۱۰ برابر شدن پهنه فرونشست کشور تا سال ۱۴۰۰/ وارد شدن ایران به یک دوره خشکسالی پیوسته از سال ۷۷

به گزارش می‌متالز، دکتر رضا شهبازی امروز در افتتاحیه چهل‌وسومین گردهمایی علوم زمین که در سازمان زمین‌شناسی برگزار شد، گفت: ماجرای خط لوله سرخون که توسط یک لرزش دچار آسیب شد و متوجه شدیم که دومین خط لوله خطرناک در انتقال نفت در جهان است؛ این لوله نفت را از یک منطقه ثروتمند در جنوب کشور به مناطق داخلی کشور منتقل می‌کند، در حالی که با مخاطرات طبیعی مواجه هستیم.

وی افزود: ایران از نظر جغرافیایی در کمربند پرفشار‌های جهان قرار دارد و در جایی قرار گرفته است که با مناطق خشک مواجه است، ولی به برکت تکنوتیک فعال و پوسته ناآرامی که داریم، ناهمواری‌هایی ایجاد شده و سبب شده است که ابر‌های درگذر را به دام بیندازد و موجب شده که اقلیم متنوعی، معادن و ذخایر متنوع و البته خطر‌های متنوعی را در کشور داشته باشیم.

شهبازی تاکید کرد: این گفته به این معنا است که همان پارامتر‌هایی که برای ما ویژگی‌های ثروت است، همان‌ها موجب شده‌اند که پدیده‌های مخاطراتی را در کشور شاهد باشیم.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، با تاکید بر اینکه ایران سومین کشور پرریسک خطرناک دنیا به شمار می‌رود، اظهار کرد: با هر رفرنسی که وضعیت ایران بررسی شود، ایران جزء ۱۰ کشور پرریسک دنیا قرار می‌گیرد و در این کشور پرخطر همواره مردم به دنبال آب بوده‌اند و زیستگاه‌های ما بر اساس آب شکل گرفته‌اند.

وی با بیان اینکه همیشه ایران با کمبود آب مواجه بوده است، خاطرنشان کرد: در سال ۹۵ ایران کم‌آب بوده و در ۲۰۲۵ کم‌آب هستیم و در چشم‌انداز ۲۰۵۰ ایران کشور کم‌آب خواهد بود، چون تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۹۵ درصد از آب تجدیدپذیر را مصرف خواهیم کرد و در حال حاضر نیز ما بیش از ۹۰ درصد آب تجدیدپذیر را مصرف می‌کنیم.

شهبازی با تاکید بر اینکه اگر میزان مصرف ما سربه‌سر بود، چیزی به نام فرونشست، گردوغبار و خشکی تالاب‌ها را در کشور نداشتیم، اظهار کرد: ما بیش از ۹۰ درصد از آب را مصرف می‌کنیم. البته کشور‌های پیرامون ما نیز درگیر این مساله هستند و ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که در حال حاضر پالس‌هایی را برای ما صادر می‌کند. همه این اتفاقات به دلیل یک درجه افزایش دمای جهانی است.

به گفته وی طبق گزارش‌های جهانی افرادی که در حال حاضر بین ۳۰ تا ۷۰ سالگی هستند، تنها با یک درجه تغییر دما مواجه شدند و اگر این میزان به ۲ تا ۳ درجه در افق ۳۰ سال آینده برسید، چه اتفاقی رخ خواهد داد.

شهبازی با اشاره به برخی از مخاطرات جهانی به دلیل تغییر اقلیم، یادآور شد: امروز در گریلند سیب‌زمینی کاشت می‌شود و خبری از یخ‌ها نیست و همه اینها به دلیل افزایش یک درجه سانتی‌ گراد دما است. دنیا به سمت گرم‌تر شدن و افزایش دی‌اکسیدکربن می‌رود.

مدیر دفتر مخاطرات سازمان زمین‌شناسی با اشاره به سهم کشور‌ها از اقلیم خشک، گفت: ما دنیای گرم‌تر و خشک‌تر با رخداد‌های حدی بیشتر را تجربه می‌کنیم، به این معنا که به طور یک باره در مدت یک ساعت ۱۶۰ میلی متر بارندگی رخ می‌دهد و به طور ناگهانی قشم ۲۰۰ میلی متر بارندگی را تجربه می‌کند، در حالی که کاملا خشک هستیم.

وی تاکید کرد: کشور‌های توسعه یافته تنها ۲۸ درصد اقلیم خشک را در اختیار دارند و از نظر جمعیتی تنها ۱۰ درصد جمعیت در این کشور‌ها در این نواحی زندگی می‌کنند و ۷۰ درصد ساکنان آمریکا در سواحل زندگی می‌کنند و ۳۰ درصد در مرکز کشور ساکن شدند.

شهبازی گفت: روند زمین‌لرزه‌ها تقریبا ثابت است و در ایران هر ۱۰ سال تقریبا یک زمین‌لرزه با بزرگای بیش از ۷ را تجربه می‌کنیم، ولی به تدریج رخداد‌هایی که اقلیم در آن تاثیرگذار هستند مانند سیل، آب‌گرفتگی، زمین‌لغزش بیشتر و بیشتر می‌شوند و ۷۰ درصد از رخداد‌هایی که وقتی با آن مواجه می‌شویم، قادر به مدیریت کردن آن نیستیم، در دنیا در حال افزایش است.

وی گفت: ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که با دو مخاطره اصلی یعنی زمین‌لرزه و چالش‌های مرتبط با آب مواجه هستیم. این امر موجب مهاجرت می‌شود. مهاجرت دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد و مشاهده می‌کنیم که مهاجرت به سمت شمال کشور در حال شروع شدن است.

وی با اشاره به ساخت‌وساز‌ها در شمال کشور، اظهار کرد: در سیل فروردین ۹۸ در اتوبان اندیشمک به خرم‌آباد ۲۰۰ منطقه را مشاهده کردم که در حال ریزش بودند، در حالی که در ۲۰ سال قبل از آن هیچ اتفاقی در این منطقه رخ نداده بود و بعد از ۲۰ سال بلایی بر سر این زیرساخت‌ها وارد شد.

شهبازی ادامه داد: از سال ۱۳۷۷ ایران وارد یک دوره خشکسالی پیوسته شده است و همه تراز‌های آبی در حال افت هستند. تا سال ۱۳۸۵ چاه بیشتر حفر کردیم و آب بیشتری برداشت شد، ولی از سال ۸۶ چاه بیشتری حفر شد و آب کمتری برداشت کردیم که آن را با اسم فرونشست و اختلال در چرخه آب گذاشتیم.

این محقق حوزه مخاطرات اظهار کرد: بین سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰ مساحت پهنه‌های فرونشستی کشور ۱۰ برابر شده، یعنی ۱۰۰ هزار متر مربع پهنه‌های درگیر فرونشست در کشور داریم و احتمالا در آینده نرخ آن کمتر و کمتر می‌شود، چون در زیرزمین دیگر آبی باقی نمی‌ماند.

شهبازی، وقوع غبار نانومتری را از دیگر چالش‌ها دانست و گفت: ۳۲۵ هزار کیلومتر مربع کانون‌های تولید گرد و غبار در پیرامون ایران وجود دارد، اما با ذرات ۲۰ نانومتری غبار چه کنیم. اطلاعات ایستگاه محیط زیست در پل فردیس کرج در ۱۵ آبان ۱۳۹۸ نشان از اندازه ذرات ۲۰ نانومتری دارد.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)