
به گزارش میمتالز، «شینا انصاری»، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ابتدای سخنان خود با اشاره به برگزاری رویدادی تخصصی معدن و صنایع گفت: این رویداد با حضور اساتید و صاحبنظران حوزه اقتصاد، صنعت و معدن و تحت اجرای سازمان حفاظت محیط زیست برگزار میشود.
وی افزود: امیدواریم این رویداد بتواند نگاه بیشتری به حرکت معادن و صنایع معدنی در مسیر توسعه پایدار کشور ایجاد کند، زیرا معادن یکی از اساسیترین مسائل حوزه محیط زیست در کشور و جهان هستند.
انصاری با بیان اینکه سالها بیتوجهی به توسعه پایدار منجر به ایجاد ابرچالشهایی در حوزه محیط زیست شده است، گفت: آلایندهها، تخریب عرصههای طبیعی، از دست رفتن تنوع زیستی، محدودیت منابع آب و ناترازی انرژی از جمله پیامدهای این بیتوجهیهاست. توجه صنایع معدنی به توسعه پایدار و قرار دادن محیط زیست در متن موضوعات توسعهای نه در حاشیه، میتواند به ارتقای کیفیت محیط زیست کمک کند.
وی با اشاره به غنای زیستی کشور گفت: با وجود همه مشکلات، ایران همچنان از نظر زیستی غنی است. ما بیش از ۸۶۰۰ گونه گیاهی داریم که یک سوم آنها انحصاری هستند. همچنین ۲ هزار و ۳۶۲ گونه مهرهدار و ۳۵ هزار گونه بیمهره ثبت شده است که هر یک نقش مهمی در حفظ کیفیت محیط زیست دارند. نابودی هر کدام از این گونهها میتواند بقای سایر زیستمندان را تهدید کند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: بیش از ۶۴۰ معدن فعال در مناطق حفاظت شده کشور داریم. این مناطق حدود ۱۲ درصد از عرصه سرزمین ما را شامل میشوند و باید به دقت محافظت شوند. مساله اصلی، فعالیت معادن نیست، بلکه عدم رعایت الزامات محیطزیستی در این معادن است که طی دههها باعث تخریب منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاهش تنوع زیستی شده است.
وی با اشاره به فهرست گونههای در معرض انقراض گفت: بیش از ۷۰ گونه در ایران در این فهرست قرار دارند و بهرهبرداری غیراصولی از معادن، شامل استخراج، باطلهبرداری و فرآیندهای معدنی باعث تخریب شدید محیط زیست شده است. حداقل ۴۰ میلیارد تن سنگ باطله و بیش از ۸ میلیارد تن باطله فرآیندهای معدنی طی دهههای گذشته وارد عرصههای طبیعی کشور شده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین به پنج مورد شکست سدهای باطله طی ۲۰ تا ۳۰ سال اخیر اشاره کرد که باعث آلودگی شدید محیط زیست شدهاند و گفت: پیامدهای دیگر بهرهبرداری غیراصولی شامل آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی، خاک، هوا و نشت ترکیبات آلاینده مانند جیوه و ... به ویژه در معادن طلا است.
انصاری تاکید کرد: ضروری است معادن در کنار بهرهبرداری، برنامه بازسازی و احیا را نیز جدی بگیرند، زیرا معادن متروکه به هاتاسپاتهای آلودگی تبدیل شدهاند و سلامت محیط پیرامونی را به خطر میاندازند.
وی با اشاره به چالشهای مدیریت معادن گفت: باید مرز روشنی بین بهرهکشی بیرویه و بهرهبرداری پایدار از طبیعت وجود داشته باشد و این میراث آیندگان باید حفظ شود. یکی از مسائل مهم، توجه به حقوق جوامع بومی محلی است که متاسفانه در بسیاری از پروژههای معدنی رعایت نمیشود و این مساله تعارضات اجتماعی ایجاد میکند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین به عدم رعایت ضوابط و الزامات محیطزیستی در فعالیتهای معدنی اشاره کرد و گفت: با وجود تاکیدات قانونی مثل قانون هوای پاک و قانون حفاظت از خاک، رعایت استانداردهای ملی در معادن به شکل مناسبی صورت نمیگیرد.
انصاری در ادامه به نبود برنامهریزی و استراتژی کلی در حوزه معادن اشاره کرد و گفت: برای نمونه، سازمان محیط زیست سالانه مجوز واردات هزاران تن باتری اسقاطی صادر میکند، در حالی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به صدور مجوز معادن سرب و روی میپردازد و بیشتر این مواد به خارج صادر میشوند. این مسائل نشاندهنده نبود استراتژی و هماهنگی لازم است.
وی افزود: از سال ۱۳۹۰ تاکنون، حدود ۷۰ درصد طرحهای ارزیابی محیطزیستی دریافت شده توسط سازمان محیط زیست مربوط به پروژههای معدنی بوده که اهمیت رعایت مسائل زیستمحیطی را دوچندان میکند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به استفاده از فناوریهای نوین در فرآیند اکتشاف، بهرهبرداری و فرآوری اشاره کرد و گفت: گذری از رویکردهای سنتی به فناوریهای روزآمد ضروری است تا اثرات منفی بر طبیعت و زیستگاههای حساس کاهش یابد.
انصاری با اشاره به نمره پایین معادن در رعایت مسوولیتهای اجتماعی افزود: علیرغم حضور ۶۴۰ معدن فعال در مناطق حفاظت شده، عملکرد معادن در حوزه مسوولیت اجتماعی و مدیریت زیستمحیطی رضایتبخش نبوده است. البته اخیراً آییننامه مسوولیتهای اجتماعی توسط دولت چهاردهم ابلاغ شده که امیدواریم تاثیرگذار باشد.
در پایان، انصاری خواستار بازنگری سیاستهای معدنی و تدوین استراتژیهای بلندمدت در بهرهبرداری از منابع معدنی شد و گفت: سازمان حفاظت محیط زیست متعهد به سه اصل پیشگیری از تخریب، بهبود فرآیندهای بهرهبرداری و توانمندسازی ذینفعان است. ما به هیچ عنوان مانع توسعه کشور نیستیم، بلکه خواهان توسعهای هستیم که همسو با محیط زیست باشد تا ذخایر کشور برای نسلهای آینده حفظ شود. با همافزایی دانش و تجربه و باور به اخلاق توسعه مسوولیتپذیری، میتوان توسعه پایدار را به معنای واقعی محقق کرد.