نسوزها در سراشیبی رقابت منفی با یکدیگر

هرچند در سال‌های گذشته تعداد تولیدکنندگان نسوز روند افزایشی به خود گرفته است اما خریداران نسوز نیز با درخواست نسوزهای بی‌کیفیت به این رقابت منفی دامن زده‌اند.

ظرفیت صنعت نسوز در کشور

هم‌اکنون میزان ظرفیت نصب‌شده نسوز در کشور حدود ۵۷۰هزار تن در سال است که براساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۱۳۹۹ به ۶۵۰هزار تن خواهد رسید.  میزان مصرف نسوز درحال‌حاضر حدود ۴۰۰هزار تن در سال است که به حدود ۵۹۰هزار تن می‌رسد. تعداد واحدهای نسوز در حال فعالیت کشور ۵۷ واحد است که انواع آجرهای سنگین، سبک و جرم‌های کوبیدنی و پاشیدنی را برای صنایع مختلف تامین می‌کند. صنعت فولاد کشور با بیش از ۸۰درصد مصرف تولیدات نسوز در رتبه نخست و سپس سیمان و سرامیک، نفت، گاز و پتروشیمی قرار دارند. بیش از ۹۶درصد نسوزهای مصرفی در داخل کشور تامین می‌شود و فقط مقداری نسوزهای سنگین و قطعات پیچیده وارد می‌شود که ساخت آنها در داخل به صرفه نیست. صنعت نسوز کشور توان تامین انواع آجرهای عایق سبک، آجرهای سنگین، جرم‌ها و بتن‌های نسوز و همچنین پتوهای سرامیکی را دارد که تولید آنها متکی بر منابع و مواد اولیه معدنی کشور است.

رقابت نسوزها خلاف مسیر شکوفایی

در ۳ دهه گذشته صنعت نسوز کشور به خوبی رشد کرده است اما با ازدیاد واحدهای تولیدی در این زمینه در چند سال گذشته دچار رقابت‌های منفی شده است. در این‌باره حاتم محمدپور، مدیرعامل نسوز خوزستان اظهار کرد: رقابت همیشه باعث شکوفایی و بهبود کیفیت بوده و این یک امر جهان‌شمول است اما زمانی این شکوفایی صدمه خواهد دید که رقابت‌های ناسالم ناشی از عواملی دچار رقابت منفی شود. محمدپور با اشاره به اینکه تولید انواع محصولات نسوز در داخل کشور دچار رقابت منفی شده است، خاطرنشان کرد: صنعت نسوز پیشرفت‌های چشمگیر و قابل‌توجه در ۳ دهه گذشته داشته اما با وجود عواملی چون ازدیاد تولیدکنندگان سبب رقابت‌های منفی در این صنعت شده است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: باید یک سامانه‌ای بتواند بر این بازار رقابت منفی نظارت داشته باشد و از این سراشیبی منفی که این بازار دچار آن شده است، پیشگیری کند.

شرکت‌های زیرپله‌ای بازار را خراب کرده‌اند

ظرفیت تولیدکنندگان نسوزهای معمولی در کشور بیش از تقاضا شده و این امر زمینه‌ساز رقابت منفی برای این تولیدکنندگان شده است. در این‌باره هادی حسین‌زاده، مدیر کنترل کیفیت و تحقیق و توسعه شرکت نسوز خوزستان اظهار کرد: میزان تولید نسوز هم‌اکنون بیش از تقاضاست که البته این مازاد در بخش تولید نسوزهای معمولی است و تولید نسوزهای ویژه از این موضوع مستثنا هستند، اما با توجه به اهداف پیش‌بینی‌شده برای افق ۱۴۰۴ که در راستای آن رسیدن به تولید ۵۵میلیون تن فولاد و حدود ۱۲۰ میلیون تن سیمان متصور است، امیدواریم شاهد رونق بیشتری در صنعت نسوز باشیم. وی در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه هزینه‌های یک شرکت تولیدی مانند نیروی انسانی، مواد اولیه، تجهیزات و... روزبه‌روز درحال افزایش است اما نرخ محصولات شرکت‌ها گاهی به‌دلیل رقابت منفی، تخریبی و کاهشی شده و این موضوع رقابت منفی در این صنعت ایجاد کرده است. حسین‌زاده با اشاره به دلایل رقابت منفی در بازار نسوز عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل رقابت منفی در این بازار، به وجود و تاسیس شرکت‌های کوچک و زیرپله‌ای برمی‌گردد که هزینه‌های بالاسری کمتری دارند و نرخ تمام‌شده تولید آنها کمتر شده است، از این‌رو با قیمت‌های پایین‌تر از سایر تولیدکنندگان نسوز وارد بازار می‌شوند و سبب به‌هم‌زدن نرخ شده و رقابتی منفی ایجاد می‌کنند. وی در ادامه با اشاره به تاثیری که رقابت منفی می‌تواند بر کیفیت محصولات نسوز داشته باشد، عنوان کرد: رقابت منفی به یقین باعث کاهش کیفیت در صنعت نسوز می‌شود، یعنی تولیدکنندگان برای کاهش نرخ و رقابت ناسالم به اقدام‌هایی چون کاهش نیروی انسانی، استفاده از مواد اولیه ارزان‌قیمت، کاهش زمان خشک و پخت قطعات نسوز، دقت نکردن در بسته‌بندی صحیح و... می‌پردازند که تمام این اقدام‌ها در یک بازه زمانی میان‌مدت سبب کاهش کیفیت محصولات می‌شود.

فولادی‌ها خواهان نسوز بی‌کیفیت

خریداران نسوز که بیشتر فولادسازها هستند با خرید محصولات بی‌کیفیت به‌دنبال کاهش هزینه‌های خود هستند و این امر سبب رقابت منفی بین تولیدکنندگان نسوز شده است. در این‌باره سامیار اسفندیاری، مهندس فروش بخش فولاد شرکت دیرگدازهای آتور عنوان کرد: دلیل رقابت منفی سودآور نبودن صنعت فولاد برای برخی تولیدکنندگان این صنعت است چراکه بیشتر کارخانه‌های فولادی به‌دنبال مواد باکیفیت بالا در نسوز نیستند و به‌طور عمده به‌دنبال تولید ارزان‌قیمت هستند. اسفندیاری در ادامه خاطرنشان کرد: اوایل شرکت‌های نسوز از میزان سود خود به نرخ حفظ کیفیت کاهش می‌دادند اما با ادامه‌دار شدن این روند تغییر رویه داده و با کاهش قیمت، کیفیت محصولات خود را به مراتب کاهش دادند. از این‌رو در یک سراشیبی رقابت منفی قرار گرفتند که سبب کاهش کیفیت محصولات آنها در این زمینه شد. وی در ادامه توضیح داد: همانگونه که عنوان شد در این رقابت منفی بین تولیدکنندگان نسوز به‌تدریج کیفیت شروع به تنزل کرد، از این‌رو تولیدکنندگان برای سوددهی بیشتر دوباره مجبور شدند از مواد اولیه ارزان با کیفیت پایین استفاده کنند. در نتیجه این امر سبب می‌شود مواد نسوز از طول عمر گذشته برخوردار نباشد. اسفندیاری با اشاره به این موضوع که کاهش کیفیت نسوز سبب معضل بزرگی برای شرکت‌های فولاد می‌شود، گفت: با کاهش کیفیت نسوزها فولادسازها مجبور می‌شوند دوره تعمیرات خود را بیشتر از قبل کنند و علاوه بر توقف تولید، هزینه دوباره خرید مواد را هم پرداخت کنند چراکه فاصله زمانی تعمیرات کاهش می‌یابد و این امر در یک بازه میان‌مدت سبب افزایش هزینه‌ها خواهد شد. وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان از بازار منفی نسوزها خارج شد، عنوان کرد: باید در صنعت نسوز از توانمندی‌ها و دانش روز استفاده کرده و با استفاده از این دانش، میزان کارکرد و نرخ مصرف نسوز را محاسبه کرد و پس از آن نرخ و طول کارکرد آن را با هم مقایسه کرد تا از این طریق به ثبات قیمتی در بازار نسوز رسید.