کرمان بهشت پنج‌گانه توسعه و پیشرفت؛ از ارزش‌افزوده تا صادرات جهانی

به گزارش می‌متالز، این صنایع با ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال‌زایی، می‌توانند نقش به سزایی در رونق اقتصادی استان و کشور ایفا کنند.

در این گزارش به بررسی اهمیت این رویکرد و نمونه‌های موفق آن در کرمان پرداخته و راهکار‌هایی را برای گسترش زنجیره ارزش در این استان ارائه می‌شود.

کرمان به دنبال ارزش‌افزوده؛ تمرکز بر صنایع پایین‌دستی و کشاورزی تحول‌آفرین

«امیر حسن‌زاده» معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان، با تأکید بر اهمیت ارزش‌افزوده در اقتصاد استان گفت: حوزه‌های صنایع پایین‌دستی، صنایع تبدیلی و زنجیره ارزش، هرچند سه واژه متفاوت هستند، اما هدف مشترکی دارند؛ ایجاد ارزش‌افزوده استان کرمان باید هر تولیدی را به سمت ارزش‌افزوده سوق دهد.

وی با اشاره به نقش بخش‌های کشاورزی و معدن در اقتصاد کرمان افزود: خام‌فروشی در گذشته مرحله‌ای لازم برای توسعه بود، اما اکنون زمان گذر از این مرحله است. برای مثال در گذشته پسته خام، خرمای فله‌ای و کلوخه‌های سنگ آهن صادر می‌شدند. این روند هرچند در ابتدا ضروری بود، اما امروز استان به بلوغ صنعتی رسیده و باید سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی مانند فرآوری فولاد و مس را افزایش دهد.

توسعه زنجیره‌های صنعتی در معدن و کشاورزی

حسن‌زاده بیان کرد: استان کرمان در صنعت فولاد پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته است.

وی گفت: ۲۰ سال پیش سنگ آهن به‌ صورت کلوخه صادر می‌شد، اما امروز این زنجیره به تولید کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش رسیده و در سال آینده شاهد بهره‌برداری از کارخانه تولید ورق فولادی خواهیم بود.

وی افزود: در حوزه مس نیز تولید کاتد به ۳۰۰ هزار تن رسیده و برنامه‌هایی برای آغاز تولید مفتول مسی وجود دارد.

حسن‌زاده با بیان این مطلب که در کشاورزی نیز تلاش‌هایی برای کاهش خام‌فروشی در حال انجام است، گفت: در حوزه خرما، حرکت به سمت محصولات جانبی مانند شیره، سرکه و شکر خرما ضروری است. همچنین، مغز سبز پسته و فرآورده‌های جانبی خرما می‌توانند در صنایع غذایی نقش مهمی ایفا کنند.

چشم‌انداز صادرات و بازار‌های منطقه‌ای

معاون اقتصادی استاندار کرمان با تأکید بر اهمیت بازار‌های منطقه‌ای گفت: کرمان به‌ دلیل همجواری با بازار‌های بزرگ منطقه‌ای مانند کشور‌های حاشیه خلیج فارس، CIS، افغانستان و پاکستان، ظرفیت صادراتی بالایی دارد. بازار پاکستان با ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت و جشن‌هایی نظیر دیوالی در هند، فرصت‌هایی طلایی برای صادرات فرآورده‌های کشاورزی استان مانند پسته و خرما فراهم می‌کنند.

وی افزود: بخش خصوصی باید از روش‌های سنتی فاصله گرفته و با تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی، بازار‌های هدف را به‌ طور متمرکز مدیریت کند. دولت نیز با تسهیل‌گری، از سرمایه‌گذاران و اتاق بازرگانی در این مسیر حمایت خواهد کرد.

تمرکز بر جنوب کرمان و محصولات خاص

حسن‌زاده با اشاره به تولیدات کشاورزی جنوب کرمان گفت: حدود ۱۰ میلیون تن محصول کشاورزی در استان تولید می‌شود که بخش زیادی از آن هنوز به صورت خام صادر می‌شود. تمرکز بر صنایع تبدیلی در جنوب استان به‌ ویژه در زمینه گیاهان دارویی نظیر آنغوزه و حنا می‌تواند ارزش افزوده قابل‌توجهی ایجاد کند.

وی تأکید کرد که صنایع پایین‌دستی، ابزار توانمندسازی کشور‌ها در جهان امروز هستند. کشور ایران که صنایع بزرگی نظیر فولاد و مس دارد، باید به سمت تولید محصولات نهایی و صادراتی باکیفیت برود. کرمان نیز با سیاست‌های جدید خود، در تلاش است تا از این الگو بهره‌برداری کند.

حسن‌زاده با اشاره به برنامه‌های در دست اقدام استان گفت: تا پایان سال، کارخانه‌های کنسانتره تیتانیوم و مس در جنوب استان افتتاح خواهند شد. این گام‌ها هرچند شروعی مثبت است، اما نیازمند شتاب بیشتری برای تحقق اهداف توسعه‌ای استان هستند.

رویکرد جدید کرمان در تمرکز بر صنایع پایین‌دستی و فرآوری محصولات کشاورزی و معدنی، نشان‌دهنده عزمی جدی برای افزایش ارزش‌افزوده و بهره‌برداری از بازار‌های منطقه‌ای است. این سیاست‌ها، در صورت حمایت مؤثر از سوی دولت و مشارکت فعال بخش خصوصی، می‌تواند به تحول چشم‌گیری در اقتصاد استان منجر شود.

کرمان به دنبال توسعه صنایع پایین‌دستی و کاهش خام‌فروشی

امیر حسن‌زاده معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان، در ادامه این گفتگو با تأکید بر اهمیت توسعه صنایع پایین‌دستی و کاهش خام‌فروشی در استان، برنامه‌های دولت و بخش خصوصی را برای تقویت زنجیره ارزش در بخش‌های صنعتی و معدنی تشریح کرد.

او در توضیح اولویت‌های استان گفت: یکی از اهداف اصلی ما، گسترش صنایع پایین‌دستی به‌ ویژه در حوزه مس و فولاد است. کرمان به دلیل برخورداری از منابع معدنی غنی، ظرفیت تولید محصولات متنوعی را دارد، اما این موضوع باید با ایجاد ارزش افزوده همراه شود. به همین دلیل، تمرکز ما بر ایجاد زنجیره تولید از مواد خام به محصولات نهایی است.

معاون استاندار کرمان با اشاره به برنامه‌های استان در حوزه مس گفت: در حال حاضر تولید کاتد مس به ۳۰۰ هزار تن رسیده، اما این پایان راه نیست. هدف ما گسترش تولید مفتول، ورق‌های مسی و حتی فویل‌های مسی است. شرکت ملی مس باید در این مسیر پیشگام شود تا صنایع کوچک و دانش‌بنیان نیز در حوزه فرآوری مس و تولید محصولات جانبی رشد کنند. همچنین برنامه داریم مس را به زنجیره تولید خودرو‌های برقی متصل کنیم، چرا که این صنعت آینده‌دار است.

او افزود: علاوه بر مس، عناصر ارزشمندی مانند طلا، نقره و فیروزه در معادن استان وجود دارد که می‌توانند در تولید جواهرات و سنگ‌های قیمتی نقش‌آفرینی کنند. ما به دنبال ایجاد برند‌های ملی و بین‌المللی در این حوزه هستیم و از جهاد دانشگاهی و مراکز آموزشی حمایت کرده‌ایم تا دوره‌های تخصصی گوهرسنگ برگزار کنند. افتتاح مرکز تراش گوهرسنگ‌ها در جهاد دانشگاهی کرمان نیز در همین راستا است.

حسن‌زاده همچنین به توسعه زنجیره ارزش در فولاد اشاره کرد و گفت: در حوزه فولاد، هدف ما رسیدن به تولید ورق‌های فولادی است. اما این کافی نیست. ما باید از ورق به سمت تولید محصولات نهایی مثل خودرو حرکت کنیم. علاوه بر فولاد، ظرفیت‌های بالایی در حوزه زغال‌ سنگ، تیتانیوم و روی داریم که اولویت ما ایجاد صنایع پایین‌دستی در این بخش‌ها است.

او با انتقاد از خام‌فروشی، بر اهمیت استفاده از منابع برای توسعه صنایع داخلی تأکید کرد و افزود: در گذشته خام‌فروشی مرحله‌ای ضروری برای رشد بود، اما امروز باید به سمت تولید محصولات نهایی باکیفیت و صادرات‌محور حرکت کنیم. این سیاست، نه‌ تنها ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌کند، بلکه اشتغال‌زایی قابل‌توجهی نیز به همراه دارد.

تقویت صنایع جانبی و حمایت از کسب‌وکار‌های کوچک

معاون اقتصادی استاندار کرمان به نقش صنایع جانبی در توسعه اقتصادی استان اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌ها در گذشته کمبود صنایع جانبی در استان بود. اما امروز وضعیت بهتر شده و تلاش داریم نیاز‌های صنایع بزرگ را از طریق تولیدکنندگان داخلی تأمین کنیم. برای این کار سه شاخص زمان، دقت و قیمت را در اولویت قرار داده‌ایم تا صنایع کوچک و متوسط بتوانند رقابت کنند.

او همچنین از برنامه‌هایی برای حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد و افزود: برگزاری نمایشگاه‌هایی مانند الکامپ و تقویت توانمندی‌های حوزه IT و هوش مصنوعی از جمله اقدامات ما برای همگام‌سازی صنایع با فناوری‌های نوین است.

حسن‌زاده گفت: کرمان با داشتن منابع طبیعی غنی و نیروی انسانی متخصص، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به قطب صنایع پایین‌دستی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا دارد. امیدواریم با همکاری دولت، بخش خصوصی و نهاد‌های علمی، این هدف محقق شود و کرمان به جایگاه شایسته‌ای در اقتصاد ملی و بین‌المللی دست یابد.

کرمان؛ گامی بلند به سوی اقتصاد دانش‌بنیان و ارزش‌افزوده

حسن‌زاده، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمان به اهمیت توسعه صنایع پایین‌دستی و حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان در این استان پرداخت و تأکید کرد که استان کرمان باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های عظیم معدنی، کشاورزی، انرژی و فناوری، نقشی کلیدی در اقتصاد ملی و بین‌المللی ایفا کند.

حسن‌زاده با اشاره به اهمیت تولید ناخالص داخلی (GDP) و نقش آن در بهبود شرایط اقتصادی استان گفت: هدف ما این است که سهم کرمان در تولید ناخالص ملی افزایش یابد. وقتی این سهم بالا برود، ارزآوری بیشتر، درآمد بالاتر، بیکاری کمتر و کاهش آسیب‌های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت. برای دستیابی به این هدف، باید از خام‌فروشی فاصله بگیریم و به سمت ایجاد ارزش افزوده در بخش‌های مختلف برویم.

او با هشدار درباره خطر وابستگی به منابع خام افزود: منابع طبیعی مثل نفت، معادن و حتی کشاورزی پایدار نیستند. تغییر اقلیم و کاهش منابع آب، خطر جدی برای بخش کشاورزی است؛ بنابراین باید روی تولید محصول نهایی متمرکز شویم. به‌عنوان مثال، خرمای کرمان می‌تواند به بهترین شکلات خرمایی تبدیل شود، یا صنایع معدنی ما باید محصولات نهایی مثل خودرو‌های برقی را تولید کنند.

معاون استاندار تأکید کرد که تمرکز بر صنایع پایین‌دستی در حوزه‌هایی مثل فولاد، مس و انرژی خورشیدی از اولویت‌های استان است و در ادامه به دستاورد‌هایی نظیر افتتاح کارخانه‌های کنسانتره آهن در ساردوئیه و طرح‌های پایین‌دستی در بخش مس اشاره کرد و گفت: این پروژه‌ها نشان می‌دهند که مسیر توسعه در استان کرمان آغاز شده است. اما چالش‌هایی مثل بازاریابی و صادرات محصولات همچنان وجود دارد.

حسن‌زاده افزود: بسیاری از تولیدکنندگان ما در کرمان تولیدات خوبی دارند، اما در بازاریابی و مارکتینگ ضعف دارند. ما از تولیدکنندگان می‌خواهیم که با انجام مطالعات بازار جهانی و استفاده از متخصصان، محصولات خود را به بازار‌های بین‌المللی عرضه کنند. دولت نیز در این مسیر از طریق رایزنان بازرگانی و سازمان توسعه تجارت، تولیدکنندگان را حمایت می‌کند.

بهشت انرژی خورشیدی

کرمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، ظرفیت بالایی در تولید انرژی خورشیدی دارد. حسن‌زاده با تأکید بر این ظرفیت گفت: کرمان امروز پیشرو در تولید انرژی خورشیدی در کشور است و بیش از ۹۸۰ مگاوات تولید دارد. ما پروژه‌های بزرگی را در این حوزه آغاز کرده‌ایم و هدف ما ایجاد شهرک‌های خورشیدی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان است. این مسیر نه‌ تنها به توسعه اقتصادی کمک می‌کند، بلکه نقشی حیاتی در توسعه پایدار استان دارد.

تقویت اقتصاد دیجیتال و فناوری اطلاعات

معاون اقتصادی استاندار کرمان از اهمیت اقتصاد دیجیتال و فناوری اطلاعات سخن گفت و افزود: اقتصاد دیجیتال و IT امروز در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد و کرمان با داشتن نخبگان حوزه انیمیشن، نرم‌افزار و هوش مصنوعی می‌تواند نقشی کلیدی در این عرصه ایفا کند. اگر به این ظرفیت‌ها توجه کنیم، می‌توانیم استان را به یکی از قطب‌های اقتصاد دانش‌بنیان کشور تبدیل کنیم.

پنج بهشت کرمان؛ چشم‌انداز آینده

حسن‌زاده بیان کرد: کرمان دیگر فقط بهشت معادن نیست. ما امروز از کرمان به‌ عنوان پنج بهشت یاد می‌کنیم؛ بهشت معادن، بهشت کشاورزی، بهشت انرژی خورشیدی، بهشت گردشگری و بهشت فناوری. اگر به این ظرفیت‌ها توجه کنیم، کرمان می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار در کشور باشد و نقشی کلیدی در اقتصاد ملی ایفا کند.

این رویکرد که بر ارزش‌افزوده، نوآوری و پایداری تأکید دارد، آینده‌ای روشن را برای استان کرمان رقم خواهد زد.

در ادامه این گفتگو معاون استاندار کرمان، با تأکید بر لزوم توسعه متوازن و ایجاد زیرساخت‌های پیشرفت در جنوب استان، به بررسی موانع و فرصت‌های پیش رو پرداخت و با اشاره به مشکلات ساختاری و بخشنامه‌های غیرمنعطف در کشور، راه‌حل‌هایی برای تسریع در روند توسعه ارائه کرد.

چالش بخشنامه‌ها و تأثیر آن بر توسعه مناطق

حسن‌زاده از تفاوت‌های اقلیمی و جغرافیایی نقاط مختلف کشور به‌ عنوان یکی از موانع اصلی توسعه یاد کرد و گفت: کشور ما بزرگ است و شرایط در شمال و جنوب کاملاً متفاوت است. بعضی بخشنامه‌ها که برای مناطق شمالی مناسب هستند، ممکن است در جنوب کارایی نداشته باشند. به همین دلیل ما پیشنهاد داده‌ایم که در وزارت اقتصاد، ظرفیت‌هایی برای انعطاف در اجرای این بخشنامه‌ها ایجاد شود تا بتوانیم مشکلات مناطق مختلف را رفع کنیم.

چشم‌انداز ۵ و ۱۰ ساله برای توسعه جنوب کرمان

معاون استاندار کرمان با تأکید بر توسعه متوازن استان اظهار کرد: کرمان امروز دچار توسعه نامتوازن است. اما با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، جنوب استان می‌تواند طی پنج سال آینده در برخی شاخص‌ها از شمال پیشی بگیرد. این چشم‌انداز در دو برنامه پنج و ۱۰ ساله طراحی شده است. در حوزه‌هایی مثل صنایع تبدیلی و کشاورزی، طی پنج سال آینده افق روشنی داریم، اما در صنایع معدنی نیازمند یک افق ۱۰ ساله هستیم که بر پایه انتقال دانش و فناوری بنا شود.

او افزود: استاندار با همکاری سازمان برنامه و بودجه، دستور تدوین یک سند توسعه و تحرک‌بخشی به استان را داده‌اند. این سند بر صنایع پایین‌دستی و جانبی تمرکز خواهد داشت و اجرای آن می‌تواند نقش مهمی در کاهش شکاف‌های توسعه‌ای میان شمال و جنوب استان داشته باشد.

توسعه و پیشرفت؛ دو روی یک سکه

حسن‌زاده با تعریف تمایز میان «توسعه» و «پیشرفت» گفت: توسعه به معنای ایجاد زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های بزرگ مثل کارخانه‌ها است، اما پیشرفت زمانی محقق می‌شود که این توسعه بر زندگی روزمره مردم تأثیر بگذارد. مثلاً اگر کارخانه‌ای در یک منطقه ساخته شود، این توسعه است، اما وقتی معلمی در همان منطقه بتواند زندگی بهتری داشته باشد و مردم رشد کنند، این پیشرفت است.

او تأکید کرد که توسعه و پیشرفت باید هم‌زمان دنبال شوند و افزود: ما باید به‌ گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که پیشرفت جانبی نیز رخ دهد؛ به این معنا که همه افراد جامعه از جمله کسانی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، از این توسعه بهره‌مند شوند.

معاون استاندار کرمان به اهمیت صنایع جانبی و تکمیلی اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات گذشته این بوده که در توسعه برخی مناطق مثل رفسنجان، صنایع جانبی هم‌زمان با صنایع اصلی ایجاد نشده‌اند. اما امروز، با نگاه جدیدی که در استان وجود دارد، این موضوع به‌ طور جدی در دستور کار قرار گرفته است.

آینده‌ای روشن برای جنوب کرمان

حسن‌زاده در پایان با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه جنوب استان کرمان گفت: اگر این برنامه‌های توسعه‌ای به درستی اجرا شوند، جنوب کرمان به قطب جدیدی در حوزه‌های کشاورزی، صنایع تبدیلی و معدنی تبدیل خواهد شد. این رویکرد می‌تواند نه تنها شکاف‌های توسعه‌ای استان را کاهش دهد، بلکه نقش مهمی در تقویت اقتصاد ملی ایفا کند.

این استراتژی که بر پایه توسعه متوازن و پیشرفت پایدار طراحی شده، نویدبخش آینده‌ای روشن برای استان کرمان است.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)