همچنان در به روی همان پاشنه می‌چرخد

به گزارش می متالز، با این حال شنیده‌ها حاکی از آن است که شرایط ایمنی در این معادن در این ۲سال تغییر چندانی نداشته و هنوز در روی همان پاشنه می‌چرخد. به همین دلیل نگرانی‌ها برای رخ دادن حادثه‌ای دیگر شبیه آنچه در زمستان یورت اتفاق افتاد بیشتر شده است.

تکرار حوادث مرگبار

در این راستا مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان گفت: معادن این استان از ایمنی کافی برخوردار نیستند و بی‌توجهی به آنها می‌تواند زمینه‌ساز تکرار حادثه مرگبار زمستان یورت آزادشهر باشد.
سعید مازندرانی اظهار کرد: بازرسی و نظارت بر عملکرد این معادن به طور منظم و ماهانه از سوی اداره کل تعاون، سازمان صنعت، معدن و تجارت و دادگستری گلستان انجام می‌شود تا در صورت لزوم فعالیت آنها متوقف شود.
وی بیان کرد: لوازم ایمنی فرسوده و قدیمی، تهویه نامناسب و ضرورت نصب گازسنج از مشکلات معادن گلستان است که به دلیل گرانی تجهیزات و هزینه فراوان برخورداری از این امکانات، تهیه آن بدون حمایت نهادهای مرتبط دولتی و اعطای تسهیلات امکان‌پذیر نیست.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان افزود: برای جلوگیری از بروز اتفاق مشابه معدن زمستان‌یورت، علاوه بر اهتمام به لزوم فراهم آوردن امکانات ایمنی، آموزش مستمر کارگران در حال انجام است.
معدن زغال‌سنگ آزادشهر در نزدیکی روستای زمستان یورت در شرق استان گلستان ۱۳اردیبهشت ۹۶ منفجر شد که بر اثر این حادثه ۴۳کارگر معدن جان باختند و بیش از ۷۰نفر مجروح و مصدوم شدند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه، به سرنوشت صنایع آسیب‌دیده در سیل اخیر استان اشاره کرد و گفت: بر اثر این حادثه قهری و تعطیلی ۱۲۶واحد تولیدی حدود ۲هزار و ۳۰۰نفر از بیمه بیکاری استفاده کردند. در زمان حاضر فقط ۵واحد صنعتی همچنان تعطیل هستند و کارگران آن با مقرری دریافتی امرار معاش می‌کنند.
مازندرانی بیان کرد: روند کاهش بیکاران استان گلستان تا سال گذشته مطلوب بود و به ۹.۸درصد رسید اما وقوع سیل و پیامد ناشی از آن رقم بیکاری استان را به ۱۱ درصد رساند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان افزود: تکمیل و بهره‌برداری از طرح‌های در دست اقدام می‌تواند این رقم را در پایان تابستان به ۱۰درصد برساند.
مازندرانی گفت: با راه‌اندازی ۴هزار و ۷۰طرح در دست اجرای بخش تعاونی با پرداخت ۳هزار میلیارد و ۳۰۰میلیون ریال تسهیلات، ۶هزار و ۷۰۰شغل در استان ایجاد می‌شود که می‌تواند نقش موثری در کاهش آمار بیکاری استان داشته باشد.
وی بیان کرد: ۵۰درصد مربوط به طرح‌های جدید، ۴۰درصد مربوط به طرح‌های توسعه‌ای و بقیه مربوط به افزایش سرمایه در گردش صنایع و واحدهای تولیدی می‌شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان افزود: تولید قارچ، بوم‌گردی، تولید پوشاک، باغداری، فرآوری ابریشم، دامداری و زنبورداری از طرح‌های اجرا شده بخش تعاونی گلستان است.
مازندرانی بر ضرورت راه‌اندازی صنایع تبدیلی برای افزایش بهره‌وری از تولیدات تعاونی‌ها و بیشتر شدن درآمد آنها تاکید کرد و گفت: به عنوان نمونه، تعاونی پسته روستای قازان‌قایه مراوه‌تپه سال گذشته به‌وسیله صادرات ۵۰تن پسته وحشی، بیش از یک میلیون دلار درآمد کسب کرد که راه‌اندازی صنایع تبدیلی می‌تواند رقم این سودها را اضافه کند.
وی اظهار کرد: این روستا دارای درختچه‌های پسته وحشی در وسعتی فراوان است که برای توسعه فعالیت‌های این بخش، یک تعاونی با عضویت همه ساکنان روستا تشکیل و زمین ۵هکتاری برای فعالیت در این بخش از منابع طبیعی اخذ شد.
وی همچنین گفت: تعاونی‌های گلستان سال گذشته بیش از ۳۰میلیون دلار صادرات از راه فروش محصولاتی مانند صنایع دستی، گوشت مرغ، فرش، ید و پسته درآمد کسب کردند.
گفتنی است وسعت ذخیره‌گاه ژنتیکی پسته مراوه‌تپه در ۶۰سال گذشته ۵۰هزار هکتار بوده که به علت برداشت زودهنگام محصول، چرای بی‌رویه دام و قطع درختان به ۷هزار هکتار کاهش یافت و برای احیا و توسعه این ذخیره‌گاه، در اختیار شرکت تعاونی پسته بصیرت مراوه تپه قرار گرفت.
پیشینه ژنتیکی درخت پسته وحشی در مراوه‌تپه بیش از ۸۰۰سال برآورد می‌شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان همچنین گفت این استان ۲هزار و ۷۰۰تعاونی فعال دارد که نیمی از آنها در بخش‌های مرتبط با کشاورزی فعالیت می‌کنند.

راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت

در این زمینه، سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران اظهار کرد: به عنوان راه‌حل کوتاه‌مدت برای کاهش حوادث کار در معادن زغال‌سنگ، سازمان نظام مهندسی باید نظارت و بازرسی بیشتری بر این معادن کند.
وی افزود: در شرایط فعلی، این معادن، مهندس ناظر نظام مهندسی دارند که فعالیت‌های نظارتی را انجام می‌دهد. پیشنهاد می‌شود برای هر معدن یک ناظر مضاعف تعیین شود و هزینه آن را وزارتخانه پرداخت کند. وی ادامه داد: این ناظران موظف هستند به‌طور تصادفی از معادن به دقت بازدید و یک چک‌لیست را که شامل تمام عوامل ایمنی معدن زغال‌سنگ است، تکمیل و امضا کنند و آن را برای سازمان نظام مهندسی استان، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و اداره کار ارسال کنند. در این شرایط سازمان‌های ذی‌ربط قدرت تعطیل کردن معادن خاطی را دارند. وی به عنوان راه‌حل بلندمدت نیز پیشنهاد کرد: دانش فنی معدنکاری در حوزه زغال‌سنگ قدیمی است و در بیشتر این معادن با شیوه‌های ۵۰سال گذشته فعالیت می‌کنند. از این رو در بلندمدت اگر به دنبال بالا بردن ضریب ایمنی و افزایش تولید هستیم، نیاز به انقلاب در این حوزه داریم. البته تغییر دانش فنی باید به‌طور تدریجی و از نگهداری کارگاه‌های استخراج به وسیله جک‌های مختلف به جای چوب شروع شود و به تجهیزات برش زغال‌سنگ و پیشروی ادامه یابد. برای این امر به یک اراده ملی نیاز داریم.
دبیر انجمن زغال سنگ، در ادامه با اشاره به اینکه باید در نرخ زغال‌سنگ در بلندمدت تجدید نظر اساسی شود، گفت: اگر دولت مانند سایر تولیدات از گندم گرفته تا خودرو یارانه نمی‌دهد دست‌کم نرخ آن را به قیمت‌های جهانی که در بندرعباس برای مصرف‌کننده تمام می‌شود، نزدیک کند. صمدی افزود: واقعیت این است که ذوب آهن مانند سایر شرکت‌های فولادسازی که از گاز، استفاده و یارانه ۶۰درصدی از بخش انرژی دریافت می‌کنند برخوردار نیست و توان آن محدود است. از طرف دیگر زغال‌سنگ مصرفی در کشور جایگزین گاز است که دولت می‌تواند آن را صادر کند. باید مکانیسمی ایجاد شود که معادن زغال‌سنگ از کمکی که به صرفه‌جویی گاز می‌کنند، استفاده کند تا با این شرایط نرخ زغال‌سنگ به قیمت‌های جهانی نزدیک شود. با توجه به ذخایر زغال کشور و افزایش مصرف آن در سال‌های آینده، اگر در این حوزه کاری انجام نشود شاهد افزایش تولید نخواهیم بود. وی تصریح کرد: عمده معادن زغال‌سنگ ایران جزو معادن بسیار کوچک یا متوسط جهان هستند. برای تغییر فناوری و مکانیزاسیون باید به سمت معادن سایز بزرگ برویم و این امر با نوسازی معادن فعلی برای افزایش تولید و تجهیز ذخایر بزرگ فعلی در سایزهای بزرگ امکان‌پذیر است. به دلیل اینکه این ذخایر در اختیار دولت و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی است و به‌صورت استخراج و فروش واگذار می‌شود، بخش خصوصی دارای تجربه کمتر حاضر به فعالیت در این معادن است زیرا با توجه به زمان تجهیز این معادن که بیش از ۵سال است، بهره‌بردار در صورت داشتن پروانه بهره‌برداری می‌تواند با نگاه بلندمدت در این معادن سرمایه‌گذاری کند.
وی در پایان افزود: فرهنگ مجموعه فعال در معادن زغال‌سنگ از کارگر ساده گرفته تا سطوح بالاتر، متاسفانه تابعی از فرهنگ کلی حاکم بر کشورمان است که شامل نبود نظم، دقت، برنامه‌ریزی، مقدس بودن مقررات، مسئولیت، همکاری متقابل، کار گروهی و... است. این فرهنگ در عموم بخش‌های کشور وجود دارد اما در حوزه زغال‌سنگ به دلیل حساسیت منجر به حادثه می‌شود. نظام آموزشی و برنامه‌ریزی و فرهنگ معدنکاری در این حوزه باید یک تحول اساسی پیدا کند که جزییات آن با جلسه‌های کارشناسی مشخص خواهد شد.