صندوق‌های اهرمی، قربانی سیاست‌های تازه؟

به گزارش می‌متالز، بورسی که روز دوشنبه اندکی از فشار فروش فاصله گرفته بود و برخی امید‌ها به بازگشت روند مثبت را زنده کرده بود، در روز سه‌شنبه (۱۷ تیر ۱۴۰۴) با شدت بیشتری سقوط کرد و بسیاری از نماد‌ها بار دیگر به صف فروش کشیده شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نه تنها حمایت‌ها ثمربخش نبوده‌اند، بلکه برخی سیاست‌های جدید نظیر افزایش دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی، به‌ جای بهبود وضعیت، باعث تشدید جو منفی در بازار شده‌اند.

سقوط شاخص‌ها

در پایان معاملات سه‌شنبه ۱۷ تیر، شاخص کل بورس با کاهش بیش از ۲۸ هزار واحدی (معادل بیش از یک درصد) از سطح روانی ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحدی پایین‌تر آمد و در سطح ۲ میلیون و ۶۵۸ هزار واحد ایستاد. شاخص کل هم‌وزن نیز که نمایانگر وضعیت کلیت بازار است، بیش از یک درصد افت کرد و به عدد ۸۳۶ هزار واحد رسید.

این در حالی است که بیش از ۹۲ درصد از نماد‌های معاملاتی بازار در وضعیت منفی قرار داشتند و ارزش صف‌های فروش از ۷ هزار میلیارد تومان عبور کرد. فشار فروش سنگین و گسترده در تمامی گروه‌های بازار دیده شد و شاخص‌ها را در مسیر نزولی قرار داد.

خروج سرمایه؛ همچنان ادامه‌دار

ارزش معاملات خرد روز سه‌شنبه (۱۷ تیر ۱۴۰۴) در محدوده ۳ هزار میلیارد تومان باقی ماند؛ سطحی که مشابه میانگین هفته گذشته است و از نبود تقاضای مؤثر در بازار خبر می‌دهد. هم‌زمان، خالص خروج پول حقیقی‌ها به حدود ۷۸۰ میلیارد تومان رسید. این میزان خروج سرمایه خرد، نشانه‌ای واضح از عدم اطمینان سرمایه‌گذاران به آینده بازار و نبود انگیزه برای ورود پول جدید به بازار سرمایه است.

در حالی که انتظار می‌رفت سیاست افزایش دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی از ۳ به ۴ درصد به بهبود نقدشوندگی و کاهش صف‌های فروش منجر شود، شواهد حاکی از آن است که این اقدام نه‌ تنها نتوانسته بازار را متعادل کند، بلکه باعث افزایش اضطراب میان سرمایه‌گذاران شده است. امروز نیز همچون روز گذشته، واحد‌های سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها با صف‌های فروش سنگینی روبه‌رو بودند و خروج نقدینگی از آنها متوقف نشد.

«علی‌اکبر ایرانشاهی» مدیر نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس، اعلام کرده بود که این تصمیم برای هم‌تراز شدن پرتفو‌های صندوق‌ها با شرایط واقعی بازار در مواقع نوسان شدید اتخاذ شده و فعلاً تغییری در ساختار کلی این صندوق‌ها در دستور کار نیست. با این حال، تجربه امروز بازار نشان می‌دهد که تغییرات سطحی بدون همراهی با بسته‌های عملیاتی‌تر و ارتباط بهتر با فعالان، نه‌ تنها کمک‌کننده نیست، بلکه می‌تواند به افزایش بی‌اعتمادی نیز منجر شود.

فضای خاکستری و ضعف سیاست‌های حمایتی

برخی تحلیل‌گران اعتقاد دارند که مجموعه تصمیماتی که تحت عنوان "بسته حمایتی بازار سرمایه" ارائه شده، در عمل نتوانسته تأثیر ملموسی بر روند کلی بازار بگذارد. اگرچه بخشی از بازار در روز چهارشنبه هفته گذشته واکنش مثبتی به این اقدامات داشت، اما آنچه در روز‌های اخیر دیده می‌شود، بازگشت به همان فضای فرسایشی و فشار فروش است. از نگاه کارشناسان، این وضعیت به نبود تحولات بنیادی بازمی‌گردد.

تا زمانی که ابهام‌های جدی در وضعیت سیاسی، اقتصادی و ارزی کشور وجود دارد و افق سودآوری شرکت‌ها نیز شفاف نیست، سیاست‌های مقطعی و جزیره‌ای، نظیر تغییر دامنه نوسان یا محدودیت‌های معاملاتی، نمی‌تواند تغییر معناداری در روند بازار ایجاد کند. علاوه بر این، نبود ارتباط مؤثر میان سازمان بورس و بدنه فعالان بازار، یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌اعتمادی و افت شدید انگیزه برای معامله در بازار است.

امروز (سه‌شنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۴) در میان صنایع بورسی، بانک‌ها، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.

صندوق‌های درآمد ثابت نیز امروز (سه‌شنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۴) تنها پناهگاه پول‌های حقیقی بودند. صندوق‌های طلا نیز مشابه روز گذشته منفی بازگشایی شدند.

بازار در انتظار بازسازی اعتماد

بازار سرمایه در وضعیتی به‌ سر می‌برد که با تغییرات فنی نمی‌توان امید به بازگشت روند صعودی داشت. اعتماد از دست رفته سرمایه‌گذاران خرد، نبود افق روشن در متغیر‌های کلان اقتصادی و فاصله تصمیم‌سازان بازار با واقعیت‌های کف معاملات، سه ضلع مهم در وضعیت فعلی بازار هستند.

اگرچه افزایش دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی تلاشی برای بهبود نقدشوندگی عنوان شده، اما بدون پشتوانه عملیاتی و گفت‌وگوی مستمر با فعالان بازار، این قبیل اقدامات نمی‌تواند معجزه کند. بازار همچنان چشم‌انتظار اقداماتی جدی، ریشه‌ای و هم‌راستا با واقعیت‌های اقتصادی کشور است؛ اقداماتی که بتواند موجی از اعتماد دوباره به سمت تالار شیشه‌ای روانه کند.