ضعف و قدرت گزارش‌های تفسیری در بازار سرمایه

به گزارش می متالز، تبدیل گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم به گزارش تجزیه و تحلیل مدیریت بر اساس استانداردهای بین‌المللی، یکی از مهم‌ترین تغییرات اخیر در بازار سهام بوده است؛ به‌طوری‌که در اواخر آذرماه سال ۹۶ معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس با صدور ابلاغیه‌ای، اعلام کرد ناشران ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ملزم به انتشار گزارش پیش‌بینی عملکرد سالانه نیستند.

در تکمیل این ابلاغیه نیز سازمان بورس و اوراق بهادار به همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس و حسابرسان معتمد سازمان بورس نحوه اظهارنظر حسابرس نسبت به گزارش تفسیری مدیریت و تهیه گزارش تفسیری مدیریت را ابلاغ کرد.

به این ترتیب یکی از مهم‌ترین اصلاحات صورت گرفته در دستورالعمل افشا در سال ۹۶، جایگزین شدن گزارش تفسیری مدیریت به جای گزارش پیش‌بینی عملکرد سالانه بوده است. به نحوی که ناشران پذیرفته شده در بورس مکلفند گزارش تفسیری مدیریت را همراه با صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۳، ۶ و ۹ ماه و صورت‌های مالی سالانه، تهیه و افشا کنند.

تصور بر این بود که در صورت درست اجرا شدن و تلاش همه‌جانبه در جهت ارائه گزارش تفسیری مدیریت، نه‌تنها این گزارش جایگزین مناسبی برای گزارش پیش‌بینی سود خواهد بود، بلکه اطلاعات کاربردی بیشتری را در اختیار سهامداران و سرمایه‌گذاران قرار خواهد داد. ولی با گذشت حدود یک سال و نیم از این ابلاغیه جدید، هنوز برخی گزارش‌ها از کیفیت مناسب برخوردار نیستند.

در این راستا و برای بهبود گزارش‌های تفسیری مدیریت و دستیابی به استانداردهای لازم، سازمان بورس با همکاری شرکت بورس و فرابورس اقدام به نشست‌های تخصصی برای آموزش ناشران کرده است. «دنیای بورس» در گزارش‌های پیشین خود به دفعات به  اهمیت گزارش تفسیری مدیریت و نقش مهم آن در معاملات اشاره کرده است.

در گزارش پیش‌رو نیز مدیر امور ناشران بورس تهران و رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس اوراق بهادار بر تهیه یک گزارش تفسیری مطلوب تاکید داشته و این گزارش‌ها را مکمل و متمم صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌دانند. بر این اساس طبق اظهارات مدیر امور ناشران بورس تهران، پیش‌بینی می‌شود که پس از برگزاری دوره‌های آموزشی، ناشران از نحوه تهیه اطلاعات این گزارش‌ها آگاهی یافته و در نتیجه اطلاعات به‌صورت دقیق‌تر و منسجم‌تر از سوی ناشران منتشر شود.

در همین راستا رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس اوراق بهادار نیز معتقد است که گزارش‌های تفسیری مدیریت نه‌تنها مانعی در برابر وقوع انحراف خواهد بود، بلکه زمینه‌ای مناسب برای ایجاد تحلیل بیشتر برای تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه است.

دو رکن مهم برای بازار سرمایه

طوبی دهقانی؛ مدیر امور ناشران بورس تهران بهبود کیفیت گزارشگری را به‌عنوان یکی از نتایج مهم گزارش تفسیری مدیریت عنوان می‌کند و می‌گوید: گزارش تفسیری مدیریت گزارشی از صورت‌های مالی و دیگر داده‌های آماری ناشر است که به باور مدیریت شرکت‌ها، به فهم و درک بیشتر سهامداران از وضعیت مالی فعلی و آینده، تغییرات در وضعیت مالی و نتایج عملیات شرکت کمک خواهد کرد. 

به گفته وی از زمان جایگزینی گزارش تفسیری مدیریت به جای گزارش پیش‌بینی عملکرد سالانه، اغلب شرکت‌ها صورت‌های مالی و گزارش تفسیری مدیریت سالانه حسابرسی نشده شرکت اصلی را به موقع منتشر کرده‌اند. برخی شرکت‌ها در حد وسط قرار دارند و تعدادی دیگر که واحدهای گزارشگری ضعیفی دارند، این گزارش‌ها را با تاخیر می‌فرستند که با تقویت این واحدها تاخیرها نیز کاهش یافته و بهبود بیشتری نیز خواهد یافت. 

دهقانی با اظهار این مطلب که کیفیت و شفافیت اطلاعات به‌عنوان دو رکن اصلی در گزارش‌های شرکت‌ها مطرح است، تاکید دارد: یکسری از ناشران با نحوه تهیه گزارش آشنایی ندارند، به همین دلیل تقاضای متعدد و سوالات زیادی در این زمینه داشتند. بر این اساس شرکت بورس با همکاری اداره ناشران سازمان بورس اقدام به برگزاری همایش‌هایی در این راستا کرد. به این ترتیب نه‌تنها ناشران با این گزارش‌ها آشنا خواهند شد، بلکه کیفیت گزارش‌های تهیه شده نیز ارتقا خواهد یافت. 

به گفته دهقانی، پیش‌بینی می‌شود که پس از برگزاری چنین دوره‌هایی، ناشران از نحوه تهیه اطلاعات آن، اطلاعات به‌صورت دقیق‌تر و منسجم‌تر از سوی ناشران منتشر شود. وی در ادامه گفت: در حالی گزارش تفسیری مدیریت، گزارشی جدید برای ناشران است که جایگزین پیش‌بینی EPSشد و هنوز برخی از ناشران با این گزارش جدید، آشنایی کامل ندارند. حال با برگزاری جلسات آموزشی، نحوه ارائه و همچنین کیفیت گزارش‌ها افزایش خواهد یافت. در نهایت این امر به تعمیق بازار سهام می‌انجامد. 

به عقیده دهقانی، حرکت به سمت تحلیل، بررسی آینده و سمت و سوی شرکت با استفاده از دلایل بنیادی و به این ترتیب افزایش شفافیت و عمق‌بخشی بیشتر به بازار از جمله آثار مثبت گزارش‌های تفسیری مدیریت خواهد بود.

مانعی در برابر وقوع انحراف

وحید روشن قلب؛ رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس اوراق بهادار نیز به تشریح ضوابط تهیه گزارش تفسیری مدیریت و ویژگی‌های آن پرداخته و می‌گوید: گزارش‌های تفسیری مدیریت با توجه به تغییر دستورالعمل‌ها در ۲سال گذشته به ناشران ابلاغ شد. با توجه به اینکه گزارش‌های مزبور جدید بوده و ناشران اطلاعات چندانی در این زمینه نداشتند، جلساتی به منظور ارائه آموزش‌های لازم به ناشران برگزار شد. مستندات لازم برای تهیه گزارش به آنها اعلام شد، ولی مشاهده شد که گزارش‌های مزبور از کیفیت لازم برخوردار نیستند.

وی به بهبود نسبی گزارش‌ها در دوره‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: از روز اول ابلاغ چنین گزارش‌‌هایی به ناشران تا کنون، شاهد بهبود گزارش‌های مزبور هستیم، ولی همچنان انتظار می‌رود گزارش‌های مطلوب‌تری را از ناشران در آینده داشته باشیم.

به عبارت دقیق‌تر گزارش‌های تفسیری مدیریت فعلی هنوز تا نقطه کمال فاصله دارند، ولی پیگیری‌ها برای بهبود این گزارش‌ها و تطبیق آن با دستورالعمل‌های جدید به‌طور مداوم ادامه دارد. روشن قلب در ادامه فراهم شدن امکان تحلیل بیشتر برای تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه را از جمله مهم‌ترین‌ آثار گزارش‌های تفسیری مدیریت عنوان کرد و گفت: این گزارش‌ها مانع از وقوع انحراف‌ها در پیش‌بینی‌ها خواهد شد.

انتشار گزارش بر مبنای استانداردها

ولی اله جعفری؛ کارشناس مسوول واحد نظارت بر ناشران بورسی سازمان بورس اوراق بهادار نیز در این راستا معتقد است: بعد از اصلاح دستورالعمل‌ها و جایگزینی گزارش تفسیری مدیریت به‌جای پیش‌بینی درآمد هر سهم، انتظار داشتیم که این گزارش جدید جایگزین مناسبی برای گزارش قبلی باشد و علاوه بر آن کارکردهای بسیار بیشتری نیز داشته باشد، ولی در عمل این اتفاق رخ نداد.

وی به دلایل عدم توجه مناسب ناشران به گزارش‌های تفسیری مدیریت اشاره می‌کند و می‌افزاید: بخشی از این کم‌توجهی به سیاست‌گذاران بورسی مربوط است؛ به‌طوری‌که شاید نتوانستند به نحو مطلوبی اهمیت این گزارش‌ها را مطرح کنند.

آموزش‌های لازم به ناشران داده نشده و بر این اساس تصمیم بر آن شد تا با همکاری سازمان بورس و شرکت بورس، دوره‌هایی برای ارائه اطلاعات و آموزش‌های لازم به ناشران برگزار شود تا در این جلسات خواسته‌ها و شیوه تحلیل گزارش تفسیری مدیریت برای تهیه یک گزارش مناسب به آنها اعلام شود و در نتیجه شاهد یک گزارش مناسب از سوی ناشران باشیم.

در همین رابطه هم بخوانید: معرفی 20 ریسک در حسابرسی داخلی