یکپارچگی صنعت و دانشگاه با تعاملات پویا

به گزارش می متالز، جهت‌دهی و هدایت مقاله‌های علمی و رساله‌های دانشگاهی به‌سوی رفع موانع رشد و انطباق با وضعیت صنعت و معدن در کشورهای دیگر، گامی اساسی در بومی‌سازی صنایع و به‌روزرسانی علمی آنهاست. پرسشی که به ذهن مخاطب متبادر می‌شود، این است که آیا رابطه صنعت-دانشگاه فرآیندی یک‌سویه است؟ آیا می‌توان نسخه‌ای مبنی بر حرکت صنعت به‌سوی دانشگاه تجویز کرد؟ با ملاحظه شرایط کنونی کشور در حوزه به‌روزرسانی علمی صنعت و معدن مشاهده می‌شود که بومی‌سازی عالمانه در این حوزه تا حدودی به‌کندی انجام شده و گاهی رویکرد سنتی صنایع و توانمند نبودن آنها در الگوبرداری از دستاوردهای علمی دانشگاهیان موجب ایجاد تاخیر و خلأ در به‌روزرسانی آنها شده است. به‌این‌ترتیب تعریف فرآیندی شامل آسیب‌شناسی علمی از سوی آگاهان و خبرگان دانشگاهی در حوزه صنعت و معدن، امری گریزناپذیر است. از ملزومات تحقق این امر، تعاملات تنگاتنگ، پیشتازی و استقبال دانشگاهیان در ورود به حوزه صنعت و معدن کشور با رویکرد اجرای مطالعات عمیق، دقیق، آسیب‌شناسانه و ارائه راهکارهایی برای بومی‌سازی نوآورانه علم و صنعت و یکپارچگی آنها با ملاحظه جمیع موانع موجود (تحریم‌ها، نقصان در زیرساخت‌های موجود، ‌کفایت نکردن توانمندی‌های نیروی انسانی که امکان ارتقا و تکامل آنها در کوتاه‌مدت میسر نیست، کمبود منابع نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، سرمایه‌ای و...) است. این نکته حائز اهمیت است که دانشگاه و صنعت در محیط‌های نهادی مختلف، با برخی از هنجارها و انگیزه‌های متناقض، فعالیت می‌کنند. راهکار کلیدی برای رفع چنین اختلالی، یکپارچگی و ادغام صنعت و دانشگاه است. به این ترتیب که دانشگاه به‌عنوان یک شریک صنعتی برای سازمان‌های صنعتی، به‌ویژه در دپارتمان‌های تحقیق و توسعه بنگاه‌ها و سازمان‌ها، تلقی شود. تولید علم در راستای بومی‌سازی یک صنعت می‌تواند نیرویی پیشران برای تبلور نوآوری در صنایع و بنگاه‌ها باشد. از جانب دیگر پیوند و فراتر از آن، تعامل مهندسان و دانشگاهیان حوزه‌های گوناگون علمی، عامل شکل‌گیری فرم درست ارتباط صنعت-دانشگاه است که می‌تواند معنایی فراگیر از یکپارچگی صنعت-دانشگاه باشد. آن دسته از پژوهشگران دانشگاهی که تجربه قبلی پژوهش یا پیشینه کار در فضای صنعت را داشته‌اند، تا حد زیادی می‌توانند جهت‌دهی موثر و هدایت تحقیقات کاربردی در دانشگاه‌ها را به‌دست بگیرند. این امر، تعاملات آتی میان دانشگاه و صنعت را تسهیل می‌کند. ایفای نقش صنعت در تحقیقات دانشگاهی و همکاری با شریکان علمی و میزان تعهد به آموزش دانشگاهیان به‌ویژه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان فاقد تجربه صنعتی، ارزش این نقش کلیدی صنعت را با هر بضاعتی، در آموزش صنعتگران آینده افزایش می‌دهد. نکته حائز اهمیت دیگر آنکه یکپارچگی صنعت-دانشگاه و پیاده‌سازی دستاوردهای جدید علمی در صنعت و الگوبرداری از صنعت بومی برای اکتشافات جدید علمی، عوامل اساسی برای ایجاد ژرفا در علم و کسب دستاوردهای جدید علمی است، چنانچه امروز شاهدیم ارائه موارد عملیاتی صنعتی، عاملی اساسی در اثبات پایایی و فرآیند تولید علمی است. در انتها ذکر این نکته خالی از لطف نیست که چنانچه نگاه صنعت و معدن و طلایه‌داران آن به دانشگاهیان به‌عنوان جامعه بزرگ ذی‌نفعان میدان‌های صنعتی و معدنی بوده و دانشگاهیان صنعت و معدن را ذی‌نفعان کلیدی تولید علم ببینند، زیرساخت‌های لازم برای رسیدن به یکپارچگی در حوزه صنعت-دانشگاه تا حد زیادی فراهم می‌شود.

محمدحسین سادات حسینی خواجوئی / دانشجوی دکترای مدیریت صنعتی