سـرمایـه‌های بــرجام در ایران

یعنی عبور از تحریم و تقویت روابط ایران با جهان، اما امضای توافق اجرای برجام پیامد دیگری هم داشت و آن قدرت مردان عرصه دیپلماسی ایران بود که توانستند سرانجام پس از سال‌ها مذاکره بدون کوتاه آمدن از حقوق این ملت، روابط ایران در عرصه سیاسی و اقتصادی را با سایر کشورهای جهان بهبود ببخشند. بر هیچ کسی پوشیده نیست که فشار تحریم‌ها خود را در سفره مردم و وضعیت اشتغال و تولید کشور نشان داد و البته اگر مقاومت این ملت شریف نبود شاید شرایط به مراتب سخت‌تر می‌شد اما مردم همیشه فداکار میهن با مقاومت و اعتماد به سرداران عرصه دیپلماسی این امکان را فراهم کردند تا آنها به بهترین شکل در مذاکرات ظاهر شوند و ذره‌ای از اقتدارشان کاسته نشود. ۲۷ دی سالگرد امضای توافق اجرای برجام است، برجامی که مردم اخبار مربوط به آن را سالیان متمادی دنبال می‌کردند. یکسال از اجرای برجام باوجود بدعهدی‌های امریکا گذشت. هر چند این دشمن بدعهد و دیرینه همواره بر مخالفت و کینه‌ورزی با ایران پافشاری دارد اما آیا به واقع امضای توافقی که مردم شب تا صبح برای آن شادی و پایکوبی کردند در اقتصاد کشور اثر مثبتی برجا گذاشته است؟ این سوالی است که برخی وزیران کابینه و مسئولان کشور به آن پاسخ می‌دهند.

برجام و جذب ۸/۸ میلیارد دلار سرمایه خارجی

وزیر صنعت، معدن و تجارت در سالگرد امضای برجام گفت: ۶۸ طرح با سرمایه‌گذاری خارجی بیش از ۸میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در دولت تدبیر و امید انجام شده که ۵ میلیارد دلار آن مربوط به سال ۹۵ است. محمدرضا نعمت‌زاده با بیان این مطلب افزود: عملیات اجرایی برخی از این طرح‌ها ۱۰۰ درصد و برخی دیگر به ۹۰ درصد رسیده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه باید اقتصاد بدون نفت را جدی‌تر از قبل دنبال کنیم، اظهار کرد: در ۹ ماه امسال نسبت به سال گذشته در صادرات غیرنفتی ۹درصد رشد داشته‌ایم. این عضو کابینه دولت یازدهم اظهار کرد: صادرات غیرنفتی کشور از ۲۰۰ هزار دلار در ابتدای انقلاب، سال گذشته به ۴۰ میلیارد دلار و امسال به حدود ۴۵ میلیارد دلار خواهد رسید. وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه گفت: هم‌اکنون حدود ۴۵۰ قطعه‌ساز اصلی و یک هزار و ۲۰۰ قطعه‌ساز یدکی یا فرعی در کشور فعالیت دارند که با خودروسازان بزرگ همکاری می‌کنند. این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در این میان اگر خودروسازی رشد لازم را پیدا نکند به‌دنبال آن این قطعه‌سازان نیز به رکود دچار می‌شوند. مهندس نعمت‌زاده با اشاره به اینکه صنایع بزرگ و مادر به مراتب مزیت‌های بیشتری دارند، افزود: ۹۵درصد صنایع کشور از نوع کوچک و متوسط هستند که ۴۰درصد اشتغال کشور را تامین و ۲۰ درصد ارزش‌افزوده را تولید می‌کنند. وزیر صنعت معدن و تجارت تصریح کرد: این در حالی است که واحدهای بزرگ صنعتی ۸۰ درصد ارزش‌افزوده را تولید می‌کنند.
این عضو کابینه دولت یازدهم افزود: صنایع کوچک اقماری بوده و در صورت بده و بستان با صنایع بزرگ پویا و فعال می‌شوند. نعمت‌زاده خاطرنشان کرد: برای ایجاد یک صنعت بزرگ از زمان طراحی اولیه تا احداث و بهره‌برداری کامل حداقل ۴ الی ۵ سال طول می‌کشد. وزیر صنعت معدن و تجارت یادآور شد: بنابراین باید از اقدامات تکراری پرهیز کرده و از تجارب سایر کشورهای موفق صنعتی و دانشگاهیان سود برد. وزیر صنعت، معدن وتجارت تصریح کرد: به تازگی سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در بخش صنایع معدنی کشور انجام شده است. این عضو کابینه دولت یازدهم خاطرنشان کرد: با توجه به سرمایه گذاری‌های جذب شده در بخش معدن ما درصدد تکمیل و بهم پیوستگی حلقه‌های زنجیره تولید صنایع معدنی از جمله فولاد هستیم. این عضو کابینه دولت یازدهم اظهار کرد: ما در تلاش هستیم تا ارتباط این حلقه از سرمایه‌گذاری تا تولید و توزیع محصول نهایی در بخش معدن قطه نشود و تمامی این بخش‌ها در تعامل با یکدیگر باشند. مهندس نعمت‌زاده با بیان اینکه در دولت قبلی و فعلی یارانه تولید نصیب وزارت صنعت، معدن و تجارت نشده است، گفت: حتی از بودجه‌های ما برمی‌دارند تا بتوانند یارانه نقدی را پرداخت کنند.

جذب ۲۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه آب و برق

همزمان با گذشت یک سال از لغو تحریم‌های هسته‌ای و ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور، کارنامه عملکرد وزارت نیرو نشان می‌دهد در یک سال گذشته در مجموع ۲۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه آب و برق، مصوب و اجرایی شد که از این میان ۲/۱۳ میلیارد دلار موافقتنامه‌های اصولی و تفاهمنامه‌های اولیه بوده و ۲/۱۰ میلیارد دلار اجرایی شده است که از مهم‌ترین آن می‌توان به قرارداد شرکت آلمانی زیمنس با مپنا اشاره کرد. نکته قابل توجه در سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این مدت، حضور چشمگیر شرکت‌های اروپایی و آسیایی از جمله انگلستان فرانسه، ایتالیا، کره‌جنوبی، روسیه، چین و ژاپن است که بیشتر آن در حوزه برق انجام شده است. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با بیان اینکه در یک سال گذشته ده‌ها سرمایه‌گذار خارجی در زمینه انرژی‌های نو وارد کشور شدند گفت: در حال حاضر قراردادهای زیادی با شرکت‌های اروپایی و آسیایی منعقد شده است. ضمن اینکه شاهد ورود تجهیزات کم مصرف آب و برق و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی با کارآیی بهتر به کشور هستیم. اظهارات علیرضا دائمی در این باره در حالی است که تامین مالی اجرای طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم در سال‌های گذشته فقط از طریق شرکت‌های چینی انجام می‌شد، با این حال با لغو تحریم‌های هسته‌ای شرایط به گونه‌ای شده که دست ایران برای انتخاب کشورهای سرمایه‌گذار باز شده است. موضوعی که به گفته وزیر نیرو، در یک دهه گذشته به طور مطلق امکانپذیر نبود. سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام شده در صنعت آب و برق در حالی است که انتقال فناوری و نیاز به سرمایه‌گذاری، دو ضرورت مهم در حوزه انرژی کشور است. علیرضا دائمی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با بیان اینکه در حال حاضر در ۹۵ درصد از صنایع برق و آب خوداتکایی داریم، تصریح کرد: با این وجود همچنان با فناوری روز دنیا فاصله داریم. وی با بیان اینکه با لغو تحریم‌های هسته‌ای، فرصت خوبی برای انتقال فناوری و انتقال دانش فنی به مهندسان ایرانی فراهم شده است، خاطرنشان کرد: ما در زمان تحریم‌ها با احداث واحدهای نیروگاهی، حوزه وظایف را پوشش می‌دادیم ولی سامانه‌های ما از نظام و دانش فنی موجود جهان فاصله داشته است. لغو تحریم‌ها این امکان را فراهم می‌کند که از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.

وی در ادامه، قرارداد زیمنس و مپنا را مهم‌ترین قرارداد ایران در حوزه برق در یک سال گذشته دانست و گفت: در این قرارداد ما توانستیم از فناوری توربین‌های گازی با کارآیی و ظرفیت بالا استفاده کنیم. دائمی در ادامه با اشاره به واردات توربین‌های گازی کلاس اف (F) به کشور با اجرایی شدن برجام گفت: واردات این توربین‌ها کاهش مصرف انرژی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی را به دنبال دارد. ضمن اینکه فقط به دنبال واردات نیستیم بلکه قراردادها به گونه‌ای است که انتقال دانش فنی برای ساخت این توربین‌ها هم در دستور کار است. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با بیان اینکه در حوزه آب نیز به دنبال ارتقای بهره‌وری و کاهش مصرف هستیم اظهار کرد: بعد از لغو تحریم‌ها، شرکت‌های بزرگی وارد ایران شدند و با شرکت‌های داخلی همکاری کرده‌اند. به گفته وی در یک سال گذشته صدها کمپانی بزرگ اروپایی از جمله فرانسه و ایتالیا و از مناطق خاور دور از ژاپن، کره و چین در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند. گفتنی است، گزارش وزارت نیرو درباره آخرین وضعیت سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در حوزه آب نشان می‌دهد در یک سال گذشته حدود ۱۶۸ توافقنامه به ارزش ۱/۳ میلیارد دلار با شرکت‌های خارجی در حوزه آب و فاضلاب مصوب شده است. ۱۳۳ قرارداد نیز به ارزش ۸/۱میلیارد دلار در حوزه آب اجرایی شده است. در همین حال ۸ فقره به ارزش حدود ۳/۲ میلیارد یورو در بخش آب، فاینانس، مصوب شده و ۶ فاینانس نیز به ارزش ۹۱۰ میلیون یورو اجرایی شده است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های تجدیدپذیر بادی و خورشیدی از دیگر موضوعاتی است که دائمی به آن اشاره می‌کند. به گفته وی در یک سال اخیر سرمایه‌گذاری‌های زیادی در این زمینه شده که از میان آن می‌توان به قرارداد ایران با شرکت ایتالیایی درباره استفاده از سامانه زمین گرمایی در سبلان اشاره کرد. بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی با اشاره به موقعیت ایران و ظرفیت‌های موجود در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر معتقدند، در صورت تامین سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز، حتی توان تامین برق اتحادیه اروپا از این طریق وجود دارد. بحران آب در ایران یکی از مشکلاتی است که نگرانی بسیاری از کارشناسان را به همراه داشته است. کارشناسان معتقدند با مدیریت مصرف و همچنین استفاده از سیستم‌هایی که بتواند در شرایط مختلف مصرف را کم کند می‌توان تا حدودی با این مسئله مقابله کرد. علیرضا دائمی با بیان اینکه برای بهره‌وری بیشتر بازیافت آب باید از سامانه‌های شیرین‌سازی آب که اقتصادی است بهره برد گفت: در حال حاضر واحدهای کوچکی در بخش خصوصی این کار را انجام می‌دهند. با این حال این شرکت‌ها از لحاظ دانش فنی هنوز به سطح مطلوب نرسیده‌اند و برای این کار نیاز است از دانش فنی شرکت‌های بین‌المللی بهره برد. اظهارات این مقام مسئول در وزارت نیرو در حالی است که در حال حاضر در کشورمان حدود ۲۵۰۰ کیلومتر سواحل آب وجود دارد که با شیرین کردن آن می‌توانیم مصارف شرب و صنایع مان را تامین کنیم. دائمی در این باره با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه بر این مسئله تاکید شده است، تصریح کرد: اجرایی شدن این امر به دو مولفه دانش فنی پیشرفته و سرمایه‌گذاری نیازمند است که امیدواریم بعد از اجرایی شدن برجام هر چه زودتر عملی شود.به گفته وی صنعت آب و برق یکی از صنایع ضروری در کشور است به همین دلیل باید تمام تلاش را انجام دهیم تا آب و برق را به موقع و به طور مناسب در اختیار همه نقاط کشور و برای همه مصارف مختلف از جمله کشاورزی، شهری و شرب قرار دهیم. به گفته وی در حال حاضر توان ساخت نیروگاه‌ها، تصفیه‌خانه‌ها و سدهای بزرگ و صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور را داریم که امیدواریم با گشایش‌های ایجاد شده و با لغو تحریم‌ها بتوانیم صادرکننده بزرگ خدمات آب و برق در منطقه شویم.

افزایش قدرت مانور در بازار رقابت

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با بی‌شمار دانستن نتایج اجرای برجام برای کشور مهم‌ترین اثر آن در حوزه متبوع خود را افزایش قدرت مانور برای انتخاب کالای باکیفیت‌تر، رفع تحریم‌ها و توانایی ساخت ماهواره‌سنجی از راه دور در اثر افزایش تعامل با کشورهای مختلف جهان عنوان کرد. محمود واعظی درباره نتایج و گشایش‌های برجام اظهار کرد: پیش از اجرای برجام تامین نیازهای بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات (آی‌سی‌تی فقط محدود به یک کشور و شرکت ویژه بود و چاره‌ای هم جز تفاهم با این کشور به هر نحو ممکن نبود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: در نتیجه توافق جامع هسته‌ای ایران و کشورهای موسوم به ۱+۵ قدرت مانور وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکت‌های فعال بخش‌ای سی تی به طور فزاینده‌ای افزایش یافت. عضو کابینه دولت یازدهم آسان‌تر شدن اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده کشور را از دیگر دستاوردهای اجرای برجام دانست و یادآور شد: اینکه دیگر سایه تحریم بر سر کشور نیست مهم‌ترین اثر اجرای برجام در دولت تدبیر و امید است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: افزایش قدرت مانور در تعامل با تعداد زیادی از کشورهای جهان، حق انتخاب کالای با کیفیت بهتر و قیمت مناسب‌تر را برای ما به ارمغان آورده است، به گونه‌ای که دیگر مجبور به انتخاب کالای باکیفیت چندان مطلوب نیستیم و می‌توانیم کالای مناسب را از جای جای جهان که کالای بهتری ارائه می‌دهند، انتخاب کنیم. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: اکنون ما هستیم که شرایط خود را بر بازارها تحمیل می‌کنیم و دیگران باید خود را با این شرایط مطابقت دهند، کاری که تا پیش از اجرای برجام ممکن نبود و هر کسی هرگونه می‌خواست برخورد می‌کرد. واعظی با بیان اینکه پیش از اجرای برجام کشورها حتی پاسخ خواسته‌های‌مان را در ارتباط با تامین نیازهای کشور در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات نمی‌دادند گفت: اکنون بسیاری از کشورها خواهان آن هستند که ایران به آنها توجه کند و نیازهای خود را از بازارهای آنها تامین کند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بخش دیگری که از نتایج اجرای برجام متاثر شده است را بخش ماهواره عنوان کرد و گفت: توانسته‌ایم اقدام‌های لازم برای ساخت ماهواره سنجش از راه دور را به طور کامل پیش ببریم، به گونه‌ای که قرارداد نهایی آن امضا شده است.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید افزود: کشورمان در آینده‌ای نزدیک و به دنبال نهایی شدن قرارداد ساخت ماهواره سنجش از راه دور بومی دارای این فناوری فضایی خواهد شد؛ امری که پیش از برجام با چالش روبه‌روبود. رییس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه گفت: اگر برجام نبود، هرآنچه در یک سال گذشته به آنها دسترسی پیدا کرده‌ایم را نمی‌توانستیم به‌دست آوریم و نیازها همچنان باقی مانده بود. به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم، امروز هیچ محدودیتی برای کارهای تجاری و سایر فعالیت‌ها وجود ندارد. این عضو کابینه دولت یازدهم کشور می‌تواند با همه جهان تعامل‌های خود را پیش ببرد. عضو هیات دولت یازدهم اثر دیگر اجرا شدن برجام را در بخش نفت دانست و بیان کرد: پیش از اجرای برجام و در گذشته، تنها ۹۵۰ هزار بشکه نفت تولیدی کشور را می‌توانستیم بفروشیم و جابه‌جا کردن مبالغ فروش آن نیز با مشکل روبه‌رو بود. واعظی یادآور شد: در گشایش‌های برجام می‌توانیم ۲میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه نفت بفروشیم، پول آن را خودمان جابه جا کنیم و از آثار آن بهره‌مند شویم. رییس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، باز شدن تعداد بسیار زیادی از بازارهای جهان روی کالاهای صادراتی ایران را یکی دیگر ازگشایش‌های برجام برشمرد.  وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعت تصریح کرد: باز شدن بازارهای متعدد روی کالاهای ایرانی سبب شده که روند صادرات ایران بر واردات آن پیشی گیرد. این عضو کابینه دولت یازدهم خاطرنشان کرد: ایجاد اشتغال برای ۷۰۰هزار نفر و افزایش رشد اقتصادی در یک سال گذشته را از نتایج آن برشمرد.

رشد درآمدهای نفتی

معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت میانگین صادرات روزانه نفت خام و میعانات گازی ایران در ۹ ماه سال ۱۳۹۵ را ۲ میلیون و ۵۷۰ هزار بشکه در روز عنوان و اضافه کرد: این میزان در آذر امسال (دسامبر۲۰۱۶) به بیش از ۲ میلیون و ۸۳۰ هزار بشکه در روز رسید. امیرحسین زمانی‌نیا یادآوری کرد: میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی در سال ۱۳۹۰، ۲ میلیون و ۴۸۷ هزار بشکه در روز، در سال ۱۳۹۱ یک میلیون و ۳۶۱ هزار بشکه در روز و در سال ۱۳۹۲ یک میلیون و ۲۸۴ هزار بشکه در روز و پیش از اجرای برجام در سال ۱۳۹۴، یک میلیون و ۳۹۸ هزار بشکه در روز بود. وی ادامه داد: در واقع در همسنجی با پیش از برجام، صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور بیش از دو برابر شده است. معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت در این زمینه گفت: گشایش‌های برجام در صنعت نفت و گاز ما سبب شد بتوانیم از همه ظرفیت خود برای توسعه، تولید و صادرات استفاده کنیم و اکنون هیچ مانعی در این زمینه نداریم. زمانی‌نیا اضافه کرد: پس از اجرای برجام، پول حاصل از صادرات نفت ایران به طور مرتب دریافت و به خزانه دولت واریز می‌شود. معاون وزیر نفت تاکید کرد در ۳سال گذشته کارهای زیادی در صنعت نفت انجام شد. اکنون سرعت این کارها پس از برجام افزایش یافته؛ به گونه‌ای که همه دنیا اذعان می‌کند صنعت نفت و گاز ایران به طور چمشگیری توسعه پیدا کرده است. زمانی‌نیا اعلام کرد: با اجرای برجام مسائل مربوط به نفتکش‌ها مانند بیمه، پرچم، کلاس و رده بندی حل شده است، اکنون نفتکش‌های ایرانی برای استفاده از پرچم کشورهای مختلف مشکلی ندارند و خرید قطعات و تجهیزات چه در داخل و چه در خارج از کشور با سهولت و هزینه‌های کمتر انجام می‌شود. وی آزادسازی تجهیزات توقیف شده ایران در کشورهای مختلف مانند شرکت «زیمنس» آلمان را از دیگر دستاوردهای برجام در صنعت نفت عنوان کرد و گفت: اکنون تجهیزات از تولیدکنندگان اصلی خریداری می‌شود و هزینه آن نیز بسیار کمتر شده است. معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت تاکید کرد برجام سبب رقابت شرکت‌های بزرگ خارجی برای حضور در پروژه‌های صنعت نفت ایران شده و گفت: این وضع به ایران برای انتخاب شرکایش حق انتخاب می‌دهد تا بهترین شرکت را با هزینه کمتر، کیفیت کار بهتر و سهم بیشتر شرکت‌های خصوصی ایران انتخاب کند.
زمانی‌نیا افزود: شرکت ملی نفت ایران پس از اجرای برجام نزدیک به ۱۵ تفاهمنامه و موافقتنامه اصولی امضا کرده که قرار است این میزان تا پایان امسال به ۲۵ برسد. وی اضافه کرد: ارزش این تفاهمنامه‌ها نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار برآورد شده که در صورت منتهی شدن به قرارداد، جذب صنعت نفت می‌شود. به گفته وی، موافقتنامه اصولی (HOA) امضا شده برای فاز ۱۱ پارس جنوبی با شرکت‌های توتال فرانسه، سی. ان. پی. سی چین و پتروپارس به ارزش ۵میلیارد دلار، از دیگر تفاهمنامه‌ها جلوتر است. معاون وزیر نفت درباره دستاوردهای برجام در بخش پالایش، پخش و پتروشیمی گفت: شرکت پالایش و پخش تاکنون ۶ مذاکره جدی درباره قرارداد تامین منابع مالی انجام داده که ارزش آن ۱۱ میلیارد دلار برآورد شده است. وی از مذاکره برای تامین مالی طرح توسعه و نوسازی پالایشگاه تهران، بندرعباس، تبریز، آبادان و اصفهان با شرکت‌هایی از کره‌جنوبی، چین و ژاپن خبر داد و به مذاکره شرکت ملی صنعت پتروشیمی و شرکت‌های پتروشیمی داخلی ایران با ۸ شرکت خارجی از آلمان، اسپانیا، ایتالیا، ژاپن و فرانسه برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی اشاره کرد. وی افزود: ارزش این میزان مذاکره در صورت امضای قرارداد بیش از ۱۰ میلیارد دلار است.
این مسئول وزارت نفت تاکید کرد: «اگر برجام نبود، صادرات نفت به صفر می‌رسید و تولید نفت ایران نیز کاهش پیدا می‌کرد. در این شرایط باید شاهد خروج تعداد زیادی از نیروهای صنعت نفت می‌شدیم. » زمانی‌نیا گفت: در ۸ بند سیاست‌های کلی ابلاغ شده از سوی رهبر معظم انقلاب به وزارت نفت بر افزایش ظرفیت تولید صیانت‌شده نفت متناسب با ذخایر موجود و برخورداری کشور از افزایش قدرت اقتصادی، امنیتی و سیاسی و افزایش ظرفیت تولید گاز متناسب با حجم ذخایر کشور به منظور تامین مصرف داخلی و حداکثر جایگزینی با فرآورده‌های نفتی تاکید شده است.
وی تاکید کرد: اکنون برداشت نفت و گاز متناسب با جایگاه کشور ما به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان نیست. معاون وزیر نفت گفت: اینکه عده‌ای می‌گویند برجام دستاوری نداشته است حرف سیاسی است و با نزدیک شدن به انتخابات این حرف‌ها بیشتر می‌شود. وی افزود: برجام در چارچوب محدود خود دستاوردهای بزرگی برای کشور به‌ویژه صنعت نفت داشته اما به یقین از امریکا، دوستی برای ایران نساخته و این کشور همچنان به خصومت‌های خود ادامه می‌دهد.