موانع پایداری صادرات فولاد

به گزارش می متالز، توسعه صادرات، زمینه ایجاد موقعیت‌های شغلی متعدد را فراهم می‌کند، زمینه‌ساز انتقال دانش و فناوری است و با ایجاد شرایط رقابتی، دلیل خوبی برای رشد و ارتقای کیفیت تولیدات یک صنعت خواهد بود. از آنجاکه درحال‌حاضر صادرات غیرنفتی کشور به‌شدت کاهش یافته، توسعه صادرات غیرنفتی مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. در این میان، صنعت فولاد به‌دلیل برخورداری از مزیت‌های رقابتی در کشور ما می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات در صادرات غیرنفتی، مطرح شود و ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور به‌همراه داشته باشد. با وجود اهمیت صنعت فولاد در اقتصاد کشور و تاثیر صادرات بر توسعه آن، متاسفانه وجود چالش‌های متعدد، رشد صادرات غیرنفتی را دشوار کرده است. برای بررسی جزئی این مشکلات با برخی فعالان صنعت فولاد گفت‌وگو کرده‌ایم. متن کامل این گفت‌وگوها را در ادامه می‌خوانید. 
 

ضمانتنامه ریالی به‌عنوان وثیقه تعهد ارزی 

محمد حیدری، مدیرعامل شرکت آرین فولاد غرب اظهارکرد: براساس سند چشم‌انداز توسعه کشور در سال ۱۴۰۴، میزان تولید فولاد کشور در این سال باید به ۵۵ میلیون تن افزایش یابد. بدون تردید تقاضای کافی برای مصرف این حجم از فولاد در کشور وجود ندارد؛ در نتیجه انتظار می‌رود نیمی از آن صادر شود. البته کسب سهم از بازار صادرات جهان به بازه زمانی بلندمدت نیاز دارد. 
مدیرعامل شرکت آرین فولاد غرب در ادامه افزود: با وجود تحریم‌های بین‌المللی، صادرات محصولات فولادی از ایران به بازارهای جهانی با موفقیت همراه بوده است. تولیدات فولادی ایران از چنان کیفیتی برخوردارند که همچنان و با وجود محدودیت‌ها، بازار بین‌المللی پذیرای آنهاست. در همین حال باید تاکید کرد که رشد درآمدهای ناشی از صادرات کالاهای غیرنفتی جزو اولویت‌های سیاست‌های اقتصادی کشور است؛ بنابراین با توجه به اهداف توسعه‌ای که در این صنعت وجود دارد و پیش‌تر هم به آنها اشاره شد، باید موانع موجود در این مسیر برطرف شوند. وی در تبیین یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در مسیر صادرات گفت: به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه و لزوم تهیه و تنظیم اسناد حمل به‌صورت ویژه، صادرات فولاد از کشور درحال‌حاضر به‌طور مستقیم بین تولیدکنندگان فولاد و مصرف‌کنندگان نهایی انجام نمی‌شود؛ یعنی عمدتا شرکت‌های تولیدکننده، محصولات را به‌صورت تحویل در بنادر کشور به فروش می‌رسانند. درحالی‌که شرکت‌های مصرف‌کننده نهایی، کالا را تحویل بنادر مقصد خریداری و وجه محصولات را پس از ورود کشتی به بنادر مقصد پرداخت می‌کنند. این موضوع زمینه ایجاد مشکل در تامین منابع مالی و در نهایت کاهش صادرات را فراهم می‌کند. یکی از راهکارهای منطقی برای رفع این مشکل، ارائه ضمانتنامه ریالی به فروشندگان است؛ لیکن به استناد تبصره ماده ۵۲ دستورالعمل ناظر بر ضمانتنامه بانکی (ریالی) صادرشده ازسوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی، صدور ضمانتنامه ریالی به‌عنوان وثیقه تعهدات و تسهیلات ارزی با هر عنوانی، ممنوع است. بنابراین تولیدکنندگان فولاد از پذیرش ضمانتنامه ریالی در مقابل تعهدات ارزی خودداری می‌کنند. مدیرعامل شرکت آرین فولاد غرب گفت: برای رفع این چالش در نامه‌ای خطاب به انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درخواست شده تا ضمانتنامه ریالی به‌عنوان وثیقه تعهدات ارزی، مورد قبول قرار گیرد. در متن این نامه چنین آمده است: «با عنایت به موارد فوق و به‌منظور افزایش امکان صادرات و تسهیل منابع مالی مربوطه خواهشمند است دستور فرمایید ضمن بررسی موضوع نسبت به رفع مشکل فوق و پذیرش ضمانتنامه ریالی به‌عنوان تضمین پرداخت تعهدات ارزی خریداران محصولات صادراتی در مقابل تولیدکنندگان اقدام لازم مبذول فرمایید. شایان ذکر است که تعهدات ارزی پرداخت وجوه کالای صادراتی در سامانه نیما همچنان بر عهده تولیدکننده بوده و ارائه ضمانتنامه ریالی توسط خریداران صرفا برای مدت زمان محدود تا واریز وجه و رفع تعهد ارزی است و رافع مسئولیت تعهدات ارزی صادرکننده در سامانه نیما نخواهد بود.» وی در پایان گفت: بدون تردید پذیرش این درخواست، ابزاری برای تسهیل صادرات خواهد بود. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که امسال ازسوی رهبر معظم انقلاب با عنوان جهش تولید نام‌گذاری شده است. در چنین موقعیتی رشد صادرات، به جهش تولید کمک می‌کند. در همین حال باید تاکید کرد صادرات زمینه ارزآوری را در کشور فراهم می‌کند و نقش بسزایی در توسعه اقتصادی کشور دارد. 
 

سیاست‌گذاران مانع صادرات هستند

 صمت سیدرضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن فولاد بر لزوم توسعه صادرات در صنعت فولاد کشور تاکید کرد و گفت: توسعه صادرات را باید یکی از گام‌های اولیه در مسیر رشد و پیشرفت یک صنعت دانست. صنعت فولاد نیز از این موضوع استثنا نیست. فولادسازی به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک و اثرگذار در توسعه اقتصادی کشورها شناخته می‌شود. این صنعت در ایران و در اهداف توسعه‌ای کشور، سهم قابل‌توجهی را به خود اختصاص داده است. در همین حال باید تاکید کرد که ظرفیت تولید فولاد کشور بیشتر از تقاضا برای این  در داخل است؛ بنابراین نگاه صادراتی به این صنعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 
شهرستانی افزود: میزان تولید فولاد در کشور حدود دو برابر میزان تقاضا برای آن است. در چنین شرایطی صادرات تنها راه‌حل برای تداوم فعالیت واحدهای تولیدکننده فولاد است. این موضوع به حفظ موقعیت‌های شغلی در کشور کمک می‌کند و درنتیجه اهمیت ویژه‌ای دارد. او گفت: با وجود اهمیت غیرقابل انکار صادرات اما همچنان شاهد آن هستیم که دستورات دولتمردان به چالشی اساسی در مسیر صادرات تبدیل شده است. این چالش‌ها درحالی هستند که از سیاست‌گذاران انتظار می‌رود با حمایت‌های تشویقی، زمینه رشد صادرات را فراهم کنند. در همین حال انتظار می‌رود از انجمن‌های بخش خصوصی در تصویب بخشنامه‌ها و سیاست‌گذاری کمک بگیرند تا در نهایت نظر مساعد این فعالان اقتصادی نیز جلب شود. این عضو هیات مدیره انجمن فولاد در ادامه افزود: صنعت فولاد تاکنون عملکرد قابل‌قبول و حتی درخشانی را از خود به نمایش گذاشته است. تولیدات فولادی ایران از چنان کیفیتی برخوردار هستند که حتی در شرایط تحریم نیز در بازار جهانی مشتری دارند. با این وجود انتظار می‌رود دولتمردان و سیاست‌گذاران با درک شرایط موجود و چالش‌هایی که فعالان این صنعت را درگیر کرده است؛ مسیر صادرات فولاد و محصولات وابسته به آن را تسهیل کنند. صدای فعالان این عرصه را بشنوند و در مسیر رفع چالش‌های آنها برآیند. بدون تردید با اجرای این مهم می‌توان گام بزرگی در مسیر تحقق هدف مشخص شده از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر جهش تولید در امسال برداشت.