جولان سفته‌بازان در بازار آهن

به گزارش می متالز، لیلا مرگن در شرق نوشت: مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن  جهش قیمت بازار را ناشی از حضور بورس‌بازان در بازار این محصول می‌داند. به اعتقاد او، گروهی که سفته می‌خرند و می‌فروشند و در بورس فعال هستند، برای حفظ ارزش پولشان به بازار آهن روی آورده‌اند؛ اما این تغییر قیمت‌ها بیش از آنکه بر دیگر صنایع اثر بگذارد، خود زنجیره فولاد را متأثر می‌کند. محمدصادق چیت‌ساز، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه آهن و فولاد تهران هم اگرچه وجود دلالان در بازار را انکار نمی‌کند اما افزایش تقاضا به دلیل حضور در بازارهای جهانی را عاملی برای افزایش قیمت‌ها معرفی می‌کند. او تأکید می‌کند این جهش قیمتی بعد از ایام نوروز به حالت عادی باز خواهد گشت.  بازار آهن در هفته گذشته دچار تلاطم قیمتی شده است. این در حالی است که در سمت مصرف تحرک چندانی دیده نمی‌شود. مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن درباره تغییرات بازار آهن عنوان می‌کند: من فکر می‌کنم افزایش قیمتی که در یک هفته گذشته در ورق و شمش داشتیم، مقداری بی‌مورد بوده است. 

 او ادامه می‌دهد: این افزایش قیمت به دلیل تغییر تقاضا نیست. متأسفانه به گوشزدهایی که بخش خصوصی و بازار در ماه‌های گذشته درباره سیاست‌های دولتی و بخش‌نامه‌هایی که برای کنترل و تنظیم بازار ارائه می‌شد، توجه نشده است و دولت سعی کرد قیمت‌ها را در ماه‌های گذشته کنترل کند. به همین خاطر فاصله‌ای بین قیمت‌های واقعی و قیمت‌هایی که به‌صورت دستوری به تولیدکننده و مصرف‌کننده تحمیل می‌شد، ایجاد شد.  به گفته اکبریان، در بعضی از حلقه‌های زنجیره فولاد فاصله قیمتی ایجاد شد و یک عده به‌عنوان کسانی که در بورس فعال شده‌اند یا واسطه‌هایی هستند که سفته‌بازی می‌کنند، محصول می‌خرند و نگه می‌دارند، حواله‌ها را می‌خرند یا در مزایده‌ها شرکت می‌کنند، وارد بازار فولاد شدند. این افراد بیشتر از اینکه نظرشان تأمین عرضه و تقاضای مواد معدنی واحدهای میانی چرخه فولاد باشد، در این شرایط می‌خواهند ارزش پول خودشان را حفظ بکنند.  او اضافه می‌کند: این گروه در شرایطی که قیمت دلار بالا و پایین می‌رود، تقاضای کاذبی را در بازار ایجاد می‌کنند که منجر به افزایش قیمت می‌شود. من فکر می‌کنم این رویه موقت است. با توجه به افزایش قیمت دلار و سیاست‌هایی که متأسفانه دولت در این یک ماه گذشته داشته است، کسانی که سرمایه داشته‌اند، به این فکر افتاده‌اند که خرید کنند تا بتوانند ارزش پولشان را حفظ کنند.  اکبریان تأکید می‌کند: به نظر من این رویه موقت است. شاید در روزهای آینده و بعد از اسفند‌ماه دوباره قیمت به حالت عادی بازگردد. البته همه چیز بستگی به سیاست دولت هم دارد. بحثی که کل زنجیره فولاد با بخش دولتی دارد، این است که اجازه دهند بازار خودش با توجه به مکانیسم سنتی، قدیمی و طبیعی بازار عمل کند. در این مکانیسم که بر اساس بالانس عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد، باید اجازه دهند بازار روی یک قیمت منصفانه به تعادل برسد. اگر این اتفاق می‌افتاد، شاید داستانی که امروز شاهدش هستیم  به وجود نمی‌آمد. 

حضور در بازارهای جهانی علت اصلی افزایش قیمت آهن 

محمدصادق چیت‌ساز، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه آهن و فولاد تهران نیز  اگرچه نقش دلالان در قیمت آهن را ندیده نمی‌گیرد اما دلایل دیگری برای جهش قیمتی بازار ارائه می‌دهد.  او می‌گوید: علت افزایش قیمت در درجه اول صادرات آن است. صادرات آهن اسفنجی، میلگرد و ورق موجب شده مقداری کمبود در بازار ایجاد شود و همین مسئله زمینه افزایش قیمت این کالا را فراهم کرده است.  او بیان می‌کند: موضوع دوم علت افزایش قیمت فولاد به این بازمی‌گردد که معاملات دلار، سکه و ارز مقداری مسکوت مانده، بنابراین از آهن و فولاد به‌عنوان کالای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود و عده‌ای این محصولات را خرید می‌کنند تا با سود بیشتری به فروش برسانند و در انبارها دپو می‌کنند.  عضو هیئت‌مدیره اتحادیه صنف فروشندگان آهن و فولاد و فلزات تهران ادامه می‌دهد: اما آنها به دلیل اینکه مجوز صادرات ندارند و در بازار داخل مجبور هستند آهن را به فروش برسانند، بازار دچار نوسان می‌شود.  او اضافه می‌کند: در چند ماه آینده با درنظرگرفتن شرایط واردات و نرخ ارز احتمالا مانند روزهای گذشته قیمت افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران سعی دارند خریدهای کالایی بیشتری را از بورس کالا داشته باشند. قاعدتا با افزایش تقاضا و خرید، فضای معاملات رقابتی خواهد شد.  چیت‌ساز می‌گوید: سال آینده تقریبا ادامه همین روند را خواهیم داشت، به علت اینکه در تحریمی که به‌طور ظالمانه بر ایران تحمیل شد، صادرات آهن و فولاد را جایگزین نفت کردیم و در سال آینده این صادرات ادامه خواهد داشت.  به اعتقاد او، در این شرایط که صادرات فولاد و نیاز داخلی افزایش یافته است، باید ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نقش خود را از مجری به ناظر تغییر دهد و به جای آنکه مستقیم دخالت کند، نظارت بیشتری بر فعالیت دلالان داشته باشد. 

تأثیر منفی افزایش قیمت بر زنجیره فولاد

با توجه به اینکه آهن به عنوان ماده اولیه در بسیاری از صنایع از جمله صنعت ساختمان کاربرد دارد، تغییر نرخ بازار چه تأثیری بر سایر بخش‌های اقتصادی خواهد داشت. اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن، در این‌باره می‌گوید: با تغییر قیمت‌ها مصرف‌کننده نهایی با نرخ بالاتری باید محصول را خریداری کند. اما تغییر نرخ‌های اخیر تأثیر چندانی بر صنعت ساختمان یا بخش خودرو نخواهد داشت. نرخ‌های اخیر بیشترین تأثیر را روی حلقه‌های بالاتر از خودش در زنجیره فولاد می‌گذارد.  او اضافه می‌کند: افزایش قیمت شمش، تغییر نرخ آهن اسفنجی، گندله، کنستانتره و سنگ‌آهن را به همراه خواهد داشت. به‌عنوان کسی که تولیدکننده مواد معدنی هستیم، دنبال افزایش کاذب قیمت کالاهای تولیدی خود و ایجاد قیمت‌های غیرواقعی نیستیم.  رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن می‌گوید: مسئولان دولتی که بازار فولاد را کاملا داخلی می‌دانند و فکر می‌کنند این مقوله هیچ ارتباطی به بازارهای جهانی ندارد، اشتباه می‌کنند. نگاه ما باید به قیمت‌های بین‌المللی هم باشد. قطعا شرایط امروز که بازارهای بین‌المللی به روی ما بسته است، ادامه‌دار نخواهد بود  روزی همه این داستان‌ها تمام می‌شود و ایران باید با بازارهای جهانی کار کند.  

 او یادآور می‌شود: صنعت فولاد ما هم صنعت کلانی است. به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد خاورمیانه نمی‌توانیم بگوییم صنعتی به این بزرگی را در چهاردیواری نگه می‌داریم. بنابراین اگر قیمت‌گذاری از همین امروز بر اساس قیمت‌های جهانی باشد و قیمت سنگ‌آهن بر اساس فوب بنادر جنوبی تنظیم شود، شمش و آهن اسفنجی هم این‌گونه باشد، کسی نمی‌تواند از اختلاف قیمت ایجادشده سوءاستفاده کند.  اکبریان بیان می‌کند: من به‌عنوان کارخانه‌دار وقتی از بالادست خود خرید می‌کنم به قدری باید قیمت عادلانه باشد که برای سودآوری فقط به یک چیز فکر کنم که ماده خام را به خط تولید ببرم و ارزش افزوده تولید کنم نه اینکه تقاضای کاذب ایجاد کنم، محصول بیش از نیاز بخرم و بخشی از آن را مصرف کنم و بخش دیگری را در بازار به فروش برسانم. 

با دلار کالایی برخورد شود

قیمت آهن نه‌تنها در بازار افزایش داشته است بلکه بر اساس نرخ دلار کالایی هم تعیین می‌شود. به این مفهوم که دلالان بدون توجه به نرخ دلار در بازار نرخ دلاری با عنوان «دلار کالایی» را برای قیمت اجناس خود تعیین می‌کنند که متفاوت با نرخ‌های رایج دلار در بازار است. اکبریان در این‌باره بیان می‌کند: چون نرخ عرضه محصول در ارتباط با مصرف‌کننده نهایی است، نباید از مسائل دلاری پیروی کند.  او می‌گوید: توجه به قیمت‌های جهانی و نرخ‌گذاری بر این اساس باید در حلقه‎‌های زنجیره فولاد پیگیری شود. اما کالایی که به دست مردم می‌رسد و مایحتاج عمومی است از آنجا که مردم درآمد دلاری ندارند، نباید با آنها دلاری رفتار کرد. این موضوع قطعا اشتباه است. سازمان تعزیرات حکومتی یکی از سازمان‌هایی است که در این قضیه باید نظارت کند و به هیچ عنوان نباید به این موضوع دامن بزند.