نسخه نجات صنایع ورشکسته

به گزارش می متالز، در اولویت قرار گرفتن احیای واحدهای نیمه تعطیل، تعطیل و بازسازی تجهیزات این واحدهای صنعتی از خبرهای داغ و خوشایند این روزهایی است که تعداد زیای از صنایع به دلایل مختلف در مسیر رکود قرار گرفته‌اند.

این‌گونه که بنا بر گفته مقامات رسمی نزدیک به ۲ هزار واحد تعطیلی ورشکسته کشور در مسیر احیا قرارگرفته است و با تکیه‌بر رویکردهای مختلف نوسازی و بازسازی، دولت سعی دارد با راهکارهایی مانند تقبل برخی بدهی‌ها، تأمین سرمایه در گردش و تزریق نقدینگی اعمال معافیت‌های ویژه و مواردی دیگر بنگاه‌های تولیدی را از بحران نجات دهد.

دراین‌باره محسن صالحی نیا، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران احیا و راه‌اندازی دوباره ۳۱۴ واحد صنعتی از ابتدای امسال تاکنون را اعلام می‌کند.

به گفته این مسوول با راه‌اندازی این واحدها برای ۵ هزار و ۶۲۳ نفر اشتغال ایجادشده است و بیشترین واحدهای راه‌اندازی دوباره مربوط به گروه صنایع فلزی با ۲۷ درصد، صنایع شیمیایی ۲۶ درصد و صنایع غذایی و آشامیدنی ۱۸ درصد است که استان تهران با ۴۴ واحد، اصفهان با ۴۰ واحد و آذربایجان غربی با ۲۸ واحد صنعتی احیاشده، بیشترین تعداد بازگشت به چرخه تولید را از ابتدای امسال به خود اختصاص داده‌اند.

وی اظهار می‌کند: تمام سعی ما این است که با بسته‌های حمایتی شرایطی را ایجاد کنیم تا تولیدکنندگان با وضعیت بهتری فعالیت کنند.درواقع تزریق منابع مالی و سرمایه در گردش، علاوه بر کمک به ارتقای ظرفیت تولید این واحدها و رسیدن آن‌ها به ظرفیت واقعی، در جذب نیروی کار نیز مؤثر بوده و نرخ اشتغال را هم افزایش خواهد داد.

براین اساس و باوجود تأکید مسوولان و کارشناسان اقتصادی بر احیای واحدهای اقتصادی، قطعاً تکاپوی بیشتری نسبت به گذشته در راستای احیای واحدهای تولید راکد و نیمه فعال در سراسر کشور انجام گیرد. راهبردی است که دولت و بخش خصوصی هر دو درصدد آن هستند و از طریق ستادهای استانی در سراسر کشور تلاش می‌شود تا زمینه احیای بنگاه‌های تولیدی و خدماتی بیشتری فراهم شود.

دلیل ورشکستگی مشخص شود

 حاج علی مدیرکل تصفیه و امور ورشکستگی قوه‌ قضائیه احیای صنایع ورشکسته را در راستای حفظ حقوق عامه و حقوق بیت‌المال می‌داند و اظهار می‌کند: تعطیلی کامل و توقف تولید در یک واحد ورشکسته موجب اضمحلال سرمایه کشور خواهد شد و آفتی برای اقتصاد و اشتغال است، ضمن آنکه مسوولان کشور احیا واحدهای صنعتی نیمه تعطیل یا تعطیل را دارای  اهمیت بالایی برای تحقق شعار جهش تولید عنوان می‌کنند.

در این حال سؤالی که وجود دارد دلایل اصلی رسیدن صنایع به مرز ورشکستگی است و اینکه چه راهکارهایی برای بازگشت این واحدهای تعطیل یا نیمه تعطیل وجود دارد؟

کارشناسان اقتصادی برای ورشکستگی صنایع از دلایلی چون معوقات بانکی، رکود و شرایط اقتصادی کنونی، مدیریت ناکارآمد، فقدان مدیریت، نبود مقررات شفاف، فرسودگی تجهیزات، فقدان نیروی انسانی متبحر و نبود منابع مالی جدید به‌علاوه نبود تخصص و مدیریت صحیح نام می‌برند.

رضا بهرام پور کارشناس صنایع دراین‌باره می‌گوید: دلیل اصلی ورشکستگی صنایع به‌ویژه در این چند سال اخیر،مرتبط با مدیریت نادرستی است که بر واحدها حاکم شده است. وی می‌افزاید: رکود اقتصادی، تحریم‌ها، نبود نقدینگی، فرسودگی تجهیزات و... ریشه در مدیریت غیر مدبرانه دارد که این واحدهای تولیدی را به مرز ورشکستگی رسانیده است.

این کارشناس می‌افزاید: با قوانین جدیدی مواجه هستیم که هرروز تصویب می‌شود و اکنون هم بحث‌هایی مبنی بر احیای واحدهای اقتصادی راکد به وجود آمده ولی مساله آنجاست که از این نوع مصوبه‌ها بسیار داریم مهم اجراشدن صحیح آن‌هاست که دربسیاری از موارد به‌طور سلیقه‌ای اجرا می‌شود.

بهرام پور اظهار می‌کند: مورد دیگر که دلیلی بر تعطیلی صنایع است بدهی‌های انباشته‌ای است که به علت  دریافت تسهیلات بانکی برای این فعالان ایجادشده است زیرا آن‌ها منابع مالی برای پرداخت تسهیلات بانکی که درگذشته دریافت کردند، ندارند تا جایی که مجبور به تعطیلی و خروج از چرخه تولید می‌شوند و توضیح می‌دهد: باوجود شرایط اقتصادی، بازپرداخت‌های سنگین تسهیلات بانکی برای تولیدکنندگان بسیار دشوار است هرچه می‌گذرد برشدت این وضعیت هم افزوده می‌شود ومعوقات سنگین‌تر می‌شود. که در این شرایط، فعالان صنعتی هم تعطیلی واحد تولیدی را بر انباشت معوقات بانکی ترجیح می‌دهند. و البته این مورد هم در اثر سوء مدیریت به وجود آمده، است.

در ادامه این کارشناس به دلایلی دیگر مانند موانع مالیاتی، تجهیزات فرسوده، کمبود نیروی انسانی کارآمد و مصوبه‌ها و قوانین روزانه‌ای اشاره می‌کند که هرکدام عاملی برای شکست یک واحد تولیدی بشمار می‌آیند و معتقد است جمع این علل منجر به ورشکستگی یک واحد صنعتی حتی پر قدمت می‌شود.

اولویت احیای واحده های پربازده باشد

با توجه به وعده‌های مسوولان در رابطه با بازسازی واحدهای ورشکسته امیدهای دوباره‌ای برای احیای این مراکز تولیدی راکد و نیمه فعال شکل‌گرفته است.

اما آنچه در این میان اهمیت بسیاری دارد چگونگی احیای دوباره این واحدها است و اینکه آیا تمام بنگاه‌های صنعتی ورشکسته یا نیمه فعال، قابلیت بازگشت به تولید رادارند یا خیر؟

 در این میان برخی از مسوولان با توجه به شرایط این بنگاه‌ها راهکارهایی چون تسهیل، رفع موانع و رونق تولید، اشتغال پایدار صنعتی، توسعه صادرات، نوسازی بنگاه‌های اقتصادی و اصلاح نگاه دولت را ارائه می‌دهند و برخی دیگر هم، پیشنهادشان تفکیک انواع بنگاه‌های اقتصادی برای تعیین نوع کمک‌رسانی به آن‌ها است.بسیاری براین باورند که واحدهای تعطیل که قابلیت‌های بازگشت به چرخه تولید رادارند می‌بایست از سوی وزارت صنعت و کارگروه تحرک‌بخشی به صنایع کوچک و متوسط شناسایی شوند تا تسهیلات لازم در اختیار آنان گذاشته شود.توجیه این افراد آن است که برخی از این واحدهای تولیدی بدون در نظر گرفتن نیازهای صنعتی کشور راه‌اندازی شده‌اند و احیای دوباره آن‌ها منفعت چندانی برای چرخه اقتصادی استان و کشور ندارد.ازاین رو ضرورت دارد که در شرایط فعلی منابع کشور صرف راه‌اندازی واحدهایی شود که بهره‌وری بالایی دارند.

دراین‌باره یک فعال صنعتی می‌گوید: خارج شدن تعدادی از واحدهای صنعتی از چرخه تولید فقط مرتبط با کشور ما نیست و در بسیاری از کشورها این اتفاق می‌افتد. اما مهم آن است که این مراکز تولیدی، برای احیا قابلیت خاصی داشته باشند.وی تصریح می‌کند: کارخانه‌ای که دارای راندمان بالایی در تولید نیست و با بازگشایی دوباره، سوددهی چندانی ندارد بهتر است به‌جای احیا، نوع فعالیتش تغییر کند. به عبارتی احیای این نوع صنایع، اجحاف حق صنایعی است که بازسازی آن‌ها امکان بازدهی بالایی دارد.

این فعال تأکید می‌کند: منابع کشور باید در اختیار بنگاهی قرار گیرد که راه‌اندازی آن با بهره‌وری همراه است.

 ومی افزاید: از طرفی هم بخشی از واحدهای اقتصادی با استفاده از رانت‌خواری تأسیس شدند و پس از مدتی هم به دلیل فعالیت ناسالم، از دایره فعالیت کنار رفتند. حال احیای آن‌ها نه‌تنها منفعتی ندارد بلکه باعث دامن زدن بر اقتصاد ناسالم هم خواهد شد.

این فعال تصریح می‌کند: اما آن‌طرف ماجرا واحدهای ورشکسته‌ای قرار دارند که به دلایلی چون فشار تحریم، معوقات بانکی وعدم نقدینگی، نبود مواد اولیه، فرسودگی تجهیزات و...به ورشکستگی رسیده‌اند که با یاری‌رسانی و در اختیار قرار دادن تسهیلات می‌توانند احیا شوند و سوددهی مناسبی هم داشته باشند.بنابراین لازم است با تفکیک بنگاه‌های اقتصادی از یکدیگر درصدد بازگرداندن مراکزی باشیم که در رشد و توسعه اقتصادی یاری‌رسان باشند. یا آنکه احیای این‌گونه واحدها در اولویت باشد و سپس به مراکز دیگر پرداخته شود.

راهکارهایی که صنایع را نجات می‌دهد

شواهد چنین نشان می‌دهد که تزریق منابع جدید می‌تواند پشتوانه بازسازمان‌دهی موفق یک واحد ورشکسته باشد و در صورت انحلال، ‌ می‌تواند امکان فروش آن‌ها به‌عنوان یک شرکت فعال را فراهم آورد. در کشورهایی هم که مفاد قانونی مربوط به تأمین مالی پس از ورشکستگی پیش‌بینی‌شده است، شرایط برای بازگشت این شرکت‌ها فراهم می‌شود و شرکت‌های ورشکسته پس از پشت ‌سر گذاشتن این دوران، مجدداً فعالیت خود را به‌صورت یک شرکت فعال از سر خواهند گرفت، اما در ایران معمولاً ورشکستگی خاتمه فعالیت شرکت دانسته می‌شود؛ به این معنی که تدابیر احیا و باز سازمان‌دهی در نظر گرفته نشده و پیش‌فرض برای شرکت‌های ورشکسته خروج قطعی از چرخه فعالیت‌ اقتصادی است. اگرچه قانون تجارت اشاره‌ای گذرا به موضوع امکان ادامه حیات شرکت کرده اما به دلیل فقدان پشتوانه‌های اجرایی تقریباً بدون استفاده مانده است.

اما بدون تردید راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند کمک‌کننده به نجات صنایع ورشکسته‌ای باشد که شاید تا همین چندی پیش مشغول به فعالیت بوده‌اند والبته سیاست جدید وزارت صمت نیز در جهت تحقق همین موضوع است.

سهل‌آبادی رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت اصفهان احیای واحدهای نیمه تعطیل ویا ورشکسته را دغدغه‌ای بزرگ برای بخش خصوصی و دولتی می‌داند.  بیان می‌کند: وزارت صنعت با دستورالعمل‌های حمایتی مصمم به احیای واحدهای تعطیل و یا نیمه تعطیل‌شده است، اما باید توجه داشت که ارائه تسهیلات بانکی و تأمین اجتماعی، تبدیل ارز برای تأمین مواد اولیه، مشکلات گمرکی و نبود مواد اولیه ازجمله مشکلات تولیدکنندگان است که مانع ادامه فعالیت آن‌ها می‌شود.

وی یکی از مشکلات این واحدها را دیون معوقه‌شان به بانک‌ها می‌داند که تا زمان پرداخت نشدن، امکان احیای دوباره برای صنایع ورشکسته وجود ندارد.

و خاطرنشان می‌کند: برای احیا، حفظ و توسعه بخش‌های مختلف تولید باید راهکارهای حمایتی مانند نقدینگی، تهیه مواد اولیه و واردات این مواد، انبارداری‌های بسیار سنگین، کرایه‌های سنگین حمل‌ونقل ریلی، کشتیرانی و جاده‌ای فراهم شود.

این مسوول بیان می‌کند: مورد مؤثر دیگر در احیای این واحدهای تعطیل را اصلاح خطوط تولید است زیرا با تجهیزات فرسوده، فعالیت مقرون‌به‌صرفه نیست. وتاکید می‌کند برای این منظور ورود سرمایه‌گذارانی به‌عنوان شرکای صاحبان این واحدها بسیار، ضروری است.

گفتنی است که با فراهم آوردن بستر مناسب، می‌توان برای بازسازی بخشی از صنایع راکد از سرمایه‌گذار داخلی و خارجی بهره‌مند شد.

رئیس خانه صنعت و معدن ایران یادآور می‌شود: اگرچه نیاز واحدهای تولیدی فقط تأمین سرمایه و نقدینگی نیست اما بیشترین مشکل آن‌ها هم به همین موضوع مربوط می‌شود. و لازم است دولت توقف و تنفسی را برای فعالان اقتصادی درجهت احیای واحدهای خارج‌شده از چرخه تولید در نظر گیرد.