«یانکی»ها عرصه را بر صادرات فولاد تنگ می‌کنند

به گزارش می متالز، بی‌شک چین با از دست دادن بازار بزرگ خود در امریکا با ورود به بازارهای جهانی، فضای رقابتی در زمینه صادرات برای سایر کشورها از جمله ایران را تنگ‌تر می‌کند.

پیامدهای افزایش تعرفه جدی است

در دهکده جهانی تمام اتفاق‌ها و تصمیم‌های یک کشور می‌تواند مانند حلقه‌های یک زنجیره کشورهای دیگر را از خود متاثرکند. از این‌رو، سیاست افزایش تعرفه امریکا نیز می‌تواند بازار فولاد ما را تحت‌تاثیر قرار دهد. این مطلب را سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران عنوان و اظهار کرد: ما در دهکده جهانی زنـدگی می‌کنیم و در هـر کشـوری تعرفـه‌ای یا سیاستی تغییـر کند کشورهای دیگـر نیـز بی‌تاثیر از آن نخواهند بود. شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: امریکا جزو کشورهایی به‌شمار می‌رود که در حمایت از صنعت فولاد خود اقدام به اعمال تعرفه‌های سنگین مانند تعرفه ۲۵درصدی روی واردات فولاد کرده است. البته این تعرفه‌های پایه به‌شمار می‌رود و برخی تعرفه‌ها را حتی تا ۵۰درصد نیز افزایش داده و این سیاست‌ها را در جهت حمایت از تولید داخلی در پیش گرفته است. وی در ادامه توضیح داد: با توجه به چنین شرایطی کشورهایی که به امریکا صادرات داشته‌اند به این موضوع تمایل پیدا می‌کنند که بازارهای جدیدی پیدا کنند و در همین راستا یکی از بهترین بازارها می‌تواند خاورمیانه و ایران باشد. این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین درباره واکنش اروپایی‌ها در برابر افزایش تعرفه‌ها در امریکا، خاطرنشان کرد: کشورهای اروپایی به‌شدت در برابر افزایش تعرفه امریکا واکنش نشان داده و درصدد هستند تعرفه‌های خود برای صنایع پایین‌دست صنعت فولاد را افزایش دهند. برای مثال برخی کشورها برای موتورسازی‌های خود تعرفه‌های بالا در نظر گرفته‌اند. این واکنش‌ها نشان می‌دهد موضوع افزایش تعرفه امریکا در زمینه فولاد بسیار جدی و تاثیرگذار است. شهرستانی در ادامه با اشاره به شرایط کنونی بازار داخلی فولاد کشور، عنوان کرد: درحال‌حاضر ارزان‌ترین نرخ فولاد جهان به کشور ما اختصاص دارد. به عبارت دیگر محصولات فولادی در داخل کشور با کمترین نرخ ممکن در حال خرید و فروش است و البته این موضوع بیش از هر موضوعی به رکود داخلی بازمی‌گردد. وی همچنین افزود: از سوی دیگر، مسئله این است که صادرات کشور ما به‌دلیل تحریم‌های گذشته و موضوع برجام و مشکلات نقل و انتقال بانکی، چندان وسیع و گسترده نشده و درحال‌حاضر نیز بیشترین صادرات ایران به کشورهای خاورمیانه و در محصولاتی مانند میلگرد و تیرآهن به کشورهای همجوار مانند عراق و افغانستان اختصاص دارد اما فولادهای خام و شمش را بیشتر به کشورهای عربی و حوزه خلیج‌فارس و تا حدی نیز به خاوردور صادر کرده‌ایم. وی در ادامه با توجه به وضعیت صادراتی کشور و افزایش تعرفه امریکا، عنوان کرد: درحال‌حاضر سیاست‌های افزایش تعرفه امریکا بر بازار داخلی کشور چندان تاثیرگذار نخواهد بود. به نظر می‌رسد اگر سال آینده بازار داخلی به رکود خود ادامه دهد ممکن است شاهد تعدیل یا کاهش تولید داخلی به‌ویژه در بخش خصوصی باشیم. از آنجا که برای شرکت‌های نیمه‌دولتی آمار ملاک قرار می‌گیرد نه نرخ تمام‌شده، ممکن است روند افزایش تولید خود را همچنان ادامه دهند؛ بنابراین اگر چنین روندی سال آینده ادامه یابد، بازارهای دیگری به غیر از ایران که پیش از این به امریکا صادرات داشته‌اند در رقابت با یکدیگر قرار می‌گیرند که در این صورت فضای رقابتی در بخش صادرات برای ایران کمی تنگ‌تر می‌شود. شهرستانی با اشاره به برنامه‌ریزی‌های صادراتی ایران اظهار کرد: سال گذشته حدود ۶ میلیون صادرات داشته‌ایم و امسال نیز تا پایان سال صادرات ما به ۸ میلیون تن خواهد رسید و قرار است سال آینده این میزان صادرات افزایش یابد؛ بنابراین تعرفه افزایشی امریکا روی صادرات ما تاثیرگذار خواهد بود. این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به این پرسش که در قبال چنین تعرفه‌هایی که کشورهای دیگر اعمال می‌کنند، سال آینده ما باید به سمت چه تعرفه‌هایی پیش برویم، گفت: ما به وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد داده‌ایم تعرفه‌ها باید براساس شرایط روز تعیین شود.

درحال‌حاضر باید به سمت تعرفه‌های متعادل‌تر پیش برویم زیرا تعرفه‌های سال گذشته به نسبت بالا بود. تعرفه‌های تعریف شده و به‌تازگی نیز برای شمش و برخی محصولات فولادی تعرفه‌ای حدود ۵درصد و پایه در نظر گرفته شده که تعرفه بسیار کمی به‌شمار می‌رود. شهرستانی در ادامه تاکید کرد: باید تعرفه‌ها را پلکانی افزایش دهیم، بر این اساس باید پایه تعرفه را ۱۰درصد در نظر بگیریم و ۵درصد، ۵درصد به آن اضافه کنیم. البته این افزایش تعرفه‌ها را وزارتخانه باید مورد بررسی قرار دهد. وی توضیح داد: نکته این است که اگر نرخ‌های جهانی تحت‌تاثیر عوامل گوناگون از جمله افزایش تعرفه ازسوی امریکا دچار تغییر شود ما نیز باید با سرعت نسبت به چنین تغییراتی واکنش نشان دهیم. شهرستانی افزود: برای مثال کاهش تعرفه‌ای که امسال اعمال شد، تقاضای آن مربوط به بهمن سال گذشته بود که پس از چندین ماه تاخیر اجرایی شد، درحالی‌که کاهش آن در نیمه دوم امسال دیگر موضوعیت نداشت.

کشورهای پیروز جنگ تعرفه‌ای

درباره تاثیرگذاری افزایش تعرفه امریکا بر بازار داخلی فولاد ایران، محمد اصفهانی، کارشناس فولاد نیز اظهار کرد: کاهش صادرات به امریکا به‌طور غیرمستقیم سبب پررنگ شدن مازاد عرضه فولاد چین در بازارهای جهانی شده که این موضوع به‌احتمال زیاد تبدیل به یک چالش جدید برای سایر صادرکنندگان نوپایی مثل ایران یا هند خواهد شد. اصفهانی در ادامه خاطرنشان داد: با توجه به اینکه سهام فولادسازان برخی کشورهای جهان مانند کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، روسیه و ترکیه با انتشار این خبر سقوط کرده است؛ همچنین احتمال پررنگ‌تر شدن مازاد عرضه‌های جهانی فولاد و در نهایت کاهش نرخ یا حتی تعطیلی برخی کارخانه‌ها در این گزارش پیش‌بینی شده؛ بنابراین کاهش ارزش سهام فولادسازانی مانند روسیه شاید یکی از مهم‌ترین سیگنال‌هایی است که با استفاده از خردجمعی به بازار مخابره شده و نشان از جـدی بودن ایـن موضوع و وخامت اوضاع دارد.  وی ادامه داد: البته با افزایش تعرفه واردات به امریکا احتمال افزایش نرخ جهانی قراضه آهن و پیرو آن افزایش نرخ آهن‌اسفنجی یا DRI نیز وجود دارد. وی با اشاره به این موضوع که چه کشورهایی از این جنگ پیروز بیرون خواهند آمد، گفت: در این جنگ تمام عیار اقتصادی فقط کشورهایی پیروز میدان خواهند شد که از زنجیره‌های قوی‌تری در لایه‌های گوناگون تولید در صنایع داخل کشور خود برخوردار باشند، به‌طوری‌که هر قدر بین مواد اولیه تولید شده و محصول نهایی توازن بیشتری وجود داشته باشد، آن کشور کمتر در تغییرات تعرفه‌ای سایر کشورها دچار تلاطم‌های اقتصادی خواهد شد. اصفهانی ادامه داد: ایران به‌عنوان یک صادرکننده تمام قد فولاد که درحال‌حاضر با توجه به نبود توازن لایه‌های گوناگون زنجیره تامین این کالا یا به‌عبارت دقیق‌تر با توجه به تمرکز عمده خود روی توسعه بازارهای صادراتی محصولات نیمه‌نهایی و غفلت از توسعه زنجیره‌های پایین‌دستی در جهت ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر با یک چالش جدی روبه‌رو است، به‌طور حتم یکی از کشورهایی خواهد بود که از کاهش تقاضای احتمالی فولاد در بازارهای بین‌المللی و جنگ تعرفه‌ای، متحمل ضرر و زیان را خواهد شد و موضوع مازاد عرضه و کاهش تقاضای جهانی شاید تلنگر دیگری برای سیاست‌مداران و سیاست‌گذاران کلان اقتصادی کشور باشد تا به جای تمرکز بر افزایش ظرفیت‌های تولید مواد خام و میانی برای درآمدزایی بیشتر به فکر توسعه زنجیره‌های پایین‌دستی و ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر از طریق افزایش بودجه و تسهیلات عمرانی برای تقویت تولید ارزش‌افزوده بیشتر و وابستگی کمتر به خام‌فروشی باشند.

اجازه ندهیم چینی‌ها بازار داخلی را بگیرند

درباره تاثیرافزایش تعرفه امریکا بر محصولات فولادی کشور، مجید محمودی، کارشناس فولاد عنوان کرد: اگر افزایش فولاد امریکا عملی شود، به‌طور قطع این اتفاق بر صادرات فولاد کشور ما نیز تاثیرگذار خواهد بود. محمودی در ادامه با اشاره به بازارهای هدف صادراتی فولاد، خاطرنشان کرد: بیشترین هدف بازار صادراتی ما کشورهای شرق آسیای و برخی کشورهای اروپایی است. از همین رو اگر افزایش تعرفه در امریکا اعمال شود با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان فولاد به امریکا، کشور چین است پس به‌طور قطع صادرات این کشور به سمت کشورهایی مانند آسیا و اروپا سرازیر خواهد شد. وی با اشاره به میزان صادراتی که فولادسازهای بزرگ در امسال داشته‌اند، گفت: امسال شرکت فولاد مبارکه اصفهان بالای ۱/۲میلیون تن و ذوب اصفهان نیز ۱/۱میلیون تن صادرات داشته‌اند که رقم‌هایی قابل‌توجه است. اما قرار است سال آینده چین بازارهای ما را به تصرف خود درآورد باید این فولادسازان نیز توجه خود را به سمت بازار داخل معطوف کنند.
اگر صادرات کاهش یابد و مصرف داخلی نیز افزایش پیدا نکند، به‌طور قطع فولادسازان با رکود روبه‌رو خواهند شد. از این‌رو ممکن است فولادسازان با نرخ‌های پایین‌تری نسبت به سال۹۶ صادرات انجام بدهند. وی در پاسخ به این پرسش که در قبال تعرفه افزایش امریکا ما چه سیاست تعرفه‌ای را در پیش بگیریم، عنوان‌کرد: به‌هر حال زمانی که روند صادراتی در کشور ما کاهش یابد، برروند نرخ‌گذاری و بازارداخلی نیز تاثیرگذار خواهد بود و سبب رکود بازار داخلی‌می‌شود؛بنابراین اگر سیاست‌های ما به سمت افزایش تعرفه پیش نرود، ممکن‌است محصولات چینی به بازار داخلی ما روانه شود و بازار داخلی تحت تاثیر آن قرار بگیرد.

کلام پایانی

تغییر در تعرفه وارداتی امریکا به‌عنوان یک ابرقدرت اقتصادی به‌طور غیرمستقیم بر صنعت فولاد ایران تاثیرگذار خواهد بود و براساس این مسئله ما باید به سمت تولید با ارزش‌افزوده بیشتر برویم.
هرچند در نگاه نخست این موضوع که از مواد اولیه ما در داخل تا محصولات میانی مانند شمش به‌عنوان یک زنجیره تولید فولاد شکل گرفته است و این زنجیره تا حدی می‌تواند از آسیب‌های ناشی از اتفاق‌های جهانی ما را مصون نگه دارد اما فراتر از تکمیل زنجیره آنچه می‌تواند صنعت فولاد ما را مستقل‌تر از اتفاق‌های جهانی کند پیش رفتن به سمت تولیدات با ارزش‌افزوده بیشتر است.
ای کاش این هم ه بر تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام تاکید می‌کنیم بر تولیـد محصولاتی با ارزش‌افزوده بیشتر در این صنعت تاکید داشتیم.