دو نمای متناقض از بازار سیمان

به گزارش می‌متالز، در سه ماهه نخست امسال، با وجود کاهش تقاضای ساخت‌وساز، افزایش قیمت معاملات نسبت به سال گذشته و رکوردشکنی فروش اردیبهشت‌ماه، نشان داد که صادرات و بورس کالا به ستون فقرات سودآوری این صنعت بدل شده‌اند. با این حال، چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌های انرژی و حمل و رکود بخش مسکن و ساخت‌وساز همچنان آینده صنعت خاکستری را در هاله‌ای از ابهام نگه داشته است.

بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که این بازار در مجموع میزبان ۱۴ میلیون و ۴۸۸ هزار و ۳۷۴ تن سیمان بود که با تقاضای ۱۹ میلیون و ۹۵۳ هزار و ۴۴۲ تنی مواجه شد و در پایان سه ماهه بهار ۱۳ میلیون و ۶۶۰ هزار و ۹۲۱ تن سیمان مورد معامله قرار گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهند که عرضه هفتگی بین یک تا ۱.۲ میلیون تن بوده که منجر به معاملات بین ۰.۸۵ تا ۱.۰۶ میلیون تن در هفته شده است.

در بازه زمانی مورد بررسی هر کیلوگرم سیمان به طور متوسط با میانگین قیمت پایه هزار و ۹۰۰ تومان به فروش رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که متوسط نرخ معاملات در این فصل حدود ۹۰ درصد بالاتر از میانگین قیمت سال ۱۴۰۳ گزارش شد. بررسی بازار سیمان در خردادماه امسال نشان می‌دهد که سیاست وزارت صمت با سهمیه‌بندی کد‌های معاملاتی، باعث افت تقاضا و کاهش نرخ معاملات شد. همچنین بر اساس سازوکار جدید قیمت‌گذاری که در ۲۸ اردیبهشت ابلاغ شد و حالت پلکانی متکی بر رقابت و حجم معامله با هدف شفافیت بیشتر و کنترل نوسان قیمت در دستور کار قرار گرفت.

نجات خاکستری‌ها از دل رکود ساختمانی

در بهار ۱۴۰۴، صنعت سیمان ایران به طور کلی وضعیت باثباتی را تجربه کرد، اما این به معنای رشد در این صنعت نیست. تولید کارخانه‌ها با ظرفیت نزدیک به سقف ادامه داشت، اما رشد چشمگیری نداشتند، چرا که تقاضای داخلی در شرایط رکود نسبی بخش ساخت‌وساز درجا زد یا حتی کاهش یافته است. همچنین نوسانات برق و گاز در برخی استان‌ها به ویژه در ماه خرداد، باعث وقفه یا کاهش تولید موقت در بعضی واحد‌ها شد، اما نسبت به تابستان سال‌های گذشته فشار کمتری وجود داشت. تقاضای داخلی در اثر رکود ساخت‌وساز (به ویژه پروژه‌های عمرانی دولتی و پروژه‌های مسکن شخصی) پایین بود که این موضوع موجب شد تا وضعیت این صنعت از رونق فاصله بگیرد.

بررسی قیمت سیمان در بازار آزاد در سه ماهه نخست امسال نیز نشان می‌دهد که قیمت این محصول ثابت مانده، اما حاشیه سود تولیدکنندگان به دلیل افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و انرژی کاهش یافته است. در رابطه با وضعیت صادرات نیز می‌توان گفت که صادرات به کشور‌های همسایه به ویژه عراق، افغانستان و آسیای میانه نقش حیاتی در حفظ تراز مالی شرکت‌ها داشته و این در حالی است که تقاضا در بازار داخلی باتوجه به رکود در بخش مسکن و ساخت‌وساز کاهشی بوده است.

در بهار ۱۴۰۴، ارزآوری سیمان صادراتی رشد اندکی داشته، به خصوص به دلیل افزایش تقاضای عراق و ثبات نسبی در مسیر‌های صادراتی این اتفاق افتاده است و نوسانات نرخ ارز به نفع صادرکنندگان بوده، اما محدودیت‌های مرزی گاه وبی گاه مانع رشد بیشتر در این رابطه شده است.

در این بین صنعت سیمان در بازه زمانی فروردین تا خردادماه امسال همواره با چالش‌هایی مواجه بوده است که تداوم رکود ساخت‌وساز داخلی یکی از مهم‌ترین معضلات برای این صنعت به حساب می‌آید و از طرفی هزینه بالای انرژی و حمل‌ونقل و کمبود سرمایه گذاری برای نوسازی تجهیزات از دیگر چالش‌های این صنعت هستند که مانع از رشد و سودآوری صنعت خاکستری می‌شود، اما در این بین بخش سیمان پتانسیل افزایش صادرات به کشور‌های آفریقایی و عربی را دارد و درصورت فعال‌تر شدن دولت امکان رشد در بازار پروژه‌های زیرساختی وجود دارد که موجب افزایش تقاضا برای سیمان می‌شود.

در بهار ۱۴۰۴، صنعت سیمان ایران درگیر کاهش تقاضای داخلی، افزایش هزینه‌های تولید و حمل و وابستگی بالا به صادرات بود. اگرچه صادرات توانست بخشی از کاهش درآمد داخلی را جبران کند، اما چشم‌انداز کلی همچنان محافظه کارانه و ناپایدار است. فعال شدن پروژه‌های ملی (مسکن‌سازی، راهسازی و زیرساخت‌ها) می‌تواند در ماه‌های آینده جان تازه‌ای به صنعت بدهد.

جهش ارزش فروش سیمان در اردیبهشت

همچنین گزارش اداره تحلیل‌های اقتصادی و ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار نشان می‌دهد؛ ارزش فروش ماهانه صنعت سیمان در اردیبهشت‌ماه امسال به بیش از ۸.۷ همت افزایش یافته است. بر اساس این داده‌ها بررسی عملکرد اردیبهشت‌ماه ۳۷ شرکت بورسی و فرابورسی فعال در صنعت سیمان نشان می‌دهد؛ ارزش فروش ماهانه این صنعت به ۸.۷۵۳ میلیارد تومان افزایش یافته که رکوردی تاریخی محسوب می‌شود. این کمیت در مقایسه با ماه فروردین امسال و ماه مشابه سال قبل به ترتیب ۵۰ و ۷۴ درصد افزایش داشته است.

ثبت این رکورد موجب شده ارزش فروش سالانه صنعت با ۵.۵ درصد افزایش، از ۶۸.۱ همت در پایان فروردین‌ماه به ۷۱.۸ همت در پایان اردیبهشت‌ماه برسد. همچنین صنعت سیمان با ۴۳ نماد معاملاتی و بیش از ۴۰۱ همت ارزش بازار (شامل شرکت‌های تولیدی، هلدینگ و سرمایه گذاری)، نهمین صنعت بزرگ بازار سهام کشور محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده ارزش فروش داخلی این صنعت با رشد ۵۵ درصدی از ۴.۶۸ میلیارد تومان در فروردین‌ماه امسال به ۷.۲۶ میلیارد تومان در اردیبهشت‌ماه افزایش یافت. همچنین، ارزش فروش صادراتی صنعت با ۲۹ درصد افزایش از ۱.۱۶ میلیارد تومان در ماه نخست سال به ۱.۵ میلیارد تومان در اردیبهشت‌ماه رسید.

ازطرفی بررسی وضعیت تولید این صنعت نشان می‌دهد که مقدار تولید سیمان با افزایش ۱۵.۳ درصدی از سه میلیون تن در فروردین‌ماه به ۳.۵ میلیون تن در اردیبهشت‌ماه افزایش یافت. رکورد تاریخی حجم تولید سیمان در دو سال اخیر ۴.۳ میلیون تن در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ بوده است. در دو ماه نخست سال گذشته یک میلیون و ۴۱ هزار مترمکعب سوخت مصرفی به صنعت سیمان تحویل داده شد. این در حالی است که در دو ماه فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال میزان سوخت مصرفی صنعت خاکستری با ۱۰ درصد کاهش به ۹۳۶ میلیون مترمکعب رسید.

به طور کلی صنعت سیمان در بهار ۱۴۰۴ در وضعیت نسبتا باثبات، اما بدون رشد محسوس قرار داشته است. تولید ادامه دار بوده، اما بازار داخلی ضعیف گزارش شده و صادرات نقش نجات دهنده داشته است. چشم‌انداز نیمه دوم سال بسته به سیاست‌های ارزی، وضعیت انرژی در تابستان و تغییرات در بخش ساخت‌وساز قابل ارزیابی دقیق‌تر خواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد