واقعی‌تر کردن اکتشافات

اما اگر کمی دقیق‌تر به این موضوع نگاه کنیم، درمی‌یابیم سختگیری وزارت صنعت، معدن و تجارت برای دادن گواهی فنی و مالی، دور از انتظار و عجیب نیست زیرا معدنکاری یکی از فعالیت‌های پرریسک و هزینه‌بر به شمار می‌آید. پس اگر قرار است کسی به این وادی قدم بگذارد باید بتواند از پس هزینه‌ها برآید. همچنین از دیگر نقاط مثبت این امتیازبندی‌ها جلوگیری از ورود افراد ناتوان در امور فنی و مالی است. به نظر می‌رسد با اجرایی شدن این کار، علاوه بر ورود افراد متخصص به معدن، ایراداتی که ممکن است طرح امتیازبندی داشته باشد نیز برطرف شود.

گزارش گواهی فنی مالی معدن

مدیرکل نظارت بر امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره امتیازاتی که اشخاص حقیقی و حقوقی برای گرفتن گواهی فنی مالی به آن نیاز دارند به صمت گفت: کسی که فعالیت معدنی در حوزه اکتشاف یا بهره‌برداری انجام می‌دهد طبق قانون باید از توان فنی مالی لازم برخوردار باشد. به استناد این مواد قانونی، وزارت صنعت، معدن و تجارت یکسری آیتم‌هایی که نشان‌دهنده شرایط فنی و مالی در اکتشاف و بهره‌برداری آنهاست تهیه کرده است. عباسعلی ایروانی در ادامه گفت: البته در گذشته چند بخشنامه تهیه شد که به مرور بررسی و اصلاح شدند. در نهایت آنچه اعلام شده ممکن است ایراداتی داشته باشد زیرا برای نخستین بار است که این کار اجرایی شده؛ بنابراین با عملیاتی شدن آن می‌توان ایراداتش را برطرف کرد. به گفته وی عمده فعالیت معدن همچون اکتشاف، سرمایه‌بر و دارای ریسک بالاست. بنابراین کسی که قرار است وارد این حوزه شود باید دارای امکانات مالی متناسب با نوع فعالیت باشد زیرا همانگونه که گفته شد به دلیل بالا بودن ریسک فعالیت‌های معدنی، کسی که تجربه کافی و سرمایه مورد نیاز را نداشته باشد بعد از ورود به این بخش ممکن است شکست بخورد. ایروانی افزود: افرادی که توان مالی لازم ندارند در صورتی که وارد این حوزه شوند برای تهیه انواع ماشین‌آلات و عمده تجهیزات معدنی مانند لودر، بولدزو، دستگاه حفاری که ممکن است در حد ۱ تا ۲ میلیارد تومان یا بیشتر باشند دچار مشکل می‌شوند. بنابراین اعدادی که برای اشخاص حقیقی یا حقوقی تعیین شده در مقایسه با این هزینه‌ها رقم بالایی نیست. مدیرکل نظارت بر امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: در گذشته چون تعیین امتیاز برای توان فنی و مالی وجود نداشت هرکسی با هر توان مالی و فنی به این بخش وارد می‌شد. به این ترتیب که آنها محدوده‌ای را ثبت می‌کردند یا با حضور در مزایده و تهیه ضمانتنامه در مزایده برنده می‌شدند اما در نهایت برای تامین ماشین‌آلات و نقدینگی با مشکل روبه‌رو می‌شدند و عمده فعالیت‌های آنان شکست می‌خورد. به عقیده وی، اکنون به‌دلیل امتیازدهی به متقاضیان دریافت گواهی فنی و مالی، این اعداد برای برخی از متقاضیان به‌ویژه برای کسانی که بدون داشتن توان مالی و فنی می‌خواهند به این فعالیت‌ها وارد شوند بزرگ است اما در واقع این رقم در مقایسه با سرمایه مورد نیاز برای معدنکاری آنچنان زیاد نیست.

تخلفات در گذشته زیاد بوده است

رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان خراسان رضوی نیز درباره روند دریافت گواهی فنی مالی برای فعالیت معدنکاری به صمت گفت: در گذشته برای انجام فعالیت معدنی و ثبت محدوده معدنی، تنها داشتن یک شناسنامه کافی بود و هرکسی با هر رتبه مالی، فنی و... می‌توانست محدوده ثبت کند که از همه نظر مشکل داشت و تخلف‌های بسیاری از این امتیازات شد.
حسین نکاحی افزود: به‌دلیل موارد یادشده، قانون جدیدی تصویب و در دولت یازدهم به شکل جدی پیگیری و اجرایی شد. این قانون به بررسی صلاحیت فنی و مالی اشخاص حقیقی و حقوقی برای ثبت یک محدوده معدنی می‌پردازد. این صلاحیت فنی و مالی دارای یکسری مزیت است از جمله اینکه شرایط شخص به شکل صحیح و کارشناسی بررسی و سپس به آنها امتیاز داده می‌شود. همچنین اکنون با راه‌اندازی سامانه کاداستر، شخص متقاضی می‌تواند صلاحیت فنی مالی خود را در این سامانه مشخص کند. وی درباره اشخاص حقوقی و تعیین صلاحیت آنها نیز گفت: برای ارزیابی توان مالی اشخاص حقوقی مواردی همچون میزان عملیات مالی شرکت، تعداد نیروی‌انسانی و بیمه کردن آنها و بسیاری از موارد در نظر گرفته شده است. همچنین یکی از مزیت‌های در نظر گرفتن این جدول برای تعیین امتیاز افراد واقعی‌تر شدن فعالیت‌های معدنی است. به عقیده نکاحی اکنون امتیازبندی‌ها به گونه‌ای است که اشخاص حقیقی به سختی می‌توانند امتیازات تعیین شده را کسب کنند و بیشتر اشخاص حقوقی موفق به گرفتن امتیازات می‌شوند. وی افزود: به‌دلیل پرمشغله بودن اشخاص حقیقی و سخت بودن نوع فعالیت‌شان، نیاز است از آنها حمایت شود. اما در کنار این موضوع باید از اشخاص حقیقی نیز دفاع و شرایط برای حضور در فعالیت معدنی فراهم شود. رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان خراسان رضوی در ادامه به یکی از شرایطی که شخص حقوقی برای دریافت گواهی فنی و مالی در نظر گرفته اشاره کرد و گفت: بالا بودن سرمایه ثبتی و داشتن گردش مالی بالا یکی از موارد مهم برای گرفتن امتیاز است. زیرا هر شرکت معدنی برای شروع فعالیت‌های خود و داشتن گردش مالی بالا باید حداقل یک سال فعالیت داشته باشد؛ بنابراین باید آنقدر فضا برای اشخاص جذاب باشد تا بتوانند وارد کار شوند. وی بر این باور است اگر بازنگری در جداول امتیازبندی اشخاص حقیقی و حقوقی انجام شود، سرمایه‌گذاری در حوزه معدن روبه افزایش می‌رود. وی در ادامه صحبت‌هایش به ذکر یک مثال پرداخت و گفت: شخصی که یک محدوده را در اختیار گرفته و بعد از انجام تمام امور همچون دریافت گواهی کشف، قصد واگذاری محدوده دارد باید آن را در قالب یک شرکت واگذار کند و حداقل سرمایه ثبتی آن یک میلیارد تومان باشد. این درحالی است کسانی که قصد ورود به فعالیت معدنی دارند، تمایل دارند با کمترین سرمایه وارد این حوزه شوند و این موضوع برای بسیاری از کسانی که قصد ورود به بخش معدن و دریافت گواهی فنی مالی دارند ناممکن شده است.

روال جدید بهتر است

درباره امتیازاتی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین شده نیز رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب استان کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار صمت در کرمان اظهار کرده است: در گذشته که گردش مالی مدنظر بود، برخی گردش حساب خود را به شکل صوری بالا می‌بردند و محدوده را ثبت می‌کردند. اما به‌دلیل نداشتن پشتوانه مالی، کاری انجام نمی‌شد و در نتیجه محدوده‌های زیادی راکد می‌ماندند. محمود اسکندری‌نصب افزود: به‌طور قطع اگر کسی بدون توانایی مالی به عرصه معدن وارد شود، شکست می‌خورد و هزینه‌های بسیاری به وجود می‌آورد. در این‌باره مهدی حسینی‌نژاد، سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان هم با نظر رییس سازمان جنوب موافق بوده و گفته است: در سال‌های قبل، ۹۰درصد افرادی که به عرصه معدن ورود کردند، فاقد صلاحیت فنی و مالی بودند و سیستم معدنی قفل شده بود. به همین دلیل تغییرات اخیر مثبت است و می‌تواند منجر به ورود افراد توانمند شود.

نگاهی به برخی از جداول

براساس جدول‌های تنظیم شده، برخی از شرایط دریافت امتیاز برای دریافت گواهی فنی و مالی را در ادامه می‌خوانید: ارزیابی توان مالی برای شخص حقیقی باید مجموع گردش مالی یکساله براساس صورت‌های بانکی بین ۵۰۰تا ۶۰۰میلیون ریال باشد. همچنین به ازای هر ۳۰۰میلیون ریال یک امتیاز داده می‌شود. درباره توان فنی نیز موارد مهمی همچون تخصص و میزان تحصیلات افراد در نظر گرفته می‌شود. در این میان دارندگان پروانه اشتغال پایه ارشد نظام مهندسی معدن «۱۵» امتیاز، دارندگان پروانه اشتغال پایه یک «۱۲» امتیاز، پایه ۲ «۱۰» امتیاز و پایه ۳ «۸» امتیاز دریافت می‌کنند. همچنین افراد با تخصص رشته‌های اصلی که پروانه اشتغال ندارند در مقاطع دکترا و بالاتر «۱۰» امتیاز، فوق لیسانس «۸» امتیاز، لیسانس «۶» امتیاز و فوق دیپلم «۴» امتیاز می‌گیرند.
درباره ارزیابی تجربی نیز در این جدول که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تدوین شده آمده است که به هر فقره گواهی کشف گروه ۶ مواد معدنی(کانی‌های فلزی و زغال‌سنگ) «۵» امتیاز، هر فقره گواهی کشف گروه ۴ و ۵ «۳»امتیاز، گواهی کشف گروه‌های ۱، ۲ و ۳ «۲» امتیاز، پروانه بهره‌برداری گروه ۶ «۵» امتیاز، پروانه بهره‌برداری گروه ۴ و ۵ «۳» امتیاز و پروانه بهره‌برداری گروه‌های۱و۲و۳ «۲» امتیاز تعلق می‌گیرد.