مس آلیاژی، ظرفیت ۳۵ تا۵۰۰ برابری ارزش‌افزوده

۵ کیلو تولید مس آلیاژی = صادرات یک بشکه نفت

اگر مس را با فلز دیگری ترکیب کنید مس آلیاژی را شکل می‌دهد که بسته به ترکیب آن می‌تواند ویژگی‌ها وکاربردهای متفاوتی داشته باشد. درباره مس آلیاژی رضا طاهرزاده معاونت توسعه فنی شرکت صنایع مس ذوچن اظهار کرد: مس آلیاژی مسی است که قابلیت ترکیب با فلزات دیگر مانند برنز، برنج و مس زیرکونیم یا آلومینیوم برنز و... دارد که البته ترکیب پایه‌ای آن مس به‌شمار می‌رود. به عبارت دیگر هر ترکیبی که در پایه آن از ۵۰درصد مس استفاده شود، مس آلیاژی قلمداد می‌شود. طاهرزاده در ادامه با اشاره به کاربرد مس آلیاژی در صنایع مختلف عنوان کرد: کاربرد مس آلیاژی بیشتر در ساختمان‌سازی از کلید و پریز کوچک تا صنایع دریایی و پره‌های کشتی‌ها و همچنین انتقال مواد در صنعت پتروشیمی تا هر محصولی که در برابر اسیدها، خوردگی‌ها و آب‌های شور و شیرین باید مقاومت کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی در پاسخ به این پرسش که مس آلیاژی تا چه اندازه قادر به ایجاد ارزش‌افزوده است، گفت: مس ارزش‌افزوده بسیار بالایی دارد. از آنجا که در کشور ما معادن مس وجود دارد و ما تولیدکننده مس هستیم، قابلیت تولید مس آلیاژی برای کشور به‌صرفه خواهد بود. این کارشناس حوزه مس در ادامه تاکید کرد: البته ایجاد ارزش‌افزوده در مس آلیاژی بستگی به ترکیب‌های آن دارد. برخی ترکیب‌ها با مس ممکن است معادل ۳۵درصد ارزش‌افزوده ایجاد کند، در مقابل ترکیبی با مس می‌تواند تا ۵۰۰درصد ارزش‌افزوده ایجاد کند اما در حالت کلی هر ۵ کیلو مس آلیاژی به اندازه صادرات یک بشکه نفت ارزش‌آفرینی دارد. البته صادرات مس آلیاژی بسیار مناسب است، چراکه جزو ال‌سی‌های غیرقابل برگشت به‌شمار می‌رود و تحویل«در» کارخانه است. وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت تولید مس آلیاژی در ایران به چه شکل است، گفت: تولید به‌دلیل نبود حمایت در اوضاع مناسبی به‌سر نمی‌برد، برای مثال کارخانه ما با ۵درصد ظرفیت مشغول به کار است در صورتی که اگر حتی با ۱۵درصد ظرفیت مشغول به کار بودیم با ارزش‌افزوده بالایی روبه‌رو بوده و در حاشیه امنیت قرار می‌گرفتیم. طاهرزاده در ادامه عنوان کرد: در کل یکی از مزایای تولید مس آلیاژی، ایجاد ارزش‌افزوده بالاست؛ تولیدی که با آلودگی همراه نیست و با جمع‌آوری ضایعات مس و ذوب دوباره به محیط‌زیست کمک می‌کند. البته مشکل این است کسانی که این ضایعات را جمع‌آوری می‌کنند به‌شکل دستی این کار را انجام می‌دهند. از آنجا که مس آلیاژی یک کالای واسطه‌ای است وزارت دارایی برای آن ایجاد ارزش‌افزوده را در نظر گرفته است. شرکت‌ها ضایعات مس را از افرادی که دستی، ضایعات را جمع‌آوری می‌کنند خریداری می‌کنند و وزارت امور اقتصادی و دارایی این موضوع را در نظر نمی‌گیرد و طلب ۹درصد مالیات می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا جمع‌آوری مس را نمی‌توان مکانیزه انجام داد، گفت: کسانی که قراضه‌های فلزی را جمع‌آوری می‌کنند به‌شکل مافیا عمل می‌کنند چراکه این زباله‌ها و قراضه‌ها به نوعی طلای کثیف به‌شمار می‌روند. طاهرزاده درباره اینکه کشور ما با چه صنایعی بهتر و بیشتر می‌تواند از مس آلیاژی بهره بگیرد، عنوان کرد: مهم‌ترین صنایعی که از مس آلیاژی بیشترین بهره را می‌توانند بگیرند، پتروشیمی‌ها، صنعت نفت و صنایع خودروسازی هستند. وزارت نیرو و دفاع نیز از مراکز مهم مصرف به‌شمار می‌روند. وی در ادامه با اشاره به مشکلاتی که در زمینه مس آلیاژی وجود دارد، گفت: مهم‌ترین مشکلات این صنعت حمایت نکردن مدیران داخلی است، چراکه با وجود قدرت تولید داخلی، برخی مدیران ترجیح می‌دهند واردات انجام دهند. این کارشناس حوزه مس در ادامه افزود: مشکل دیگر صنعت مس آلیاژی نیاز به سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش بالای آن است. برای مثال برای یک خط ساده ریخته‌گری مس آلیاژی حداقل به ۱۰ میلیارد تومان هزینه نیاز است. برای سرمایه در گردش مورد نیاز همین خط نیز با توجه به خرید نقدی مواد اولیه به ۲۲میلیارد و ۵۰۰هزار تن سرمایه در گردش نیاز است. نگاه دولت به ما همانند صنایع سنگین است اما حمایت آن به شکل صنایع سنگین نیست. این در حالی است که با وجود تولیدات مس آلیاژی حدود ۶۰ درصد صنایع پایین‌دستی نیازی به واردات برای تامین مواد اولیه نخواهند داشت، چراکه تولیدکنندگان داخلی با کیفیت مناسب قادر به تامین آن هستند. طاهرزاده در پاسخ به این پرسش که در زمینه نوردکاری مس آلیاژی و صنایع پایین‌دستی آن، چه تعداد شرکت ایجاد شده است، گفت: حدود ۴ تا ۵ واحد در کشور مشغول تولید مس آلیاژی هستند. برخی واحدها این مس را به ایتالیا صادر می‌کنند که در آنجا به شکل نورد به ورق تبدیل شده و ۲۲ برابر نرخ آن به ما فروخته می‌شود چراکه امکان نوردکاری مس در کشور وجود ندارد البته سرمایه‌گذاری در این زمینه انجام نشده و حمایت نیز نشده است. برای مثال هم‌اکنون برخی شرکت‌ها به سمت تولید آلومینیوم و برنز در حال حرکت هستند، در حالی که شرکت‌های نفت و پتروشیمی، این کالا را وارد می‌کنند.

برنج‌سازی با کمبود مواد اولیه

ترکیب مس و روی، آلیاژی به نام برنج را شکل می‌دهد. درباره تولید برنج در ایران و وضعیت بازار آن مجید دیانت کارشناس فروش شرکت صنایع مس باهنر اظهار کرد: بیشترین مورد استفاده برنج را سماورسازان، قطعه‌سازان خودرو، کلید و پریزسازها، لوله و میلگردسازها، لوسترسازی و تولیدکنندگان انواع شیرآلات و کسانی که در کار عتبات عالیات و ساخت حرم هستند تشکیل می‌دهد. این گروه‌ها تا ۷۵درصد از برنج استفاده می‌کنند، اما گروه‌های دیگر مانند مبدل‌سازها و... نیز از برنج استفاده می‌کنند. دیانت در ادامه عنوان کرد: باتوجه به واحدهای تولیدی در کشور نیاز بازار داخلی تامین است و در این زمینه با مشکلی روبه‌رو نیستیم. میزان واردات آن به کشور بسیار محدود است و شاید آمار آن به کمتر از ۳درصد برسد آن هم برای سایزهای خاص انجام می‌شود که تولیدکننده داخلی ممکن است قادر به تولید آن نباشد. برخی شرکت‌ها هم به کشورهای منطقه و برخی کشورهای اروپایی صادرات دارند. وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار به چه شکل است، عنوان کرد: وضعیت بازار از سال ۹۳ در حالت رکود نسبی قرار گرفته است که بخش مهم آن به دلیل رکود مسکن روی داده است. البته رکود نسبی نسبت به سال ۹۴ کاهش یافته است. دیانت در ادامه با اشاره به مهم‌ترین مشکلات این حوزه عنوان کرد: مهم‌ترین مشکلات این صنعت به موضوع سرمایه‌گذاری برمی‌گردد که در این حوزه چندان انجام نشده است و اگر بتوان سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه جذب کرد بسیار می‌تواند برای این صنعت مفید واقع شود. وی در ادامه افزود: تامین مواد اولیه نیز برای این صنعت بسیار حساس قلمداد می‌شود، برای مثال کوره‌ای در کرمان دچار مشکل شده است که درحال‌حاضر ما را با کمبود کاتد مس روبه‌رو کرده است. دیانت ادامه داد: تامین مواد اولیه یکی از مشکلات کنونی ما به‌شمار می‌رود. از آنجا که معادن و شرکت‌های مس بزرگ کشور که تامین‌کننده ما به‌شمار می‌روند بیشتر دولتی هستند، کار برای این صنعت سخت شده و رقابت دچار مشکل شده است.