کسی که مسؤول از بین رفتن دریاچه ارومیه بود امروز مسؤول احیای آن شده است

به گزارش می متالز به نقل از فارس، « نشستی با عنوان چالش‌ها و چشم انداز کشاورزی و امنیت غذایی» با حضور صادق خلیلیان وزیر سابق جهاد کشاورزی و دو  نفر از اساتید دانشگاه تربیت مدرس سید حبیب موسوی و حامد نجفی علمدارلو در خبرگزاری فارس برگزار شد. 

در این نشست، موضوعات مهم اقتصاد کلان کشور، بخش کشاورزی، امنیت غذایی و برخی مسائل سیاسی مورد بررسی قرار گرفت. امروزه امنیت غذایی فراتر از بحث تامین غذا است و در مناسبات سیاسی دولت‌ها بسیار تاثیر گذار است. سلطه گران سیاسی از دو ابزار غذا و آب برای فشار بر دولت‌های دیگر استفاده می‌کنند.

در این نشست حامد نجفی علمدارلو در حوزه آب به سوالات پاسخ داد

آقای دکتر نجفی کمبود آب به عنوان بزرگترین عامل محدود کننده توسعه در بخش کشاورزی محسوب می‌شود، جنابعالی که در این حوزه مطالعاتی داشته اید چه نسخه‌ای برای مقابله با کم آبی کشور تجویز می کنید؟ 

نجفی: بحث آب در کشور ما بیش از اینکه بحران آفرین باشد نوع سیاست‌گذاری‌های آن بحران‌زا است. مثلا توسعه افقی در کشاورزی از سال 1353 در کشور نداشتیم. سطح زیر کشت ما از همان سال تاکنون 16 و نیم میلیون هکتار است. بنابراین گفته می‌شود که کشاورزی منابع کشور ما را از بین می‌برد، صحیح نیست. اما سیاست گذاری‌ها بحران‌زا بوده است. مثلا در 12 اسفند 96 دولت مصوبه‌ای داشت که کشت محصول برنج به غیر از مازندران و گیلان ممنوع باشد. اما همین چند روز پیش معاون وزیر اعلام کرد که ما در تولید برنج خودکفا شده‌ایم و نسبت به متوسط سه سال اخیر 40 درصد سطح زیر کشت برنج اضافه شده که این در حقیقت مشکل سیاست گذاری کشور است.

یعنی تمام توان و انرژی را صرف کردید و سیاستی را تصویب کردید و اکنون برخلاف آن سیاست عمل می‌کنید. این افزایش سطح زیر کشت در استان‌های خارج از مازندران و گیلان انجام شده در صورتی که برخلاف مصوبه است زیرا قرار بود کشت برنج در غیر استان‌های گیلان و مازندران انجام نشود. 

احتمالا کشت در استان‌های جنوبی به دلایل سیل اخیر بوده که چون به طور طبیعی غرقاب شده بود مسئولین پیشنهاد کردند کشت برنج انجام شود

نجفی: به هر حال سیاست اشتباه است. این نشان می‌دهد که یک استراتژی مشخصی در کشور وجود ندارد و چیزی را که مصوبه هیأت وزیران هم گرفته شده بلافاصله نقیض آن را انجام می‌دهند. یا مثلا زمانی می‌گفتند ما به جای واردات محصول برویم بذرهای با فناوری بالا و لاین پیشرفته وارد کنیم. این اتفاق می‌افتد اما این بار وابستگی شدیدتر می‌شود در حالی که اگر ما اجازه دهیم تحقیقات در کشور انجام شود و این تحقیقات به مزرعه منتقل شود نتیجه بهتری می‌گیریم. در حال حاضر صد در صد جوجه گوشتی ما وارداتی است واز لاین راس و کاپ است.

*الگوی سیاست خاصی برای مقابله با بحران آب نداریم

این دو تا شرکت به هر دلیلی امروز تصمیم بگیرند که لاین به ما ندهند کل مرغداری کشور می‌خوابد. این به نداشتن استراتژی برمی‌گردد که ما انتقاد به این نحو مدیریت می‌کنیم. در مورد آب هم این طور است ما واقعا یک الگوی سیاست خاصی برای مقابله با بحران آب نداریم. که البته کشت‌های متراکم و ورود فناوری نوین و دانش بنیان می‌تواند مفید باشد. 

در برخی مواقع هم اغراق کرده و سیاست‌های غلط اتخاذ می‌کنند. مثلا می‌گویند کشور خشک شده و دچار شورش‌های اجتماعی می‌شود اما این کشور که می‌گویند از سال 83 بحران آب دارد همچنان به خوبی مواد غذایی خود را تولید می‌کند. بنابراین مسئله به آن اندازه بحران نیست و می‌توان آن را مدیریت کرد و مشکل اصلی ما در سیاست گذاری است.

* فردی که مسئول از بین رفتن دریاچه ارومیه بود مسئول احیای آن شده است

مثلا بحران دریاچه ارومیه از سال 74 شروع شد. یعنی استراتژی مقابله با بی‌‌آبی در این منطقه نبود و جالب است که همین آدم که مسئول از بین رفتن دریاچه ارومیه است اکنون مسئول ستاد دریاچه ارومیه و محیط زیست معرفی می‌شود. اگر این دو سه بارندگی اخیر نبود ادعایی که درباره بالا رفتن تراز آب دریاچه ارومیه مطرح می‌کنند نیز تحقق نمی ­یافت.

ما سطح عملکرد محصولات مان هم پایین است و این باعث می‌شود که آب را هدر دهیم. مثلا در سال 1961 عملکرد تولید پنبه ایران و ترکیه یکی بود اما اکنون تولید آنها 114 درصد بیشتر از ما تولید می‌کنند. و اگر روی اینها کار شود نیاز نیست که سطح زیر کشت را افزایش دهیم. ما از صادر کننده پنبه به وارد کننده پنبه تبدیل شدیم. 

بر اساس اعلام فائو طی 40 سال آینده تامین امنیت غذایی دنیا تنها بر تکیه بر تحقیقات امکانپذیر خواهد شد درباره مقابله با کم آبی هم همینطور است چرا کار تحقیقاتی از تولید عقب مانده است؟

نجفی: زمانی که برنامه دولت به جای انجام کارهای تحقیقاتی اساسی حمایت از واردات انواع نهاده­ ها از جوجه و بذر گرفته تا تخم ماهی قزل‌آلا است بنابراین طبیعی است تحقیقات در کشور جایی نخواهد داشت.