کارخانه فرآوری تیتانیوم؛ امیدی که پس از چهار دهه به ثمر نشست

به گزارش می‌متالز، این فلزخاکستری-نقره‌ای رنگ به سبب اینکه هم‌زمان جادوی مقاومت فولادی و سبکی آلومینیوم را با خود دارد نام تایتان را از استاطیر یونان - به معنای نامیرا و جادو - برگرفت و به نام تیتانیوم شناخته شد. وزارت معادن و فلزات وقت، با بهره‌گیری از ثروت خدادادی ذخیره‌ای ارزشمند و قابل معدنکاری، در جنوب استان کرمان و در شهرستان کهنوج، طرحی را از دهه ۷۰ برای بهره‌مندی از خواص آن در صنایع مختلف از جمله تولید رنگدانه، روی میز قرار داد.

این پروژه به رغم اینکه در دولت‌های گذشته به مناقصه رفته بود، اما نوع فناوری و همچنین تامین مالی، مجالی برای اجرای آن باقی نگذاشت و این عوامل سبب شد برنامه ساخت کارخانه فرآوری تیتانیوم، به مدت ۲۵ سال به صورت نیمه کاره باقی بماند، اما از ۲۵ آبان ۱۳۹۵ با حضور مهدی کرباسیان رئیس وقت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، وارد عملیات اجرایی شد و هم‌زمان واحد نیمه صنعتی مجتمع تیتانیوم کهنوج، فعالیت خود را آغاز کرد.

این طرح پیش از آن برعهده شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو)، به نمایندگی از ایمیدرو بود. طرحی که - به پشتوانه معدن کنار دست خود (با ذخیره قطعی ۱۵۰ میلیون تنی) -، برای تولید ۱۳۰ هزار تن کنسانتره تیتانیوم و ۷۰ هزار تن سرباره، تعریف و در آن زمان به طور رسمی عملیات اجرایی کارخانه اصلی به صورت EPC آغاز شد. در ادامه تست‌های تکنولوژیک که چالش اصلی اجرای طرح بود، طی سال‌های بعد انجام شد، اما پس از مدتی به دلیل خروج یکجانبه دولت امریکا و مشکلات ناشی از تحریم، آن قرارداد در برابر چالش‌هایی در اجرا قرار گرفت.

طی این مدت با تغییراتی در شکل اداره و سرمایه گذاری پروژه، قرار بر حضور بخش خصوصی در طرح احداث کارخانه فرآوری تیتانیوم شد. از این رو از اردیبهشت سال ۱۳۹۹ این پروژه با حضور خداداد غریب پور رئیس وقت هیات عامل ایمیدرو، در راستای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی و حضور حداکثری بخش خصوصی در اقتصاد، با نظارت ایمپاسکو و ایمیدرو، در اختیار کنسرسیومی از بخش خصوصی قرار گرفت.

از سوی دیگر معدن تیتانیوم کهنوج اگرچه سال‌ها عملیات پیش باطله و باطله برداری را ادامه می‌داد، اما از آبان ۱۴۰۲ برداشت از ماده معدنی با حضور رئیس پیشین هیات عامل ایمیدرو (محمدرضا موثقی‌نیا) آغاز شد.

اهمیت پروژه فوق به گونه‌ای بود که همواره جزو طرح‌های اولویت دار برای ایمیدرو- به عنوان صاحب پروانه معدن و تسهیل‌گر- قرار داشت و سرانجام با حمایت‌های این سازمان و وزارت صمت، روز پنجشنبه گذشته -۲۶ تیرماه ۱۴۰۴- نخستین کارخانه فرآوری تیتانیوم ایران در کهنوج با فرمان دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور و حضور سیدمحمد اتابک وزیر صنعت، معدن و تجارت و محمد آقاجانلو رئیس هیات عامل ایمیدرو، وارد چرخه فرآوری این خاک جادویی شد.

به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، تولیدات کارخانه تیتانیوم، محصولاتی است که هم می‌تواند با ارزش افزوده در منطقه و کشور، ارزآوری ایجاد کند و هم اینکه در تکمیل فاز‌های بعدی، تاثیر به سزایی در ارتقای وضعیت فنی مهندسی تولید فولاد‌های آلیاژی کشور داشته باشد. علاوه بر این استقرار این واحد تولیدی در منطقه کهنوج، عاملی برای اشتغال و پیشرفت است.

همچنین می‌توان اذعان کرد بهره‌برداری از این کارخانه، می‌تواند پایه تولید پیگمنت تیتانیوم (در فاز بعدی) باشد که تامین کننده رنگدانه (رنگ سفید) محسوب می‌شود و این اقدام، یکی از معیار‌های سنجش توسعه یافتگی کشور‌ها است.

این کارخانه و پروژه‌های مشابه که با راهبری دولت و همکاری بخش خصوصی متخصص راه‌اندازی شد بیانگر دستاورد یک سیستم در اجرای طرح‌ها است که ایمیدرو طی ۱۰ سال گذشته برای به ثمر نشستن آن، تلاش کرد.

منبع: ایمیدرو