صادرات فولاد از طریق کولبری! / پیمان‌سپاری ارزی فروش فولاد را با مشکل مواجه کرد

به گزارش می‌متالز، بحران اجتماعی بزرگی به نام کولبری، همواره مردم شهر‌های مرزی به‌ ویژه در غرب کشور را درگیر کرده است. کولبران بنا بر سیاست‌های نامناسب دولت، همواره از داشتن شغلی مناسب و رسمی محروم هستند و با حمل اجناس و کالا‌ها بر دوش خود، معیشت خود را می‌گذرانند. با این حال تاکنون کولبران بسیاری هم در مسیر‌های صعب‌العبور کوهستانی و مرزی کشته شده‌اند و هم‌چنان سیاستی در حمایت از آنها به اجرا درنیامده است.

تاکنون نه تنها هیچ اقدامی جهت بهبود وضع معیشت افرادی که به کولبری روی آورده‌اند انجام نشده، بلکه همواره از وضع معیشت این افراد سواستفاده هم می‌شود. تولیدکنندگان متعدد، هرگاه با مشکلات و موانع بر سر راه صادرات و واردات رسمی مواجه شدند، یکی از راه‌های جبران کاهش سود خود را، صادرات از مجرای کولبری دیده‌اند.

این در حالی است که کولبری اصلا نباید یکی از مجاری قاچاق باشد، اما گویا تولیدکنندگان به جای اعتراض به نهاد‌هایی که مشکلات صادرات را برای آنها رقم زده‌اند، دوباره به یکی از کم‌هزینه‌ترین راهکار‌های ممکن روی آوردند.

شاید در گذشته کولبری محدود به کالا‌هایی نظیر لوازم خانگی بود، اما در تازه‌ترین اقدام تولیدکنندگان به جهت سواستفاده از این وضعیت به صادرات فولاد از طریق کولبری روی آورده‌اند.

«حجت‌الله میرزایی» رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در شانزدهمین جلسه هیات نمایندگان اتاق ایران عنوان کرد که برای اولین بار در چندین ماه گذشته، صادرات فولاد از طریق کولبری انجام شده است. موضوعی که در چهار تا شش ماه اخیر اتفاق افتاده و در طول تاریخ فعالیت‌های اقتصادی ایران بی‌سابقه بوده است.

منظور از کولبری همان قاچاق است

در همین زمینه «رضا شهرستانی» عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد، عنوان کرد که میزان قاچاق ناشی از سیاست رفع تعهد ارزی از طریق سامانه نیما به طور رسمی مشخص نیست و آخر سال با احتساب موجودی انبار و میزان تولید مشخص می‌شود. اما نکته مورد توجه آن جاست که اشاره به صادرات فولاد از طریق کولبری، به معنی قاچاق است. چرا که کولبر نمی‌تواند آهن را بر دوش خود حمل کند. با توجه به این موضوع و به دلیل سیاست برگشت ارز از طریق دلار نیمایی، برآورد می‌شود که بالای ۱۰ میلیارد دلار از کل محصولات تولیدی ایران از طریق کولبری انجام شده که متاسفانه برنگشته است.

بازارچه مرزی جایگزین کولبری

میرزایی نیز علت کولبری فولاد را سیاست نادرست پیمان‌سپاری ارزی عنوان کرد. این سیاست به جهت پایداری نرخ ارز در دستور کار قرار گرفته است. در آبان‌ماه سال ۹۹، مصوبه‌ای ابلاغ شد که مطابق آن، بازگشت ارز حاصل از صادرات با دلار نیمایی و در سامانه نیما باید صورت می‌گرفت. در واقع متعهد شدن بازرگانان به بازگشت ارز حاصل از صدور کالا و خدمات به کشور را پیمان‌سپاری ارزی می‌نامند.

اما طبق بخشنامه جدید بانک مرکزی، صنایع زنجیره فلزات می‌توانند ارز صادراتی را خود مصرف یا به متقاضی واردکننده در داخل زنجیره فلزات با نرخ توافقی واگذار کنند.

پیش‌تر «صمد حسن‌زاده» رئیس اتاق بازرگانی ایران، در همان جلسه در رابطه با مشکلات ارزی صادرات فولاد تشریح کرد که ارز حاصل از صادرات فولاد به صورت توافقی در بازارچه‌های مرزی می‌تواند به فروش برسد و این موضوع به صورت آزمایشی در حال انجام است و به مشکلات ارزی فولادی‌ها کمک خواهد کرد.

در حال حاضر در مقوله صادرات فولاد، موضوع برگشت به نرخ نیما برداشته شده و طبق دستور بانک مرکزی، صادرکنندگان می‌تواند به صورت توافقی، در بازارچه‌های مرزی و در درون زنجیره فلزات مبادلات خود را انجام بدهند. حال اظهارات اعضای اتاق ایران در حالی عنوان شد که پیش‌تر وجود بازارچه‌های مرزی، راهکاری برای حل بحران کولبری عنوان شده بود.

پیش‌تر «حمید زادبوم» رئیس وقت سازمان توسعه تجارت، در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰، در رابطه با مشکل صادرات و راهکار‌های بهبود تجارت در مناطق مرزی عنوان کرد که برخی همسایگان مانند افغانستان با بازارچه‌های مرزی موافق نیستند، اما برخی کشور‌ها مانند پاکستان از آن استقبال می‌کنند. او همچنین خبر از افتتاح سه بازارچه مرزی جدید در مرز مشترک پاکستان و ایران را داد.

وی در ادامه با اشاره به کولبران خاطرنشان کرد: باید کاری انجام شود که سطح تجارت کوله‌بری کاهش یافته و برنامه‌ای طراحی شود تا کوله‌بری در این مناطق به تجارت مرزی و بعد تجارت بین‌الملل بیانجامد. یعنی نسل‌های بعدی به جای کوله‌بری به تجارت بپردازند. بازارچه‌های مرزی در این زمینه می‌توانند راهکار‌های مناسبی باشند.

حال با توجه به اظهارات رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در چندین ماه گذشته صادرات فولاد برای اولین بار توسط کولبری انجام شده است. این موضوع نشان می‌دهد که بر خلاف وعده‌های زادبوم، بازارچه‌های مرزی تاکنون نتوانستند جایگزینی برای کولبری باشند و صادرات فولاد نیز برای اولین بار از این مجرا صورت گرفته است. باید دید که با توجه به آزمایشی بودن موضوع فروش در بازارچه‌های مرزی، آیا صادرات فولادی‌ها از طریق کولبری کاهش خواهد یافت یا قرار است دوباره بر رنج این افراد افزوده شود؟

منبع: تجارت نیوز