و استفاده از امکانات و توانمندی‌­های اطلاعاتی، تجربه و تخصص هر یک از ارگان‌های دریایی، عملیات شناسایی و ثبت منابع معدنی بستر عمیق دریا را به منظور افزایش رشد اقتصادی و تحقق یافتن سعادت پایدار در آب‌های بین‌المللی آغاز کند.

مدیرکل دفتر بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور تصریح کرد: به کارگیری شناور‌های بزرگ تحقیقاتی، خریداری زیردریایی تحقیقاتی و تجهیزات جهت شناسایی و اکتشاف بستر عمیق دریا از نظر فنی و لجستیکی حائز اهمیت است.

گفتنی است، کشور‌هایی هم‌چون چین، کانادا، کره‌جنوبی، انگلیس، بلژیک، برزیل، فرانسه، آلمان و سنگاپور اقدام به سرمایه‌گذاری در اکتشاف عناصر از بستر عمیق دریا کرده‌اند. این ذخایر در دشت‌های آبیسال؛ کوه‌های دریایی، دودکش‌های سیاه، سیستم‌های فعال هیدروترمالی، مراکز گسترش بستر اقیانوس و سیستم‌های گسلی بستر عمیق دریا و اقیانوس‌ها قرار دارد. هدف اصلی فعالیت‌های اکتشافی آنها پی‌جویی رسوبات نودولی چندفلزی و رسوبات سولفیدی است. این ذخایر معدنی اکثرا در اعماق ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متری قرار دارند و از لحاظ کنوانسیون‌های حقوق دریایی در آب‌های بین‌المللی جای می‌گیرند.

نودول‌­های چندفلزی: نودول‌های منگنز شامل عناصر بسیاری همانند منگنز، مس، تیتانیوم، نیکل، وانادیوم، کبالت، آرسنیک، توریوم، تالیوم، عناصر نادر خاکی‌ و ... هستند که در پی نرخ رسوب‌گذاری آرام در دشت‌­های آبیسال و فرآیند‌های دیاژنزی تشکیل می‌شوند. در مقیاس صنعتی چهار نقطه از بستر اقیانوس‌های جهان مناسب هستنند که در جدول زیر ارائه می‌­شود.

رسوبات سولفیدی: در بستر عمیق دریا‌ها و اقیانوس­‌ها، پیرامون محیط­‌های فعال تکتونیکی و توده­‌های نفوذی به همراه عملکرد سیستم‌­های هیدروترمالی، رسوبات سولفیدی تشکیل می‌­شوند که گاهی وجود دودکش­‌های سیاه نیز در این مناطق مشاهده می‌­شود.