بررسی تولید و صادرات آلومینیوم از ایران نشان میدهد که در سالهای اخیر، همواره بازار وارداتی آلومینیوم منطقه آسیای شرقی، یکی از مهمترین بازارهای مصرف آلومینیوم صادراتیِ نهتنها ایران، بلکه بسیاری از کشورهای تولیدکننده آلومینیوم در خاورمیانه نیز بوده است. در این بین، کشورهای ژاپن، کره جنوبی و تایوان از اصلیترین واردکنندگان شمش آلومینیوم بودند. در این بین، ژاپن سهم کمتری از واردات شمش آلومینیوم از منطقه خاورمیانه داشت، از همین رو، کره جنوبی را شاید بتوان اصلیترین بازار صادراتی آلومنییوم خاورمیانه از بین کشورهای آسیای شرقی دانست. بررسی بازار وارداتی این کشور، امکان مقایسه توان رقابتی بین کشورهای تولیدکننده آلومینیوم در خاورمیانه را فراهم میآورد. براساس آمار صادرات و واردات سازمان ملل متحد، مقدار واردات شمش آلومینیوم کره جنوبی در سال گذشته به حدود 1.66 میلیون تن رسید که بالغ بر 25 درصد آن از کشورهای خاورمیانه تأمین شد.
بنا به این آمار منتشر شده، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، قطر، بحرین، عمان و ایران بهترتیب بزرگترین صادرکنندگان شمش آلومینیومی (آلیاژی و خالص) به این کشور بودند. حجم صادرات شمش آلومینیومی خالص هر یک از این کشورها بههمراه ارزش واحد هر تن از این محصولات در نمودار 1 ارایه شده است.
همانطور که در این نمودار مشاهده میشود، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، بیشترین حجم صادرات شمش خالص آلومینیوم را به کره جنوبی داشتند؛ در مقابل ایران و قطر کمترین حجم صادرات را بهخود اختصاص دادند. نکته قابل توجه آن است که ارزش واحد هر تن شمش خالص وارداتی از امارات و عربستان نسبت به کشورهایی همچون بحرین و ایران که تناژ صادراتی کمتری داشتند، به مقدار قابل ملاحظهای بیشتر بود. همانطور که در نمودار نیز قابل مشاهده است، ارزش واحد هر تن شمش خالص آلومینیومی صادراتی از ایران و بحرین در قیاس با سایر کشورها در سطح پایینتری قرار دارد. از این رو، با مقایسه بین قیمت واحد و مقدار تناز صادراتی از کشورهای مختلف خاورمیانه، میتوان اذعان داشت که آلومینیوم تولیدی در ایران و بحرین بهدلیل عدم کیفیت مناسب بازار فروش چندانی در قیاس با سایر رقبای خاورمیانه ندارند. این امر نهتنها سبب شده تا قیمت واحد این کالاها در قیاس با سایر کشورهای منطقه در سطح پایینتری قرار بگیرد، بلکه حجم فروش آن را نیز محدود کرده است.
توجه به این نکته ضروری است که کارگاههای تولیدی آلومینیوم در ایران و بحرین از قدیمیترین تکنولوژیهای موجود در دنیا برای تولید آلومینیوم استفاده میکنند. اگر چه در سالهای اخیر، شرکت آلبای بحرین، تولیدکننده آلومینیوم در بحرین، اصلاحاتی را روی خط تولید خود ایجاد کرده، امری که برای تولیدکنندگان ایرانی بهدلیل اعمال برخی تحریمها با دشواری قابل اجرا بود، ولی همچنان کیفیت شمش تولیدی از این واحدها پایینتر از سایر واحدهای تولیدی در خاورمیانه است که از بهروزترین و جدیدترین تکنولوژیها برای تولید آلومینیوم استفاده میکنند. با این حال، با برداشته شدن تحریمها و هموار شدن مسیر دسترسی به تکنولوژیهای روز دنیا، آینده روشنی برای صنعت آلومینیوم ایران از لحاظ تولید محصولاتی با کیفیت بهتر انتظار میرود.