شواهد رکود تورمی/ بازار مواد اولیه با عقبگرد جدی تقاضا روبه‌رو شده است

به گزارش می متالز، رکود در معامله محصولات صنعتی برجسته‌تر از سایر بازارها بوده به گونه‌ای که سهم گروه صنعت از معاملات بازار فیزیکی در آبان ماه نسبت به ماه قبل کاهش قابل‌توجهی داشته است. در حالی که تقاضا در بازارها افت قابل‌توجهی داشته اما این کاهش به افت نرخ منجر نشده و از همین‌رو بازارهای کشور با چالش جدی رکود تورمی روبه‌رو شده‌اند که این موضوع می‌تواند سیگنالی از افزایش نرخ بیکاری و افت تولیدات صنعتی در کشور باشد. در این شرایط تسریع در روند افت نرخ مواد اولیه و حمایت از خریداران می‌تواند دو راهکار مهم برای جلوگیری از تعمیق رکود تورمی در صنایع کشور تلقی شود. 

تقاضا در بازار فیزیکی بورس کالا ۴۵ درصد کم شد

بررسی بازار فیزیکی بورس کالا ظرف ۸ ماه ابتدایی امسال از کاهش قابل‌توجه تقاضا در آبان‌ماه حکایت دارد. این سیگنال کاهشی می‌تواند پیش‌‌قراول ایجاد وضعیت رکود تورمی در کشور باشد. البته علل متعددی از جمله تعدیل انتظارات تورمی، ایجاد سیر نزولی در نرخ ارز، کاهش تقاضای سفته‌بازی به دلیل نزدیکی نرخ آزاد و نیمایی ارز و... در افت تقاضای به ثبت رسیده در این بازار موثر هستند اما این کاهش خرید مواد می‌تواند سیگنال مهمی از آغاز رکود تورمی در بخش‌های مختلف صنعتی کشور باشد. 

بررسی آمار معاملات بازار فیزیکی بورس کالا حکایت از آن دارد که میزان تقاضا برای خرید انواع محصولات از این بازار در آبان ماه امسال کاهش قابل‌توجهی داشته است. به‌گونه‌ای که برای اولین مرتبه در سال ۹۹ میزان عرضه انواع محصولات در بازار فیزیکی بورس از میزان تقاضا بیشتر شده است. 

بیشترین حجم تقاضا برای خرید انواع محصول از بازار فیزیکی بورس کالا مربوط به خرداد امسال است. در این مقطع زمانی از سویی انتظارات تورمی قابل‌توجهی در کشور وجود داشت و همین موضوع باعث می‌شد تا تولیدکنندگان و تجار برای در امان ماندن از اثرات تورمی خریدهای خود را جلو بیندازند، از طرف دیگر تفاوت قابل‌توجه میان نرخ نیمایی و آزاد ارز به وجود آمده بود و همین عامل نیز باعث می‌شد تا خریداران محصول از بورس کالا برنده تفاوت قیمت کالا در بازار آزاد (بر مبنای قیمت ارز آزاد) و نرخ محصول در بورس (برمبنای نرخ ارز نیمایی) باشند. در ادامه با نزدیکی این دو نرخ ارز، تقاضا برای خرید محصول از بازار فیزیکی بورس کالا نیز تعدیل شد. اما همچنان تقاضا میزان قابل‌توجهی داشت و برتری میزان تقاضا از عرضه تا مهر ماه نیز ادامه داشت. 

اما در این بازار یکباره ورق برگشت، به گونه‌ای که میزان تقاضا برای خرید انواع کالاهای معدنی، صنعتی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی و... در آبان ماه با کاهشی ۴۵ درصدی نسبت به مهر ماه روبه‌رو شد و به رقم ۲ میلیون تن رسید، این در حالی بود که در آبان امسال ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن محصول در رینگ معاملاتی بورس کالا عرضه شده بود. همچنین میزان حجم کل معاملات انجام شده در بازار فیزیکی بورس کالا ظرف آبان ماه نیز به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید که این رقم کمترین میزان ماهانه معامله انجام شده از ابتدای امسال بدون در نظر گرفتن فروردین است که البته کمتر بودن حجم معامله در فروردین نیز به علت تعطیلی ۲ هفته‌ای این ماه رقم خورده است. 

کاهش سهم صنعتی‌ها از بازار فیزیکی 

بررسی آمار عرضه، تقاضا و حجم معاملات در گروه صنعتی بازار فیزیکی نمایان‌گر آن است که رکود در بخش صنعت به مراتب برجسته‌تر از سایر بازارها بوده است. معاملات صنعتی در بازار فیزیکی بورس کالا ارزشی برابر ۸۹ هزار میلیارد ریال را ظرف آبان ماه به خود اختصاص داده‌اند که این رقم ۴۹ درصد ارزش کل معاملات این بازار در آبان بود؛ این در حالی است که در مهر ماه گروه صنعتی ۶۳ درصد ارزش کل معاملات بازار فیزیکی را داشته است. به این ترتیب باید اذعان کرد که رکود در بخش صنعت برجسته‌تر از سایر بازارها بوده است که این موضوع سیگنالی خطرناک برای فعالیت‌های تولیدی به‌شمار می‌رود. 

راهکارهای برون‌رفت از رکود تورمی

کاهش قیمت‌های پیشنهادی عرضه، ترغیب تقاضا با افزایش معاملات نقدی به جای سلف، استفاده از معاملات اعتباری و اجرایی شدن راهکارهایی همچون خرید دِین از جمله مواردی است که می‌تواند به بازگشت تقاضا به مسیر افزایشی کمک کرده و درواقع بازارها را از رکود دور کند. البته همچنان مشکل عرضه در برخی محصولات وجود دارد و همین موضوع نیز باعث شده به رغم اینکه بعضی بازارها در رکود به‌سر می‌برند رقابت برای خرید برخی کالاها در بازار فیزیکی بورس کالا وجود داشته باشد. 

اما درحال حاضر عقبگرد تقاضا مهم‌ترین مشکل در بازار است و این عقبگرد تقاضا تا زمانی که روند قیمت‌ها نزولی باشد ادامه‌دارد. بنابراین اگر بتوان دوره کاهش نرخ را با شتاب بیشتر و در بازه زمانی کوتاه‌تری سپری کرد، می‌توان امید داشت که رکود، سریع‌تر در معاملات بازار کاهش یابد. درواقع کاهش نرخ مواد اولیه را باید بهترین رویکرد در شرایط فعلی به شمار آورد که باعث می‌شود قیمت کالا در بورس و بازار آزاد منطقی شود. کاهش قیمت پایه مواد اولیه در بورس کالا مزیت دیگری نیز داشته و موجب می‌شود که مجدد جایگاه بورس کالا به‌عنوان لیدر بازار به‌خصوص در گروه صنعتی تقویت شود در این شرایط غالب معامله‌گران به بهای مواد اولیه و محصولات مورد معامله در بورس کالا توجه خواهند کرد. بنابراین در فاز اول باید اصلاح قیمت پایه مورد توجه  باشد و در ادامه حمایت‌های اعتباری از خریداران واقعی که مصرف‌کننده مستمر هستند مورد توجه باشد. همچنین در این فضا شاید تسهیل شرایط معاملات کشف پریمیوم بتواند تقاضای قطعی را وارد بازار کرده و به کمک حجم معاملات واقعی در بورس کالا بیاید. در هرحال باید پذیرفت که رکود تورمی موقعیتی است که در آمارهای معاملاتی به و ضوح خودنمایی کرده و در نهایت اثر رفت و برگشتی مستقیمی بر صنایع کشور برجای می‌گذارد.