اثر تحریم بر درآمد نفتی و دو وعده برای شعار سال و بازار ارز/ علت افزایش نقدینگی

به گزارش می متالز، عبدالناصر همتی امروز در صحن علنی مجلس اعلام کرد: ایران در سال 97 با شرایط خیلی سختی روبه‌رو شد و سال 98 یکی از سخت‌ترین دوران در طول دوران انقلاب بود. چرا که تحریم‌ها بی‌سابقه و هوشمندانه بود.

بسیاری در خوشبینانه‌ترین حالت سال 97 می‌گفتند ایران با ابرتورم روبه‌رو خواهد شد. حتی گرفتاری‌ها و نرخ‌های بسیار نجومی ارز پیش‌بینی شد که خوشبختانه با تدبیرهای مقام معظم رهبری، ایستادگی مردم و تدابیر مسوولان، دشمنان موفق نشدند.

اثر تحریم بر درآمد نفتی

تحریم سبب شد از سال 90 صادرات نفتی 107 میلیارد دلاری در سال گذشته به کمتر از 20 درصد این رقم شود. واردات ایران در سال 90، 78 میلیارد دلار بود اما در سال گذشته به 42 میلیارد رسید. بنابر این، این مسئله تأثیر بسیار زیادی بر اقتصاد خواهد گذاشت که البته هم می‌‌تواند تهدید و هم فرصت باشد.

کاهش صادرات نفتی و وارداتی ایران از این حیث تهدید محسوب می‌شود که در کشور شوک تورمی ایجاد کرده و از این حیث که می‌توانیم به سمت تولید ملی رفته‌ایم و وابستگی ا از درآمدهای ناشی از نفت کاهش می‌دهیم ، یک فرصت است. برای همین بود که اواخر سال پیش و قبل از مواجهه با کرونا همه شاخص‌ها با رشد اقتصادی همراه شد.

وعده تحقق جهش تولید و رفع فشار بازار ارز

در این میان بخش های کشاورزی بالای 7.8 درصد، صنعت 7 درصد، خدمات 1.2 درصد مثبت شدند و حتی رشد اقتصادی با نفت‌ نیز 1.2 درصد مثبت شد بنابر این زمینه فراهم شده بود تا جهش را آغاز کنیم و به استناد همین اطلاعات نیز بود که مقام معظم رهبری به درستی سال 99 را جهش تولید اعلام فرمودند و معتقدیم با افتی که در این یکی الی دو ماه (به علت شیوع و گسترش کرونا) و احیای آن به هدف‌ جهش تولید خواهیم رسید.

از اسفند 98 به بعد به دلیل قطع روابط با همسایگان، ورود ارز مختل شد و به خاطر مشکلات برگشت ارز، فشاری در بازار ارز ایجاد شد که در حال رفع است و طی دو ماه و نیم سال جدید، حدود 4 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی دارو و مواد اولیه کارخانجات تأمین شد.

این روند در حال احیا شدن بوده و اما امیدواریم به تدریج با کمک صادرکنندگان غیرنفتی به تدریج تکیه بر درآمدهای نفت را کاهش دهیم.

گزارشی از گذشته و حال بازار ارز

میانگین نرخ دلار سال گذشته بیش از  12 هزار تومان و در سال 97 حدود 11 هزار تومان بود اما سال گذشته 43 میلیارد دلار واردات انجام شد که به معنای شکست سیاست‌های آمریکا است.

درست است مردم دچار سختی شده‌اند و طبقات جامعه به خاطر تورم آسیب دید و تمام کشورهای دنیا به آمریکایی‌ها کمک کرده‌اند و حتی کشورهایی که ادعای دوستی دارند از کره گرفته تا عراق به خاطر فشار آمریکا به بانک مرکزی‌ اجازه استفاده از منابع ارزی‌ را نمی‌دهند.

مشکل ارزی نداریم و ذخایر ارزی بانک مرکزی در حد کفایت و بسیار خوب است اما مشکل این است که اجازه دسترسی به ارزها را نمی‌دهند و با مذاکره و فشار سعی داریم از منابع ارزی‌ استفاده کنیم. کما اینکه سال گذشته توانستیم از بخشی از منابع ارزی استفاده کنیم به همین جهت سال 98 هیچ مشکلی در تأمین کالاهای اساسی و دارو نداشتیم و 4.5 میلیارد دلار فقط دارو وارد شد.

از لحاظ ارزی روند خوبی داریم و بهتر هم خواهد شد و تدابیری به کار گرفتیم که بتوانیم کنترل کنیم. نرخ ارز کلیدی است و همه سیاست‌های تجاری و غیره باید با سیاست‌های ارزی هماهنگ باشند. چرا که ارز اگر متلاطم شود همه سیستم‌های اقتصادی را به هم می‌ریزد.

علت افزایش نقدینگی

در طول 50 سال گذشته به طور میانگین تورم 20 درصدی را شاهد بوده‌ایم یا نرخ رشد نقدینگی در 50 سال گذشته نیز متوسط 25 درصد بوده است.

در یک دهه گذشته نرخ رشد 37 درصدی میانگین نقدینیگ را داشته‌ایم . بنابر این علت کجاست و چرا رشد نقدینگی تا این حد زیاد است؟ علت افزایش نقدینگی به رابطه بانک مرکزی با دولت و سیستم بانکی برمی‌گردد و باید رابطه دخل و خرج دولت با بانک مرکزی و ناترازی بانک‌ها  اصلاح شود.

اگر دولت به این نتیجه برسد که در جیب بانک مرکزی دست نکند و اگر بتوانیم ناترازی بانک‌ها را اصلاح کنیم می‌توانیم بر نقدینگی و تورم فائق آییم. بنابر این برنامه  بانک مرکزی نیز همین است.

یکی از ویژگی‌های سیاست‌گذاری جدید پول بانک مرکزی این بوده است که در طول سال‌های گذشته از ابزار عملیاتی بازار باز استفاده نمی‌کردیم. بنابر این اکنون سه دهه است که بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف از هدف‌گذاری تورمی استفاده می‌کنند. اگر بانک مرکزی بخواهد بنشیند و تورم اتفاق بیفتد که کاری ندارد اما به این نتیجه رسیدیم باید تورم را هدف‌گذاری کنیم و به سمت کاهش تدریجی آن حرکت کنیم.

درخواست از دولت و مجلس

بودجه سال 99 آغاز عملیات  بازار باز را به بانک مرکزی داده و قبلا از شورای هماهنگی اقتصادی و مقام معظم رهبری تأیید عملیات بازار باز را گرفته بودیم. بنابراین کسری بودجه دولت نباید منجر به رشد پایه پولی شود . این تصمیمی است که دولت و بانک مرکزی گرفته‌اند و اولین مرحله آن دو الی سه روز پیش با حراج اوراق خزانه شروع شد که با توجه به مشکل نقدینگیُ بهترین روش است.

نمایندگان مجلس و دولت باید هزینه‌ها را کنترل کنند. در کنار کنترل هزینه باید کنترل استقراض از بانک مرکزی هم به طور جدی دنبال شود.