هسته معیوب و تاخیر دو ساعته معاملات فرابورس

به گزارش می متالز، مساله اختلال در سامانه معاملات طی هفته‌های اخیر و از جمله در چند روز گذشته با اوج‌گیری فعالیت معامله‌گران در بورس و فرابورس به تناوب تکرار شد. نه تنها نمایش اعداد مندرج روی سامانه فنی اطلاعات معاملات با تاخیر انجام می‌شد، بلکه نحوه سفارش‌گیری‌ها را هم به‌دلیل عدم اعتماد به اعداد درج شده بر سیستم‌های برخط کارگزاری‌ها با مشکل مواجه می‌کرد. این وضعیت در روز گذشته به حدی رسید که به گفته روح‌الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران یکی از گیت‌های اصلی سامانه معاملات که وظیفه تنظیمات داخلی سامانه فرابورس را به عهده داشته موقتا از کار افتاد و در نتیجه سفارش‌گیری‌ها مجددا با دو ساعت تاخیر انجام شد. به‌طور قطع یکی از اثرات ساختار فنی معیوب و اختلال در روند عادی معاملات، تزریق هیجان منفی به معامله‌گران و در نتیجه تصمیم‌گیری لحظه‌ای و به دور از منطق در بین اهالی بازار است. به بیان دیگر، در کنار ریسک‌های محیطی نظیر تلاطم بازار جهانی، روند نامشخص نرخ دلار و دیگر متغیرهای موثر بر سهام که این روزها به‌دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا آشفتگی خاصی را تجربه می‌کنند، بخشی از جنبه‌های قابل مدیریت هم تبدیل به ریسک سیستماتیک یا محیطی شده و بر شدت موج‌های هیجانی حاکم بر بازار افزوده است.  ناظر بازار دو هفته قبل تصمیم داشت برای «عادی‌سازی» روند معاملات دست به محدودیت بیشتر بر دامنه نوسان روزانه معاملات بزند. در واقع، با این شیوه نشان داد که تنها راهکار فعلی از نظر مدیران بازار سرمایه محدودسازی است. درحالی‌که‌ به نظر می‌رسد تلاش برای ارتقای فنی ساختار معاملات در شرایطی فعلی نقش سازنده‌تری در انجام معاملات معمول و رسیدن قیمت‌ها به شرایط متعادل‌تر را داشته باشد.  با وجود این، باید توجه داشت که نمی‌توان علت افت قیمت‌ها در چند روز اخیر و طی روز گذشته را لزوما به مساله هسته معیوب معاملات پیوند زد زیرا عوامل بنیادی مهمی در این روزها روند عرضه‌ها را شدت بخشیده است. علاوه بر سقوط شاخص‌های سهام بورس‌های بزرگ جهانی، قیمت نفت و دیگر موادخام، مساله شیوع کرونا در کشور و توقف فعالیت‌های معمول در برخی شرکت‌ها به‌طور طبیعی قیمت سهام را تحت فشار می‌گذارد. در این میان، انگیزه‌های داخلی دیگری موجب فشار مضاعف عرضه شده که می‌توان افزایش سنتی فروش‌ها در روزهای پایانی سال و همچنین موج تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها را عنوان کرد.

مجموع این عوامل طی روز گذشته منجر به افت قیمت در ۸۸ بنگاه از میان ۱۱۵ بنگاه اثرگذار بر محاسبه شاخص کل فرابورس شد. نیمی از این شرکت‌ها طی روز گذشته با افت حداکثری قیمت (۵ تا ۱۰ درصد) به کار خود پایان دادند. تداوم صف‌های فروش در طیف وسیعی از سهم‌ها و نبود تقاضای موثر هم باعث شد ارزش معاملات خرد فرابورس(بازار اول و دوم و بازار پایه) با افت روزانه ۱۴ درصدی به کمترین مقدار در دو ماه اخیر تنزل کند. با وجود قفل ۳۸۵ میلیارد نقدینگی پشت صف‌های فروش، در سهام شرکت‌های تازه‌وارد تقاضای پرحجمی وجود داشت. در پایان دادوستدهای دیروز ۲۱۵ میلیارد تومان در صف خرید سه نماد تازه‌وارد «شگویا»، «شصدف» و همچنین «ساوه» قرار داشت که تقریبا یک چهارم کل ارزش معاملات خرد به حساب می‌آید. باید اشاره کرد که طی روز گذشته حدود ۳۵ میلیارد تومان پول از سمت فعالان حقیقی از جریان معاملات بازارهای اول، دوم و بازار پایه خارج شد. برخلاف روند شدیدا منفی سهام، شرایط در دیگر تابلوهای فرابورس از جمله اوراق خزانه و اوراق تسهیلات مسکن مساعدتر بود؛ به‌طوری‌که اغلب «اخزا»ها و «تسه»ها در محدوده مثبت به معاملات خود پایان دادند. اوراق خزانه که طبعا نوسان زیادی را تجربه نمی‌کنند اما به‌نظر می‌رسد که اوراق «تسه» پس از ریزش‌های هفته قبل آرامش خود را بازیافته و با تقاضای قوی‌تر مواجه شده‌اند. «تسه»ها هفته گذشته همراه با سهام، افت‌های حداکثری قیمت را تجربه کرده بودند.

فرابورسی از دریچه «کدال»

دیروز در بین گزارش‌های ارسالی شرکت‌های فرابورسی، تصمیم شرکت صنعتی بهپاک در پی شیوع ویروس کرونا در کشور جالب توجه بود. این شرکت روز گذشته اعلام کرد که به‌دلیل شرایط خاص ناشی از شیوع بیماری کرونا و بالاخص منطقه مازندران، کارخانه این شرکت از تاریخ ۲۲ اسفند تا ۲۲ فروردین سال بعد به مدت یک ماه تعطیل خواهد بود. پس از شفاف‌سازی و بازگشایی نماد «بهپاک»، قیمت این سهم برخلاف جو عمومی بازار با رشد حداکثری معامله شد.

همچنین شرکت داروسازی تولیددارو با نماد «دتولید» روز یکشنبه گزارش دریافت مجوز افزایش نرخ را اصلاح کرد. این شرکت روز شنبه گزارشی مبنی بر دریافت مجوز افزایش ۳۰ درصدی متوسط نرخ برای ۲۰ قلم از محصولات خود را روی سامانه کدال قرار داده بود که به علت تاثیر آن بر تنها ۵ درصد از درآمد شرکت، جزئیاتش حذف شد.

صنایع بهداشتی ساینا هم تصمیمات مجمع عمومی سالانه خود را روز گذشته منتشر کرد. مطابق این گزارش، این شرکت به ازای هر سهم سودی معادل ۱۰۰ تومان تقسیم کرد.

شرکت بیمه اتکایی امین هم روز گذشته گزارشی از تصمیمات خود درخصوص افزایش سرمایه را روی سامانه «کدال» قرار داد. براساس این گزارش، بیمه اتکایی امین قصد دارد سرمایه خود را ۳۰ میلیارد تومان افزایش دهد و آن را به رقم ۳۳۰ میلیارد تومان برساند. افزایش ۱۰ درصدی سرمایه این شرکت قرار است از دو محل سود انباشته و اندوخته تامین شود.