به گزارش می متالز، ساز و کار اجرایی فراصندوق ستارگان در گفت وگو با مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی
محمد جواد صدری مهر، مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی جزئیات تازهای از فراصندوق ستارگان را عنوان میکند، او در ابتدا میگوید: «مخاطب این صندوق شرکتهای دانشبنیان نیستند، بلکه مخاطب آن صندوقهای خطرپذیری هستند و تامین سرمایه را از این صندوقها تامین میکنند و آنها خودشان با شرکتهای دانشبنیان و مجموعههای فناور طرف میشوند.»
صدری مهر ادامه میدهد: «ساز و کار حمایت به این صورت است که مشابه صندوق هاست اما یک آسیبشناسی که در کشور انجام شده، این بود که صندوقهای خطر پذیر طی سالهای اخیر درواقع خطر پذیری نداشتند و همه این صندوقها تبدیل به موسسه مالی و اعتباری شده بودند و همان شرایطی را ارائه میدادند که بانکها با شرایط سخت ارائه میدهند. فراصندوق ستارگان با حضور دانشگاه آزاد اسلامی، ستاد اجرایی حضرت امام و معاونت علمی و فناوری تشکیل شد که درواقع سرمایههایی را هدایت کنند که صندوقهای سرمایه گذاری خطر پذیر (Venture Capital) مجبور شوند سرمایه را در مسیر خطر پذیر مصرف کنند.»
مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه عملا فعالیت اصلی فراصندوق ستارگان در عین تزریق پول به VCها بر آن پولی که تزریق میکند نظارت هم میکند که این پول در جهت سرمایه گذاری خطرپذیر صورت گیرد، ادامه داد: «مدل اجرای این صندوقها به این صورت است که برای تسهیلات ارائه شده، تضمینهای فیزیکی دریافت نمیشود، بلکه طرح ارزیابی و بازاریابی میشود، بعد روی آن مطالعات آینده پژوهی صورت میگیرد که در واقع طرح با کمترین خطر رو به رو شود. البته طبیعی است که فناور یک فناور است و نمیشود انتظار داشت که او ملک و دارایی زیادی داشته باشد بلکه این صندوقها بدون اینکه ضمانت فیزیکی درخواست کنند در سود محصول شریک میشوند.»
او گفت: «طبیعتا از هرچند طرح خطر پذیر درصدی دچار آسیب و ریسک میشود اما آن تعدادی که به نتیجه میرسد سود بسیار بالاتری برای سرمایه گذاری دارد. در اکوسیستم فناوری در دنیا، ایران یکی از کشورهایی است که دارای کمترین خطر پذیری است، یعنی بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله چین را میبینیم که درصد خطر پذیری بسیار بالایی دارند و در کنار آن سود بسیار بالایی را نسیب سرمایه گذارهای خطیرپذیر کردهاند، اما در این وضعیت به گونهای دیگر است. همانطور که گفتم، به خاطر آن است که صندوقهای خطر پذیر تبدیل به موسسات مالی با خطر پذیری پایین شدهاند.»
او تاکید کرد: «این فراصندوق را به نوعی اولین صندوق واقعی خطرپذیر میتوان نامید.»
صدری مهر در ادامه به وظیفه این صندوق اشاره و اظهار میکند: «یکی از دیگر نکات این صندوقها، وظیفه صندوق داری آن است، به این معنی که تجاری سازی در جای دیگری صورت میگیرد و صندوقهایی مثل ستارگان وظیفه صندوقی خود را باید انجام دهند.»
او در پایان گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی نیز با توجه به سهمی که دارند حتما از این صندوق برای فعالیتهای شرکتهای دانش بنیان اولویت قائل میشویم. با توجه به اینکه فناوریهایی که در دانشگاه آزاد اسلامی دارای یک ساختار و سازماندهی است و مسیر یک محصول از مراکز رشد و شتاب دهنده و… زیر نظر ما طی میکند به آن محصول اطمینان پیدا میکنیم و بر همین اساس طبیعتا تمام دفاع خود را برای هیات مدیره صندوق انجام میدهیم.»
دستگاههای مختلفی در زمینه علم و فناوری فعالیت دارند و این دستگاهها یکی از بخشهایی مهمی که در دستور کار قرار میدهند، حمایت از شرکتهای فناور و دانش بنیان است. از آنجا که معمولا در کشور ما نفت به عنوان یک پشتیبان برای همه بخشهای مختلف عمل میکند، در نتیجه همین دستگاههای حوزه فناوری نیز که وظیفه حمایت از شرکتهای فناور و دانش بنیان را برعهده دارند، گاهی شانه از بار مسوولیت خالی میکنند. البته در این روزها وضعیت اقتصادی نابسامانی بر همه حوزهها سایه انداخته است و بسیاری از دستگاهها به فکر ایجاد راهکاری برای جایگزین کردن با نفت هستند. یکی از این جایگزینها، حمایت از شرکتهای فناور و دانش بنیان است که روز گذشته برای عملیاتی شدن این حمایتها، فراصندوق ستارگان با همکاری و مشارکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس شد. آنطور که در رسانهها منتشر شد، قرار است این صندوق برخی حوزههای سرمایه گذاری خود را در زمینه فناوریهای هایتک، فناوریهای مالی، تجارت الکترونیک، سخت افزاری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سلامت قرار دهد.
یکی از نکاتی که باید در این زمینه دانست، چرایی به وجود آمدن این صندوق هاست. صندوقهای سرمایه گذاری خطرپذیر یا جسورانه (VENTURE CAPITAL)، همان فراصندوقهایی هستند که قرار است سرمایههای دستگاههای مختلف را در قالب یک مجموعه ثبتشده با یک مدیریت مالی و دارایی، در اختیار شرکتهای نوپا که فعالیت و سودآوری آنها دارای ریسک بالایی است، قرار دهند. این کار از آن جهت است که براساس نظر کارشناسان ریسک بالای این شرکتها منجر به سود بالا نیز میشود. درواقع این یک روش تامین مالی (EQUITY FINANCING) برای کارآفرینان و فناوران بسیار کوچک و متوسط است که ایدههای آنان منتظر نقدینگی جهت تبدیل به محصول برای بازار است.
صندوقهای سرمایه گذاری که در اقتصاد این روزهای ایران و جهان مشارکت دارند، انواع مختلفی را دربر میگیرند که فراصندوق سرمایه گذاری، یکی از انواع آنهاست؛ در این صندوقها، سازمانها با سرمایه گذاری خطرپذیر همراه هستند، اما تفاوت صندوق سرمایه گذاری جسورانه یا همان فراصندوقها با دیگر روشهای تامین مالی یا فاندهایی که در حوزه طلا یا انرژی یا سهام بورس فعالیت میکنند این است که در صندوقهای خطر پذیر، تمام سرمایه در خطر است. البته این صندوقها ریسکهایی را میپذیرند که تقریبا درصد شکست کمتری داشته باشند یا به عبارت دیگر به نوعی آزمایش شدهاند. از آنجا که این روزها به کسب وکارهای نوظهور و تازه کار استارتاپ (START-UP) میگویند، فراصندوقهای سرمایه گذاری یک نوع شتاب دهنده عالی برای آنها به حساب میآیند. درواقع این شرکتها چون ریسک بالایی را به خود اختصاص دادهاند، گاهی سود آوری بالاتری از عرف سالانه بازار به سرمایه گذاران خود نیز میدهند.
یکی از نکاتی که نباید فراموش کرد موضوع نقدینگی است. در واقع مهم ترین و اصلیترین دلیل سرکوب ایدههای طلایی و تازه کارآفرینان جوان، کمبود نقدینگی و سرمایه است. از آنجاکه نرخ شکست در بسیاری از کسب وکارهای تازه و نوپا بالاست، تمایل کارآفرینان و سرمایه گذاران برای اختصاص بودجه برای ایدهها و فعالیتهای جدید کمتر از سرمایه گذاری روی مدلهای قدیمی سود آور با بازار مشخص و شفاف است، بنابراین نقدینگی و سرمایه این صندوقها، به دنبال ایدههایی است که اولا جذاب و هیجان انگیز باشد و ثانیا نمونه بازاری آن رقیب کمتری داشته باشد. اما آنچیزی که مهم است، به اصطلاح میدان دادن یا اجازه عرضاندام به شرکتهای نوپا با قدرت ایده و جسارت بالاست. این مجموعهها برای ایجاد طرحهای خلاقانه و نوآورانه تلاش میکنند تا بتوانند در کوتاه مدت یا میانمدت، بازدهی خوبی را براساس برنامه اجرایی (BUSINESS PLAN) ارائه کنند، در نتیجه نیاز به نقدینگی لازم برای راه اندازی، مدیریت و شکوفایی و تجاری سازی این ایدهها دارند.
به گزارش fundersclub، صندوقهای خطر پذیر سرمایه گذار سازمانهای مدیریت مالی در دنیا هستند که وظیفه آنها تامین مالی از منابع مختلف و سرمایه گذاری در شرکتهای استارتاپی و دانش بنیان است. این صندوقها، بودجههای مورد نظر برای سرمایه گذاری را از دفترهای خانوادگی یا شرکتهای خصوصی، سرمایه گذاران نهادی و اشخاصی باارزش خالص بالا با وجوه بیش از یک میلیون دلار تامین میکنند که این بودجهها به این صندوقها امکان مدیریت سرمایه گذاریها را میدهد.
به گزارش انجمن ملی سرمایه گذاری خطرپذیر، سال ۲۰۱۵ صندوقهای سرمایه گذاری در آمریکا درآمدی بالغ بر ۲۸٫۲ میلیارد دلار داشتند و حدود ۶۰ میلیارد دلار را برای بیش از چهار هزار شرکت استارتاپی تامین کردند. صندوقهای سرمایه گذار معمولی، سالانه حدود ۲۰۷ میلیون دلار را برای سرمایه گذاران خود مدیریت میکنند. به طور متوسط، یک سرمایه گذاری واحد مبلغی حدود ۱۳۵ میلیون دلار را در بر میگیرد که معمولا این مبلغ بین ۳۰ تا ۸۰ استارتاپ تقسیم میشود. فناوریهای روز دنیا در اروپا هم هم گام با دیگر نقاط دنیا درحال پیشرفت است و صندوقهای سرمایه گذاری در این جریان به توسعه شرکتهای استارتاپی و دانش بنیان کمک میکنند. این صندوقها درحال حاضر از حالت ایستا خارج شده و به دنبال آن هستند که با پوشش دهی اروپا به کارآفرینان حوزههای فناوری کمک کنند، میزان حمایتهای آنها به اندازه، منابع و استراتژیهای صندوقها بستگی دارد. مسالهای که در اروپا موردتوجه قرار میگیرد این است که صندوقهای سرمایه گذاری که در اکوسیستمهای کوچکتر فعالیت و سرمایه گذاری میکنند، امکان فعالیت در شهری بزرگتر و دفتر دیگری هم دارند و فعالیت آنها درحال گسترش است. اروپا ۱۵ درصد کل سرمایه گذاریهای صندوقهای سرمایه گذار خطرپذیر را در بر میگیرد. حدود ۲۸ درصد کل شرکتهای استارتاپی اروپایی که صندوقهای سرمایه گذار حامی آنها هستند، در یکی از ۲۰ شهر بزرگ اروپایی قرار دارند. پاریس، لندن و برلین سه شهر اروپایی هستند که بالاترین پشتیبانی را از سوی صندوقهای سرمایه گذار دریافت میکنند. مکان قرارگیری این شرکتها مهمترین عاملی است که در این امر تاثیر دارد.
امیرحسین سیدی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان کارمانیا، فعال در زمینه دستگاههای اتوماتیک بسته بندی پسته و مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت وگو با «فرهیختگان» میگوید: «زمانی که برای یک ایده نو و فناورانه، پول و سرمایهای اختصاص داده میشود یا به اشکال مختلفی از آن ایده حمایت میشود، بدون شک اقدام مثبت و باارزشی انجام شده است؛ فارغ از آنکه ایده مذکور، یک ایده اولیه یا خام باشد یا ایدهای باشد که به مرحله تولید محصول و صنعتی شدن رسیده باشد. درحال حاضر صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بسیاری از صندوقهایی که در این راستا شکل گرفتهاند نیز در زمینه حمایت از شرکتهای دانش بنیان فعالیت میکنند. سازوکار فعالیت صندوق نوآوری و شکوفایی به این شکل است که از شرکتهایی که مورد تایید معاونت است، حمایت میکنند. درواقع شرکتهایی که محصولاتشان به مرحله تولید رسیده باشد و حتی در مواردی هم محصولات خود را صادر کنند.»
وی ادامه میدهد: درحال حاضر فارغ التحصیلان دانشگاهی که ایدههای نو و جذابی دارند برای ورود به بازار، از حمایتهای چندانی برخوردار نیستند. درواقع بسیاری از ارگانها و نهادها این افراد و ایدههایشان را جدی نمیگیرند و درنتیجه به مرور زمان بسیاری از ایدههای ناب از بین میرود، درصورتی که اگر سازوکار صندوقهای حمایتی به گونهای باشد که با انتشار فراخوانی، صاحبان ایده شناسایی و سپس اولویت بندی شوند، میتوانند ایدههای ناب را زیر چتر حمایتی خود آورده و به این ترتیب علاوهبر ایجاد انگیزه در صاحبان ایده، زمینه رشد و توسعه فعالیتهای دانش بنیان را فراهم کنند. نکته قابل توجه اینکه، حمایت از شرکتهای دانش بنیان باید به گونهای باشد که مسیر حرکت صندوقها تغییر نکند. به این معنا که صندوقها که به منظور حمایت از رشد و توسعه دانش بنیانها ایجاد شده است، به بنگاههای اقتصادی و محلی برای ارائه تسهیلات مالی تبدیل نشود.»
وی معتقد است اگرچه سرمایه اولیه ۵۰۰ میلیارد تومان این صندوق، رقم چندان قابل توجهی نیست، اما اگر سازوکار مشخص، هدفمند و حمایتی مدنظر سیاستگذاران قرار داشته باشد، همین سرمایه میتواند زمینه مساعدی را برای ظهور ایدههای ناب ایجاد کند. ایجاد چنین صندوقهایی در کشورهای توسعه یافته امری طبیعی و ضرورتی انکارناپذیر برای حمایت از شرکتهای دانش بنیان است. این امیدواری وجود دارد که در ایران نیز حمایت از شرکتهای دانش بنیان با کمک چنین صندوقهایی محقق شود.
علی مهندسیان، مدیرعامل شرکت دانشبنیان نوآوران برق و الکترونیک مهر قائم مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی که در زمینه توربینهای بادی فعالیت میکند، در گفت وگو با «فرهیختگان» راه اندازی فراصندوق ستارگان را گام مثبتی در جهت حمایت از شرکتهای دانش بنیان میداند و میگوید: «تحقق اهداف از پیش تعیینشده این صندوق بستگی به شیوه حمایتی و نوع سیاستگذاری کلی صندوق دارد. به عبارت دیگر، باید دید برنامه ریزی کلان سیاستگذاران این صندوق بر چه مبنا و منطقی است. به طور معمول رسالت چنین صندوقهایی ساده سازی فعالیت شرکتهای دانش بنیان است؛ البته نه لزوما با ارائه تسهیلات مالی، بلکه ساده سازی مراحل راه اندازی تا رسیدن به تولید محصول نیز میتواند از اهداف شکل گیری صندوقهای حمایتی باشد.»
به گفته وی، درحال حاضر مهم ترین مشکل شرکتهای دانش بنیان در همان مراحل اولیه ایجاد شرکت است. وجود بروکراسیهای اداری، انحصار، خلأهای قانونی و حتی در مواردی وجود اشکالات قانونی سخت ترین موانعی است که پیش پای شرکتهای دانش بنیان وجود دارد و به نظر میرسد حمایتهای این صندوق باید از همان بدو شروع فعالیت دانش بنیانها، این شرکتها را پوشش دهد. بسیاری از شرکتهای دانش بنیان که به مرحله تولید محصول رسیدهاند، پس از عبور از همه این مشکلات، به دلیل اینکه محصولات شان فراگیر نیست و با تبلیغات عمومی امکان جذب مخاطب را ندارند، با چالشهایی در روند فعالیت خود مواجه میشوند که نیازمند حمایتهای همه جانبه هستند. در این شرایط صندوقهای حمایتگر میتوانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند.»
وی ادامه میدهد: «به هر صورت باید دید ساختار حمایتی صندوق به چه شکلی است؛ آیا قرار است حمایتها، آموزشی باشد یا کمک به شکل گیری شرکتها یا سرمایه گذاری برای ساختار دادن به کارآفرینی شرکتها. هرچه هست، سیاستهای صندوق باید مشخص باشد. آنچه در این میان از تمام موارد گفته شده مهم تر است، این است که فراصندوق ستارگان باید جامعه هدف خود را با وسواس انتخاب کند. پس از انتخاب شرکتها، باید آسیب شناسی دقیقی از شرکتها صورت گیرد؛ آسیب شناسی به این معنا که مشخص شود شرکتهای منتخب، در چه مرحله یا در چه مواردی نیازمند حمایت صندوق هستند. معتقدم حمایت از ارتقای کیفیت به مراتب نتایج بهتری خواهد داشت، چراکه در حال حاضر و با سرمایه ۵۰۰ میلیون تومانی این صندوق، ضرورت اولویتبندی حمایت از شرکتهای دانش بنیان دوچندان میشود.»
عرفان پاکتچیان، مدیرعامل شرکت پاک نهاد کساء فعال در حوزه مواد اولیه دارویی در گفت وگو با «فرهیختگان» ایجاد فراصندوق ستارگان را یک اتفاق بسیار خجسته و میمون در حوزه زیست بوم دانش بنیان میداند و میگوید: «شرکتهای دانش بنیان نیازمند حمایتهای جدی هستند که باید در قالب سرمایه گذاری خطرپذیر مورد حمایت قرار گیرند. اهمیت حمایت از این بخش آن است که جنس فناوریهای دانش بنیان، نوین است؛ به عبارت دیگر مسبوق به سابقه نیست. لذا سرمایه گذاری خطرپذیر بهترین راهکار برای حمایت از این شرکت هاست. با توجه به اینکه سرمایه گذاری خطرپذیر به نام سرمایه گذاری جسورانه یا کارآفرینی نیز شناخته میشود، سرمایه لازم برای شرکتها و کسب وکارهای نوپا (استارتاپ) و کارآفرین را که مستعد جهش و رشد هستند، تامین میکنند؛ هرچند سرمایه گذاری در این حوزه ریسک فراوانی دارد.»
به گفته وی، تمام توان شرکتهای دانش بنیان صرف تولید فناورانه میشود، لذا این شرکتها عموما تحلیل اقتصادی درستی از بازار ندارند. از سوی دیگر اعتماد به سرمایه گذار واقعی، امری دشوار است و سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در محصولات دانش بنیان چندان ریسک نمیکنند. در این شرایط راهاندازی چنین صندوقی باعث میشود که جرات و جسارت سرمایه گذاری در حوزه دانشبنیان در جامعه فرهنگ سازی و نهادینه شود، درنهایت سود چنین سرمایه گذاریهایی عاید جامعه و اقتصاد کشور شود. وی معتقد است که سازوکار فعلی فراصندوق ستارگان در مقایسه با سایر صندوقهایی که تاکنون راه اندازی شده است، تا حدودی بروکراتیک است، به عبارت دیگر در این صندوقها، مقوله زمان، که عنصر طلایی شرکتهای دانش بنیان برای تبدیل ایده به محصول است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مضافبر این تامین اعتبار این صندوقها چالشهای متعددی را به همراه دارد که میتواند در گذر زمان، صندوق را از اهداف اولیه خود دور کند. برای مثال تعارض منافع میان سهام داران این صندوقها، موجب جهتدهی به شرکتها میشود که این اتفاق به زیان فعالیت صندوق و همچنین شرکتهاست و به عنوان آفت اصلی صندوقهای حمایتی شناخته میشود. درصورتی که وقتی یک صندوق مشارکتی با یک نهاد حاکمیتی مردم نهاد در کنار دانشگاه آزاد اسلامی با انبوهی از ظرفیتهای آموزشی و دانشگاهی اقدام به راه اندازی صندوقی برای حمایت از شرکتهای دانش بنیان میکنند، درواقع تسهیلگر ارتباط دانشگاه و صنعت هستند که این اتفاق به نوبه خود بسیار ارزشمند است.
متخصصان این حوزه اعتقاد دارند با پول نفت و دولت نمیتوان اقتصاد پایا و پویا ایجاد کرد، به همین دلیل دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به تغییر رویکردی که در آن به وجود آمد، شعار کارآمدی را سرلوحه برنامههای خود قرار داد تا به عنوان نقشآفرین جدی در عرصه تربیت جوانان از پیشنهاد راه اندازی فراصندوق ستارگان نیز حمایت کند. این دانشگاه در دوره جدید مدیریتی خود، به جای مدرک گرایی، به راهاندازی استارتاپها و مهارت آموزی به دانشجویان و ایجاد سراهای نوآوری توجه ویژه دارد و با توجه به اینکه دانشگاه در همه شهرها حضور دارد، میتواند فرهنگ کار را در کشور تغییر دهد.
همان طور که آمارها نشان میدهد، وضعیت سرمایه گذاری خطرپذیر در کشور پایین بوده و متاسفانه پول نفت باعث شده سرمایه گذاریهای خطرپذیر فراموش شود. از آنجا که نوآوری، اکوسیستمی است که دانشگاهها عامل اصلی آن هستند و با سرمایه گذاری دولت در حوزه آموزش و پژوهش نمیتوان به نتیجه مطلوب دست یافت، بنابراین نیاز به تقویت استارتاپها و مراکز نوآوری به وسیله دانشگاههایی مانند دانشگاه آزاد اسلامی که تاکنون توانسته سراهای نوآوری را در برخی استانها ایجاد کند، ضروری است.
زنجیره تامین مالی یک حلقه کلیدی در زیست بوم اقتصاد دانش بنیان است که باید در آن همه نهادهای نظام تلاش کنند تا این زنجیره تکمیل شود. از اینرو راه اندازی فراصندوق با حمایت بخشهای حاکمیتی و خصوصی میتواند در این زنجیره تامین مالی غیر از سرمایه ۵۰۰ میلیاردی داخلی منجر به سرمایه گذاری شرکتهایی شود که موفق به جذب منابع مالی خارجی شدهاند و مهم ترین نکته در ایجاد آن، نگاه و رویکرد دانش بنیانی در نهادهای اقتصادی است، چراکه در راه اندازی این فراصندوق نهادهایی مانند مخابرات، همراه اول، کمیته امداد امام خمینی(ره)، آستان قدس رضوی، سازمان اقتصادی کوثر، سازمان بنیاد مستضعفان و سازمان تبلیغات اسلامی مشارکت دارند.
کشور ایران با توجه به مشکلات سیاسی ایجاد شده توسط غرب و آمریکا و وجود تحریمهای ظالمانه، در بخش اقتصادی آسیب پذیر شده است و معیشت مردم نقطه آسیب اصلی برای آن به حساب میآید. در نتیجه اگر این شرکتهای کوچک در معیشت مردم بتوانند موفق شوند، دیگر دشمنان نمیتوانند در حوزه تحریم کاری از پیش ببرند. البته به لحاظ مزیتهای موجود، کشور در مرحلهای قرار دارد که به سرعت میتواند به نقطه امن اقتصادی برسد. در این میان فعالیتهای خرد و دانش بنیان، مزیت محسوب شده که در این میدان قشر عظیم تحصیلکرده آماده فعالیت در هر دو بخش است.
از آنجاکه بدون ریسک پذیری نمیتوان آینده مهمی را رقم زد، بنابراین لازمه این ریسک پذیری یک پشتیبانی قوی است که البته سرمایه گذاری خطرپذیر باعث ایجاد بنگاههای بزرگ میشود. در دنیا ۴۳ درصد از سرمایه گذاری شرکتهای بورسی از نوع سرمایه گذاری خطرپذیر است و ۵۷ درصد ارزش بازار را در ۴۰ سال گذشته به خود اختصاص داده است، اما در ایران این اکوسیستم هنوز بالغ نیست. درواقع سرمایه گذاری خطرپذیر، مشارکتی، مرحله به مرحله و مبتنیبر تیم کارآفرین است. از سوی دیگر با توجه به اینکه در فراصندوق ستارگان اکنون حدود ۱۰ سرمایه گذار حضور دارند، جمع ریسک پذیری نیز تقسیم میشود.