مالکیت سهام شرکت‌های دولتی حق همه ایرانیان است/ دلایل استقبال از عرضه شستا

به گزارش می متالز، دولت دوازدهم هفته گذشته با عرضه شستا در بورس، بزرگ‌ترین عرضه اولیه در تاریخ بورس ایران را رقم زد. شستا که مخفف «شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی» است یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه دولت محسوب می‌شود و اکنون این امیدواری وجود دارد که عرضه آن در بازار سهام، آغازی برای عرضه دیگر شرکت‌های دولتی و همچنین کمکی به توزیع عادلانه ثروت و افزایش عدالت اقتصادی باشد.

برای بررسی بیشتر این موضوع با احسان عامری، مدیر آموزش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، به گفت‌وگو نشستیم. وی در ابتدا گفت: همان‌گونه که قابل پیش‌بینی هم بود رونق بازار بورس اوراق بهادار، سال گذشته ادامه داشت و انتهای سال هم پیش‌بینی می‌شد در سال ۹۹ چنین رونقی را شاهد باشیم. بازار سرمایه با شروع سال جدید همچنان افق‌ها و رکوردهای خوبی را در حال ترسیم کردن است تا آن‌ها را پشت سر بگذارد. تقریباً می‎توان گفت از انتهای فصل پائیز گذشته بود که برخی از کارشناسان اقتصادی اعتقاد داشتند با توجه به جهش نرخ ارز که اتفاق افتاده است و تغییر قیمت در سایر دارایی‌ها، رشد بازار سرمایه، حباب نیست و به صورت منطقی افزایش پیدا می‎کند. لذا مشکل خاصی نیست و ناشی از نقدینگی جدید است.

بازار سرمایه؛ محلی مناسب برای تأمین مالی دولت

وی ادامه داد: گروهی ناخودآگاه اظهارنظرهایی می‌کردند که ورود این نقدینگی سنگین و جدید به بازار سرمایه، برای اینکه خدای نکرده آسیبی نبیند و قطار بازار سرمایه از ریل خود منحرف نشود، بسیار بهتر است دولت، سیاستگذار و نهاد ناظر هم با تقویت و توسعه عرضه‌های اولیه، این استقبال و ورود سرمایه جدیدی را همراهی کند تا همچنان این مسیر به صورت پرجهش ادامه داشته باشد.

عامری اظهار کرد: از سوی دیگر در بازار سرمایه، به ویژه بعد از رویکردهای جدید بانک مرکزی، فضای خوبی برای تأمین مالی دولت ایجاد شد. در انتهای سال هم برای کمک به بودجه و تأمین مالی دولت، انتشار اوراق یا سررسید اوراق قبلی، پیش‌بینی و تسهیل شد لذا رقم خوبی را پیش‎بینی کرده بودند که دولت بتواند از طریق بازار سرمایه و رونقی که ایجاد شده برای تأمین مالی و کسری بودجه احتمالی در سال جدید استفاده کند.

استقبال گسترده عمومی از عرضه شستا

مدیر آموزش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار یادآور شد: وارد سال ۹۹ که شدیم و با نامگذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری با عنوان جهش تولید، این فکر یعنی واگذاری اموال دولتی، فکر بسیار خوبی بود چون هم بازار تشنه عرضه‌های اولیه است و هم اینکه فضا و بستر برای دولت فراهم بود که شرکت‌های زیرمجموعه خود را تا آنجا که امکان دارد از طریق واگذاری عمومی، عرضه کند و مردم، مالک درصدی از سهام‎های واگذاری شده شوند.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: از مورد اخیری که اتفاق افتاد یعنی عرضه اولیه شستا استقبال خوبی هم شد و حدود دو میلیون ششصد هزار نفر در این عرضه شرکت کردند و بسیاری از افرادی که تاکنون با بازار سرمایه فاصله داشتند، این خبر را شنیده بودند و تمایل داشتند کد بورسی گرفته و از طریق همین عرضه اولیه وارد سرمایه شوند. یک مورد دیگر یعنی آریاساسول هم قرار بود همزمان با شستا عرضه شود که البته به تعویق افتاد.

لزوم نگاه عدالت‌محور در عرضه اموال دولت

وی افزود: این وضعیت باعث شد فضایی خوب و مشارکتی برای مردم اتفاق بیفتد. این روند از جهات بسیاری آثار مفیدی دارد که از جمله از جهت تأمین مالی و واگذاری‎ اموال دولتی و همچنین کاهش تصدی‎گری دولت و توجه به دو بخش اقتصادی دیگری است که در قانون اساسی پیش بینی شده است.  مسیر درستی انتخاب شده و حضور مردم هم تأییدی است که از این رفتارها و عرضه سهام دولتی استقبال می‎کنند. اخیراً آئین‌نامه واگذاری شرکت‌های دولتی در قالب ETF را هم آقای جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، ابلاغ کردند و هر کد ملی حقیقی تا دو میلیون تومان اجازه خریداری دارد.

عامری درباره تأثیر چنین واگذاری‎هایی بر افزایش عدالت اقتصادی بیان کرد: اساساً لازم است نگاهی عدالت‌محور هم  وجود داشته باشد؛ بدین معنی که حق طبیعی همه ایرانیان است که صاحب سهام این شرکت‌ها شوند نه اینکه این سهم به دست افراد خاص یا شرکت‌های حقوقی و امثالهم بیفتد و صرفاً منافع چنین کسانی تأمین شود و هدف واگذاری اموال دولتی محقق نشود. در عرصه تخصیص سهام هم شاهد این عدالت هستیم.

ضرورت تصمیم‎گیری درباره مکانیزم اجرایی سهام عدالت

مدیر آموزش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: تاکنون چنین روندی را به میزان اندکی شاهد بوده‎ایم که نگاه عدالت‌محوری به صورت همزمان در این‌گونه تصمیمات اقتصادی وجود داشته باشد. ایده و روح حاکم بر سهام عدالت بسیار خوب است. قرار بود قشری از مردم که دارایی خاصی ندارند با مشارکت در سهام عدالت، صاحب بخش خوبی از اقتصاد ایران شوند، ولی تغییر دولت‌ها سبب شد که ناخودآگاه توزیع عادلانه ثروت‌ها و دارایی‌هایی کشور بین همه مردم دچار اشکال شود و الان هم معضلی اساسی بر سر نحوه ادامه فعالیت آن وجود دارد.

وی ادامه داد: عملاً بعد از آزادسازی سود سهام عدالت باید مالکیت به خود افراد برگردد اما هنوز در مورد مکانیزم اجرای آن تصمیم خاصی گرفته نشده است. بحث‌هایی هم هست که از این به بعد، سهام شرکت‌های دولتی که عرضه می‌شود در قالب ETF وارد بازار سرمایه شود.

عامری در پایان اظهار کرد: با اطلاع‌رسانی خوبی که در صدا و سیما، رسانه‎ها، جراید و فضای مجازی صورت می‎گیرد و با مشارکت گسترده مردم، اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است و بعدها در مباحث اقتصادی می‎توانیم از سال ۹۹ با عنوان سالی کلیدی در این زمینه نام ببریم.