بانکداری دیجیتال در گرو انعطاف بانک مرکزی

به گزارش می متالز، در سال های اخیر مکررا واژه بانکداری الکترونیک و دیجیتال را شنیده ایم. اگرچه اتفاقات مثبت و خوشایندی هم در این زمینه افتاده، ولی گاهی الزام به مراجعه حضوری به شعب بانک به دلیل امور پیش پا افتاده ای همچون تعویض کارت بانکی و یا تراکنش بیش از سقف مجاز و... هر آنچه از این حوزه شنیده ایم را زیر سوال می برد. با این حال این روزها بانک ها تمرکز بیشتری بر این حوزه دارند و مدیران بانکی در مصاحبه های خود مرتبا از برنامه هایشان برای توسعه بانکداری الکترونیک سخن می گویند.

سید ولی الله فاطمی اردکانی کارشناس و صاحب نظر حوزه بانکداری الکترونیک در خصوص آثار مثبت توسعه بانکداری الکترونیک بر سودآوری بانک ها بیان کرد: تاثیر توسعه بانکداری الکترونیک بر سودآوری بانک ها از دو منظر قابل بررسی است؛ کاهش هزینه بانک ها و نیز کاهش ریسک در بانک ها.

وی افزود: منطقا وقتی به جای ساختارهای کنونی بانک ها و شعب فیزیکی، به سمت توسعه بانکداری الکترونیک و دیجیتال حرکت کنیم، می بایست شاهد کاهش هزینه های بانک ها باشیم؛ اما عملا چنین اتفاقی نیفتاده است. نکته اینجا است که در حال حاضر، کاهش هزینه ها در دستور کار بانک ها نیست و بانک ها برای توسعه خدمات الکترونیک خود، اقدام به سرمایه گذاری روی این حوزه می کنند. این روند، کاملا بر خلاف روند بانکداری جهانی است. بانک ها رغبتی به کاهش نیروی انسانی ندارند و حتی بعضی بانک ها امسال مجوز استخدام نیروی جدید را هم دریافت کرده اند. بانک های ما همچنان بسیاری از خدمات را به صورت حضوری در شعب ارایه می کنند و بنابراین انتظار کاهش هزینه در بانک ها به سبب توسعه خدمات الکترونیک در بانک ها نمی رود.

فاطمی اضافه کرد: دومین جنبه تاثیرگذار، کاهش ریسک بانک ها در نتیجه توسعه خدمات الکترونیک است. بانک های کشور بعد از اعطای تسهیلات به مشتریان بانکی، هیچ نظارتی بر نحوه مصرف تسهیلات اعطایی ندارند و این عدم نظارت، ریسک عملیاتی و اعتباری بانک ها را بالا برده است. در صورتی که بانک های دیجیتال امکان نظارت بر چرخه مصرف منابع را دارند و اگر نحوه مصرف منابع و تسهیلات بانک (اعم از خرد و کلان) مدیریت شود، ریسک بانک ها کاهش یافته و بانک در راستای بهبود فضای کسب و کار و زندگی مردم، با شناسایی نیازهای واقعی تر مردم و اعطای تسهیلات خرد در نقاط مورد نیاز، ساختار ترازنامه ای خود را هم بهبود می بخشند. این تایید تقاضا، روی اقتصاد کشور هم اثر مثبتی دارد. نظارت بر نحوه مصرف تسهیلات بانکی، نیاز به اخذ مجوز خاصی ندارد و بانک ها می توانند بر چرخه مصرف منابع و تسهیلات بانکی، نظارت داشته باشند.

این کارشناس فناوری بانکی ضمن انتقاد از الزام به انجام برخی امور بانکی به صورت حضوری و در شعب بانک، اظهار کرد: در همه جای دنیا بانک های دیجیتال، ۱۰۰ درصد خدمات خود را به صورت دیجیتال و غیر حضوری ارایه می کنند. بانک های کشور ما با محدودیت هایی مواجه هستند که از سوی بانک مرکزی اعمال شده است. در واقع به نظر می رسد بانک مرکزی هر جا احساس کرده امکان نظارت هوشمندانه بر عملکرد بانک ها را ندارد، با وضع مقررات خشک و سختگیرانه، ارایه خدمات را ملزم به مراجعه حضوری به شعب کرده است. در فضای رقابتی این سختگیری ها بیشتر مشخص می شود و معتقدم در آینده بانک هایی که در این زمینه سختگیرانه تر عمل می کنند، از چرخه رقابت حذف خواهند شد. ارایه تمامی خدمات در بانک های دیجیتال به صورت غیر حضوری، امکانپذیر است؛ ولی در صورت عدم همکاری و انعطاف بانک مرکزی، بانک ها برای الکترونیک محور شدن راه سختی در پیش خواهند داشت. امیدواریم بانک مرکزی حمایت بیشتری از بانکداری دیجیتال داشته باشد و حداقل با واگذاری بخشی از ریسک به خود بانک ها، مقررات خود را تسهیل کند. هر بار که بخشنامه ای صادر شد که تمامی مردم را مشمول آن کردیم و انعطافی قائل نشدیم، باید مطمئن باشیم این بخشنامه از تفکرات مدیریتی چند دهه قبل نشات گرفته و مشکل ساز خواهد بود.