زنجیره فولاد ایران تنها ۳ درصد ارزش‌افزوده واقعی دارد/ شرکت‌های مشاوره‌ای سند جامع حوزه فولاد و فلزات غیرآهنی را تهیه کنند

به گزارش می‌متالز، «محمد آقاجانلو» رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، در رویداد جامع معدن و صنایع معدنی که از سوی گروه رسانه‌ای دنیای اقتصادی برگزار شد، درباره وضعیت صنعت فولاد و ضرورت بهره‌وری بهتر در شرایط کنونی گفت: صنعت فولاد تنها صنعتی بود که توانست به اهداف ۱۴۰۴ برسد، اما به‌ دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب نتوانست بیشترین بهره‌وری را داشته باشد. ما اکنون باید با هم‌فکری بهترین مدل بهره‌وری را پیدا کنیم و به جای اعتراض به سایر وزارت‌خانه‌ها، خودمان برای حل مشکلات فکری کنیم.

تنها صنعتی که به چشم‌انداز ۱۴۰۴ رسید

«محمد آقاجانلو» در این رویداد تاکید کرد: این صنعت با وجود رسیدن به اهداف برنامه ۱۴۰۴، به‌ دلیل کمبود زیرساخت‌ها نتوانسته بهره‌وری لازم را داشته باشد. وی گفت: متاسفانه زیرساخت‌های مناسب دیده نشده است و حالا با وضعیت موجود برق، گاز و قیمت‌های سرسام‌آور و کمبود شدید آنها، باید بتوانیم بهترین مدل بهره‌وری را از پایان این سمینار‌ها و هم‌فکری‌ها به دست آوریم.

وی افزود: مشکلات حوزه نفت و گاز و وزارت‌خانه‌های دیگر بسیار زیاد است و اگر بخواهیم مرتب وارد این حوزه‌ها شویم و به آنها اعتراض کنیم، اتفاق خاصی نخواهد افتاد؛ بنابراین باید خودمان فکر کنیم و بدانیم که ما میراث‌دار وضع موجود چه از لحاظ شخصیت حقوقی و چه حقیقی هستیم.

توسعه کمی فولاد را باید متوقف کنیم

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به نقش مدیران بزرگ در رشد صنعت فولاد گفت: افراد بزرگی سکان‌دار این صنعت بودند و فرهنگی که در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، شرکت ملی فولاد ایران و شرکت‌های بزرگ شکل گرفت، به توسعه این بخش کمک کرد. اما هم‌ اکنون دیگر نباید توسعه کمی داشته باشیم بلکه توسعه کیفی در زنجیره ارزش مهم است. در حوزه‌های مس و طلا نیز باید به سمت بخش‌هایی حرکت کنیم که بیشترین بهره را برای کشور دارند.

آقاجانلو ادامه داد: زیرساخت‌ها باید متناسب باشند و تولید بیشتر با منابع کم‌تر، کاهش تلفات و حداکثرسازی ارزش‌افزوده، ضرورت امروز ماست. هم‌ اکنون سرمایه‌های زیادی در کشور خوابیده و ما باید بهترین حلقه‌ها را انتخاب کنیم و کار را پیش ببریم.

باید به سمت محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا رفت

رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره ضعف صنعت فولاد در ایجاد ارزش‌افزوده توضیح داد: زنجیره فولاد ایران تنها ۳ درصد ارزش‌افزوده واقعی دارد، در حالی‌ که این رقم در دنیا ۱۰ درصد و در برخی کشور‌ها بالای ۵۰ درصد است.

آقاجانلو مشکل اصلی تولید مازاد محصولات فولاد را ناشی از تولید‌های نامناسب فصلی دانست و گفت: کارخانه‌ها تابستان به گونه‌ای تولید می‌کنند که زمستان نیازشان برطرف شود و زمستان به گونه‌ای دیگر که مشکل تابستان را حل کنند. این نشان می‌دهد نه به برق توجه کرده‌ایم، نه به گاز و نه مکان‌یابی مناسب.

وی با اشاره به مکان‌یابی نامناسب واحد‌های فولادی افزود: ایمیدرو به سبزوار و قائنات رفته، در حالی‌ که این صنعت چندان آب‌بر نیست، ولی مکان مناسب برای این واحد‌ها انتخاب نشده‌اند. چرا باید برای انتقال آب به این واحد‌ها ۴ تا ۵ یورو هزینه کنیم؟

رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره زیرساخت‌ها و انتقال آب بیان کرد: برخی عنوان می‌کنند که انتقال آب را باید انجام بدهیم، چراکه این واحد‌ها ایجاد شده و نباید اینها را نادیده بگیریم. هم‌ اکنون مزیت کشور ما این است که باید عاقلانه و بر مبنای اقتصاد کشور تصمیم بگیریم. همچنین موضوع دیگر سود بالای زنجیره فولاد است که در همه نقاط کشور به یک صورت نیست، در این راستا نیز باید از سطح شهرستان و استان عبور کنیم و ملی و بین‌المللی فکر کنیم.

آقاجانلو افزود: ما باید بدانیم که انرژی فولادی که به اسم سبز یا کم‌کربن تولید می‌شود، کجای زنجیره ارزش‌افزوده قرار دارد و کجا می‌توانیم در زنجیره بین‌المللی قرار بگیریم. درباره تکنولوژی نیز شرکت‌های مهندسی قوی در کشور داریم که باید بیشتر روی این موضوع کار کنند و معیار‌ها و مصارف ما را با استاندارد‌های بین‌المللی نزدیک کنند.

او واژه اقتصاد چرخشی را کلید حل مشکلات دانست و گفت: مشکلات صنعت ما با اقدامات جزیره‌ای و فنی صرف حل نمی‌شود. سال‌ها به دلیل قیمت گاز خروجی‌های گاز را رها کردیم، در حالی‌ که فشار گاز در خطوط لوله قابلیت تولید برق دارد.

رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره ظرفیت استفاده از فشار گاز گفت: محاسبه شده که خروجی گاز و فشار لوله‌های گاز می‌تواند حدود ۵۰ درصد برق واحد‌های احیای مستقیم را تامین کند. مگر در کشور چندین واحد احیا وجود دارد، این می‌تواند ۲۰۰ تا ۲۵۰ مگاوات برق بدون نیاز به نیروگاه‌های متمرکز تامین شود.

ظرفیت زغال‌ سنگ مغفول مانده است

آقاجانلو به ظرفیت‌های حوزه زغال سنگ و منابع قراضه اشاره کرد و گفت: ما در این حوزه اصلا کار نکردیم، در حالی‌ که شرکت‌هایی داریم که می‌توانند صادرات‌محور باشند و به سمت انرژی‌های پاک‌تر بروند.

وی بر استفاده حداکثری از منابع و کاهش مصرف انرژی تاکید کرد و گفت: این امر نیازمند تعامل مشترک کارفرمایان و شرکت‌های مهندسی داخلی و بین‌المللی است.

رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره الزاماتی که شرکت‌ها باید رعایت کنند، گفت: شرکت‌ها باید با توجه به محدودیت‌ها، حداکثر تاب‌آوری و پایداری تولید را داشته باشند و سبد محصولاتشان متنوع‌تر با ارزش‌افزوده بالاتری باشد. هلدینگ‌های بزرگ نباید تک‌رشته‌ای باشند و باید به سمت تنوع محصولات حرکت کنند. فناوری‌های کم‌کربن و بازاریابی جهانی هم از نقاط ضعف ماست که باید روی آن کار کنیم.

در بازاریابی ضعیف هستیم

آقاجانلو درباره ضعف بازاریابی ما در صادرات عنوان کرد: ما در حوزه بازاریابی و ارتباط با دنیا بسیار ضعیفیم، نه شرکت تخصصی داریم و نه توانسته‌ایم افراد متخصص را حفظ کنیم. در مورد اقتصاد باید پیچیده‌تر فکر کنیم، اینکه تنها یک معدنی پیدا کنیم و کنسانتره و فولادسازی تولید کنیم، کافی نیست. باید ارتباط را تا انتهای زنجیره ایجاد کنیم و خود را در زنجیره‌های بین‌المللی موثر نگه داریم.

وی افزود: امروزه بازار فروش ورق گرم به نوعی تجربه دره مرگ سال‌های دهه ۸۰ را طی می‌کند در صورتی که می‌توان در یک اکوسیستم دانش‌محور، ضمن استفاده از تولیدات روز از بازار‌های صادراتی نیز بهره برد.

آقاجانلو استفاده مناسب از منابع مالی را حیاتی خواند و افزود: در شرایطی که با محدودیت در این حوزه مواجه هستیم باید منابع در حوزه‌ای هزینه شوند که آورده قابل ملاحظه‌ای دارند.

احیای ستاد فولاد

وی درباره تشکیل ستاد فولاد نیز گفت: ستاد فولاد دوباره شکل گرفته و تصمیمات جسورانه‌ای گرفته شده که شرایط اقتصادی ایجاب می‌کند. منابع کشور و تاب‌آوری آن مهم‌ترین موضوعات است.

رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره نیروی انسانی نیز خاطرنشان کرد: سال‌هاست آموزش‌های کارشناسی، تکنسین و مدیریتی مناسبی نداشتیم و کمبود نیروی متخصص در بخش‌های مختلف وجود دارد.

آقاجانلو به ضرورت همکاری بخش خصوصی و دولتی اشاره کرد و گفت: تجربه ایمیدرو نشان داده هرجا به بخش خصوصی واقعی اعتماد کردیم، نتیجه مثبت بوده است و باید این هم‌افزایی ادامه داشته باشد.

وی از مشاوران خواست سند جامع در حوزه فولاد و فلزات غیرآهنی تهیه کنند و در ادامه افزود: شرکت‌های بزرگ هم باید برای تنوع‌بخشی به آینده صنعت خود از این سند بهره‌مند شوند.

گزارش از پایگاه خبری فلزات خاورمیانه (می متالز)