رفع چالش محاسبه حقوق دولتی معادن زنجان با نقشه‌برداری هوایی

به گزارش می‌متالز، زنجان از استان‌های معدنی کشور محسوب می‌شود و وجود معادن غنی در شعاع ۲۰۰ کیلومتری زنجان زمینه و ظرفیت مناسب و قابل توجهی را برای راه‌اندازی واحد‌های فرآوری در آن ایجاد کرده است.

بنا بر اعلام اداره صنعت، معدن و تجارت استان زنجان تاکنون بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد ریال در معادن استان سرمایه‌گذاری انجام شده است و بیش از سه هزار نفر در این بخش اشتغال دارند.

این استان دارای ۳۶ نوع ماده معدنی بوده و جزو معدود استان‌های کشور با این تنوع مواد معدنی است.

در این زمینه با رضا خدایی‌فرد رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان زنجان گفت‌و‌گو کرده‌ایم تا در خصوص فعالیت‌های معدنی این مجموعه و آخرین وضعیت معادن استان اطلاعات بیشتری کسب کند.

نقش و کارکرد نظام مهندسی معدن و شرایط عضویت در آن چیست؟

نظام مهندسی معدن بازوی اجرایی و فعال بخش معدن در وزارت صنعت، معدن و تجارت است. اموری که تصدی‌گری دولت نمی‌تواند آنها را به انجام برساند از طریق سازمان نظام مهندسی معدن انجام می‌شود.

نظام مهندسی معدن استان زنجان از سال ۱۳۸۲ تشکیل شده و از آن سال در استان شروع به عضوگیری کرده است.

رشته‌های اصلی برای عضویت شامل مهندسی معدن، مهندسی نقشه‌برداری، زمین‌شناسی و مهندسی متالورژی است البته بعدا رشته‌های مرتبط دیگری مثل مهندسی شیمی، مهندسی مکانیک، کامپیوتر و برق هم به این فهرست اضافه شدند ولی فعلا فقط برای دارندگان مدارک رشته‌های اصلی پروانه اشتغال صادر می‌شود.

نظام مهندسی معدن استان چه تعداد عضو دارد؟

بر اساس آخرین آمار تا ۳۰ مهرماه امسال، شمار اعضای نظام مهندسی معدن استان به هزار و ۵۰۳ نفر رسیده است و این سازمان البته با عضویت نفرات جدید، روز به روز بزرگ‌تر می‌شود.

چه تعداد پروانه اشتغال برای اعضا صادر شده است؟

تاکنون ۳۵۶ فقره پروانه اشتغال در چهار رشته اصلی مهندسی معدن، مهندسی نقشه‌برداری، زمین‌شناسی و مهندسی متالورژی برای اعضای سازمان نظام مهندسی استان صادر شده و برای آنان ارجاع کار در حوزه معدن و صنایع معدنی انجام می‌شود که تاکنون هزار و ۷۹۳ مورد ارجاع کار برای دارندگان پروانه اشتغال استان صورت گرفته است.

یک از مواردی که از سال ۱۳۹۶ به حوزه کار‌های نظام مهندسی معدن استان اضافه شده، خدمات فنی برای چاه‌های آب است که این موضوع طی تفاهم‌نامه‌ای با شرکت آب منطقه‌ای استان، انجام می‌شود و طی آن خدماتی مثل برآورد‌ها بر حفاری چاه و خدمات مربوط به کارشناسی در این حوزه انجام می‌شود.

پروانه اشتغال نیز در سطوح ارشد، یک، دو و سه طبقه بندی و عضو کارورز هم پایه چهار محسوب می‌شود.

وضعیت معادن فعال استان چگونه است؟

از حدود ۴۳۱ معدن ثبت شده و دارای پروانه بهره‌برداری در استان، ۱۶۳ مورد فعال است.

معادن غیرفعال هم به واسطه برخی شرایط مثل وضعیت بهره‌بردار، بازار فروش و وجود معارضین محلی فعلا فعالیتی ندارند و شماری از بهره‌برداران معادن استان هم سلب صلاحیت شده‌اند.

اگر معادن غیرفعال تا یک بازه زمانی خاصی که بر اساس مولفه‌های مختلف تعیین می‌شود نتوانند معدن را فعال کنند، از آنان سلب صلاحیت می‌شود و معدن برای ورود بهره‌بردار جدید به مزایده گذاشته می‌شود.

در استان زنجان ۲۹۲ واحد صنایع معدنی فعال است که از این تعداد ۲۳۲ واحد مشمول اخذ مسوول فنی هستند و اکنون ۹۸ مسوول فنی در این حوزه فعالیت دارند.

موضوع استخراج واقعی معادن و محاسبه حقوق دولتی همواره محل بحث بوده، در این خصوص چه تدابیری اندیشیده شده است؟

میزان واقعی برداشت از معادن یکی از مسائل و دغدغه‌ها در کشور است که برای خاتمه دادن به این مباحث، سازمان نظام مهندسی معدن و وزارت صنعت، معدن و تجارت، دستورالعمل جامعی را در خصوص تهیه نقشه‌های جامع توپوگرافی و برآورد حجم با استفاده از روش‌های نوین مهندسی تهیه کردند.

میزان تناژ استخراجی معادن پیش از این با تکیه بر بارنامه‌ها و گزارش کارشناسی مسوولان فنی و بررسی کارشناسان صمت انجام می‌شد.

در برخی استان‌ها هم روش‌های دیگری مثل مانیتورینگ و باسکول‌های هوشمند به کار گرفته‌اند.

نقشه‌برداری پهپادی در این زمینه در دستور کار قرار دارد که طی چند سال اخیر خیلی جدی شده است.

نحوه این روش نقشه‌برداری چگونه است؟

این نوع نقشه‌برداری با پهپاد‌هایی که دقت بسیار بالایی دارند انجام می‌شود.

کار نقشه‌برداری هم با آنها ساده‌تر شده که سالانه انجام می‌شود و وضعیت معدن به صورت سالانه با وضعیت پایه آن مقایسه و حجم و میزان استخراج برآورد می‌شود و داده‌های آن در محاسبه حقوق دولتی به کار گرفته خواهد شد.

این روش نقشه‌برداری در آینده بسیار کمک کننده خواهد بود.

چه چالش‌هایی پیش روی این نحوه نقشه‌برداری است؟

پرداخت هزینه نقشه‌برداری یکی از این چالش هاست، الان مساله این است که چه کسی باید این هزینه را پرداخت کند؟

معمولا این هزینه از بهره‌برداران گرفته می‌شود ولی از آنجا که این موضوع یک هزینه مازاد برایشان است، اغلب چندان مشارکت و رغبتی از خود نشان نمی‌دهند.

دستور العمل روشن و واضحی در این خصوص نداریم، پیشنهاد‌هایی در این خصوص داده شده است که امیدواریم در آینده این مشکل حل بشود.

اینکه بخشی از حقوق برگشتی معادن به این امر اختصاص پیدا کند بهتر است ولی تا زمانی که بخواهیم همه هزینه‌های نقشه‌برداری هوایی را از بهره‌بردار اخذ کنیم استقبال کمتر می‌شود.

هزینه تهیه نقشه هوایی برای معادن اصلی استان در سال جاری بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال برآورد شده که این هزینه دوره‌ای است و هر سال باید برای تهیه نقشه بروز تامین شود.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) زنجان