تحقیق و تفحص لازم نیست؛ فقط به اظهار نظرهای کارشناسی توجه کنیم کافی است

به گزارش می متالز، اغلب افراد معتقدند صنعت خودروی ایران به دلیل مدیریت دولتی هزینه سربار بالایی ایجاد کرده که مستقیم از جیب مصرف‌کنندگان پرداخت می‌شود، درحالی که اگر سایه دولت از این صنعت برای همیشه دور شود و رقابت آزاد میان تولیدکنندگان داخلی و خارجی ایجاد شود می‌بینیم به سرعت این مشکلات برطرف خواهد شد.

نکته حائز اهمیت در این زمینه را می‌توان از ابتدای دهه 90 شمسی مورد توجه قرار داد به‌صورتی که هر دو یا سه سال شاهد بروز مشکلات عمده در صنعت خودرو بودیم و نهایتا تشکیل کمیته و بررسی اوضاع و تحقیق و تفحص کار را تمام کرده و با رانتی گسترده‌تر خودروسازان به کار خود ادامه داده‌اند و هیچ اتفاق خاصی در بهبود شرایط ایجاد نشده است.

فقط انحصار را بشکنیم

فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو در این زمینه گفت: صنعت خودروی ایران مشکلاتی کاملا مشخص دارد و نیازی به تحقیق و تفحص در آن نیست واقعا چون علاوه بر هدر رفت هزینه‌ برای انجام اینکار وقت گرانبهای نمایندگان محترم مجلس  گرفته می‌شود، فقط کافی است این نمایندگان با کارشناسان صنعت خودرو و البته اساتید دانشگاه جلساتی دوره‌ای داشته باشند.

زاوه در ادامه افزود: ما تجربه تحقیق و تفحص از صنعت خودرو را در گذشته داریم و دقیقا می‌دانیم نتایج و دستاوردهای این کار چیست. بنابراین نیازی نیست دوباره از همین رویه استفاده کنیم به امید اینکه معجزه‌ای در صنعت خودروی کشورمان اتفاق بیافتد چون دستاوردها دقیقا همان نتایج قبلی خواهد بود با این تفاوت که ارقام و اعداد بسیار بزرگتر شده‌اند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: افزایش هزینه‌های تولید در صنعت خودروی ایران به دلیل سوء مدیریت، کاهش چشمگیر تولید، نبود بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع و البته انحصار است که تا این موارد را مستقیم مورد بحث و بررسی قرار ندهیم هرگونه تحقیق و تفحصی هم که انجام دهیم نتیجه‌ای در بهبود شرایط ندارد.

وی همچنین گفت: ببینید سال‌ها قبل تحقیق و تفحص مجلس از این صنعت انجام شد و نتایجی هم به دست آمد، اولا تا مدتی که به این مدعا که نتایج محرمانه است خبری از اطلاعات به دست آمده نبود و بعد مدتی هم که گوشه‌ای از اطلاعات به رسانه‌ها درز کرد و مسئولان در این زمینه صحبت کردند دیدیم علی‌رغم اینکه همه مشکلات و موارد مطرح شده بود باز چند سال بعد صنعت خودروی ایران به دست و پای بانک مرکزی افتاد تا کمی اعتبار جذب کند و سرپا بماند.

زاوه معتقد است بهترین راهکار امروز بجای تحقیق و تفحص این است که کارشناسان و مدرسین دانشگاه را برای بهبود شرایط صنعت خودرویی ایران امین دانسته و برای تصمیم‌گیری از نظراتشان استفاده کنند بدون اینکه مسئولان بخواهند دوباره رانت یا انحصاری خاص در اختیار اهالی جاده مخصوص قرار دهند.

به گفته وی حذف دیوار انحصار از صنعت خودرویی ایران و ایجاد رقابت کاملا می‌تواند مشکلات این صنعت را برطرف کند چون تولید کننده مجبور است برای افزایش سهم بازار  خدمات ارایه دهد یا اینکه کیفیت محصول را افزایش دهد دقیقا کاری که کره جنوبی انجام داد و امروز می‌بینیم چه دستاوردی داشته است.

این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: صنعت خودروی ایران امروز زیر سایه گسترده انحصار یکه‌تازی می‌کند و دائم می‌بینیم مشکلات گسترده‌تر می‌شود بجای اینکه به سمت بهبود شرایط برویم اگرنه چه لزومی دارد خودرویی تولید کنیم که برای فروش آن باید دست به دامن ممنوعیت باشیم به عنوان مثال واقعا باید مسئولان و نمایندگان از خودشان بپرسند اگر واردات خودرو آزاد شود ایران خودرو و سایپا قادر با فروش خودرو خواهند بود؟

زاوه سیاست‌های خودرویی حال حاضر را به هیچ عنوان حمایت از تولید نمی‌دانید چون اصولا تولید در این شرایط رقابتی نیست و تنها بازنده آن مصرف‌کننده است درحالی که اگر بازار رقابتی باشد و شرایط تولید تسهیل شده باشد حمایت واقعی انجام شده نه اینکه یک روز فروشنده قطعات برای دریافت کمک در وزارتخانه تجمع کند روز بعد مدیران خودروسازی ایران روانه این وزارتخانه باشند بلکه بتوانند منابعی برای بقائ خود دریافت کنند.

به گفته زاوه مدتی قبل به بهانه تامین مواد اولیه خودروسازان بسیاری از قوانین فولادی و البته محصولات پتروشیمی تغییر کرد و بعضا امتیازاتی به خودروسازان ارایه شده خوب حالا سئوال اینجاست که آیا واقعا این مواد اولیه که در اختیار خودروسازان قرار گرفت توانست از قیمت تمام شده آنها کاسته و نهایتا به بهبود قیمتی در بازار آزاد منجر شود یا اینکه فقط قوانینی دست و پاگیر برای کارخانه‌های فولادی و البته پتروشیمی‌ها شد؟

مشکلات مثل روز مشخص است؛ ذره بین نیازی نیست

در همین حال بابک وفایی کارشناس صنعت خودرو با اشاره به طرح تحقیق و تفحص اخیر مجلس در صنعت خودرو به خبرنگار ما گفت: واقعیت امر اینجاست که مشکلات صنعت خودرویی ایران مثل روز  شفاف و مشخص است نیازی به استفاده از ذره‌بین یا نورافکن نداریم، بنابراین اینکه نمایندگان می‌خواهند طرح تحقیق و تفحصی را کلید بزنند در نهایت منجر به هدر رفتن منابع است.

وفایی در ادامه افزود: برای اینکه مشکلات صنعت خودرو برطرف شود ابتدا باید منشاء مشکلات را مورد نظر داشته باشیم که بارها کارشناسان و اساتید دانشگاه اعلام کردند مدیریت دولتی و دخالت‌های دولت اصلی‌ترین گرفتاری صنعت خودرویی کشورمان است، چون بعضا دولت با استفاده از نفوذ خود در این صنعت تصمیم‌هایی را به این صنعت تحمیل کند که نتایج آن را مردم و خریداران باید بپردازند. به عنوان مثال احداث سایت‌های خودروسازی در برخی کشورها مثل سنگال است.

این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: البته این تنها بخشی از مشکلات صنعت خودرو است و در موارد دیگر می‌توان به این نکته اشاره کنیم که دولت با اجرای سیاست‌هایی زمینه افزایش قیمت را در تمامی اقلام از جمله خودرو ایجاد می‌کند بعدخود مسئولان جلسه می‌گذارند یا ستاد تشکیل می‌دهند برای مدیریت آن دقیقا اتفاقی که اکنون در صنعت خودرو افتاده و می‌بینیم هر روز یک فرمول جدید اعلام می‌شود برای قیمت‌گذاری و نهایتا بازنده اصلی خریداران است.

وی با اشاره به اظهار نظرهای مسئولان در اسفند 1398 تصریح کرد: قطعا حافظه خریداران یاری می‌کند که مسئولان همه از کاهش قیمت خودرو و صبر در خرید مصرف‌کنندگان سخن گفتند و جلسه گذاشتند اما نتیجه چه شد مثلا آن دوره که پراید 70 میلیون تومان شده بود این سخنان مطرح می‌شد آقا قیمتش کاهش یافت یا اینکه امروز تقریبا دوبرابر شده است؟ پس به این نتیجه می‌رسیم که سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها اشتباه بوده است.

وفایی گفت: اکنون نزدیک به سه دهه است خودروسازی ایران در انحصار کامل فعالیت اقتصادی کرده که دستاوردهایش را می‌بینیم،باید  اجازه دهیم خودروهای خارجی وارد ایران شوند و مردم حق انتخاب داشته باشند تا مشکلات تولیدکنندگان و نیازهای خریداران را دقیقا متوجه باشیم.

وفایی معتقد است استفاده از بهانه اشتغالزایی و بیکاری که همواره صنعت خودروسازی ایران از آن برای دریافت رانت از دولت استفاده می‌کند کاملا بی‌اثر شده چون آزاد سازی واردات خودرو نه تنها باعث بروز مشکل نمی‌شود بلکه به نوعی می‌تواند به نوعی رونق نیز ایجاد کند چون اکنون با ممنوعیت واردات بسیاری از کارمندان شرکت‌های مجاز و نمایندگان خودروسازی خارجی بیکار شده‌اند و درصورت ورود این برندها به خاک ایران به تعداد مراکز ارایه خدمات پس از فروش آنها نیروهای زیادی لازم دارد.

این کارشناس صنعت خودرو درباره خروج ارز از کشور برای واردات خودرو نیز تاکید کرد: اصولا شرکت‌های مجاز واردکننده بارها اعلام کرده‌اند هیچ ارزی لازم ندارند از بانک مرکزی دریافت کنند چون منابعی در اختیار دارند که می‌توانند از آن استفاده کنند پس این موضوع که برای جلوگیری از خروج ارز واردات خودرو ممنوع شده بهانه‌ای است که باید به واقعیت آن توجه داشته باشیم.

وفایی گفت: موضوع خروج ارز برای واردات خودرو را کافی است با میزان ارز بری خودروهایی که اکنون در ایران تولید می‌شود مقایسه کنیم تا دریابیم کدام یک بیشتر از منابع ارزی ایران استفاده می‌کنند؟ واقعیت امر اینجاست که اگر ارز رایگان، مواد اولیه مثل فولاد و محصولات پتروشیمی رایگان در اختیار خودروسازان ایران قرار گیرد با شرایط فعلی بازهم باید منتظر افزایش قیمت باشیم.

وی با اشاره به رقم بالای بدهی صنعت خودروسازی به قطعه‌سازی تاکید کرد: پیشنهاد می‌شود که دولت به جای اینکه دائم منابع ارزان قیمت را در اختیار تولیدکنندگان خودرو که همیشه مشکل داشته‌اند قراردهد این منابع را مستقیم به قطعه‌سازان ارایه کند تا این قطعه‌سازان بتوانند با نوسازی تجهیزات و خرید مواد اولیه مورد نیاز برای خودروسازان بزرگ دنیا قطعه تولید کنند چون دانش فنی و البته تجربه اینگونه همکاری‌ها وجود دارد تا به این ترتیب ارزش افزوده بالاتری برای اقتصاد کشورمان ایجاد کنیم.

وفایی معتقد است صادرات قطعه‌از ایران برای خودروسازان بزرگ دنیا ارزش افزوده بالاتری از صادرات خودرو با صدها اما و اگر به خارج از مرزهاست چون واقعیت امر اینجاست که خودروهای ایران در بازارهای خارجی تقریبا سهمی به خود اختصاص نداده‌اند مگر در مواردی خاص مثل عراق و سوریه که خوب روابط ایران با این کشورها متفاوت است.

و اما کلام آخر اینکه

اگرچه مطرح شدن این موضوع که قرار است نمایندگان مجلس برای بهبود اوضاع و یافتن مشکل صنعت خودرویی ایران آستین بالا زده و تحقیق و تحفص داشته باشند بد نیست قبل از اینکار یک جلسه‌ای کاملا آزاد با کارشناسان صنعت خودرو و البته اساتید دانشگاه صنعت خودروی ایران داشته باشند تا بطور کلی با مشکلات واقعی این صنعت روبرو باشند و احتمالا بعد از این جلسه کلا تصمیم به تحقیق و تحفص از سوی نمایندگان لغو اعلام شود.

جای تردید نیست مشکلات و معضلات صنعت خودرویی ایران آنقدر نمایان و شفاف است که نیازی نداریم برای رسیدن به واقعیت معضل درگیر جلسه‌بازی یا بازدیدهای کلیشه‌ای باشیم و به قول معروف وقت کشی کنیم، بلکه بهتر است با استفاده از فرصت‌های موجود و پتانسیل‌هایی که در این زمینه داریم برای صنعت خودروی ایران یک نقشه استراتژیک و راهبردی طراحی کنیم فارغ از هرگونه رانت، انحصار یا سوء استفاده به سمت موفقیت گام برداریم چون تخصص و دانش فنی در کنار انرژی ارزان قیمت وجود دارد.