ماشین‌آلات و فناوری‌های قدیمی سدی در مسیر توسعه سرب و روی انگوران شده است

به گزارش می متالز، زیربنای اقتصاد و صنعت هر جامعه را معادن تشکیل می‌دهند در این راستا چرخه کشف، استخراج و فرآوری مواد معدنی در همه جوامع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. خاک کشور ایران یکی از غنی‌ترین معادن عناصر مختلف است و در این زمینه هیچ کمبودی وجود ندارد، اگر وجود همین بستر مناسب، همراه با عملکرد و کار مفید باشد قطعا زمینه توسعه و پیشرفت اقتصادی را به وجود آورده و پایه‌های اقتصادی را محکم‌تر می‌کند، بر این اساس با توسعه فعالیت‌های معدنی و فرآوری استخراجات ایران هم می‌تواند مانند کشورهایی نظیر چین در مقابل تحریم کشورهای غربی بی‌تفاوت باشد.

طبق گفته کارشناسان، معادن می‌توانند جایگزین مناسبی برای نفت در کشور باشند که در نتیجه آن کشور می‌تواند از جهات مختلف به "خودکفایی" برسد. با فعال بودن معادن و همراه شدن استخراجات با فرآوری و بهره‌برداری از مواد اولیه طبیعتا بستر مناسبی برای فعالیت شاخه صنعتی و تولیدی کشور ایجاد می‌شود که نتیجه آن ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی، افزایش و تکمیل ارزش افزوده و زنجیره تولید است. بر این اساس این موضوع به هیچ عنوان قابل چشم پوشی نیست و نیازمند توجه و کار مسوولان است.

استان زنجان از لحاظ شمار معادن در کشور رتبه ششم را دارد و از نظر دارا بودن معادن با عیار بالا به خصوص در سرب و روی بسیار غنی بوده به نحوی که بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه و نخستین معدن گردشگری ایران در شهرستان ماهنشان استان زنجان قرار دارد، این معادن حرف اول چرخه اقتصادی استان را می‌زنند و درصد بالایی از فعالیت‌های صنعتی و درآمد استان در راستای فعالیت معادن شکل گرفته است.

معدن انگوران که بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه به شمار می‌رود در بخش روباز 8 میلیون تن و در بخش زیرزمینی 4 میلیون تن روی با عیار بالا دارد، معدن "انگوران" ازنظر عیار بالای فلز محتوی، از معادن نادر در جهان به شمار می‌رود و استخراجات این معدن در خود استان فرآوری می‌شوند به نحوی که بزرگترین کارخانه شمش روی خاورمیانه در زنجان مشغول به کار است و حتی مواد خام از ترکیه برای فرآوری وارد استان می‌شوند که همین مساله میزان صادرات و درآمد ارزی را افزایش داده است.

خاک معدن انگوران از بهترین و باکیفیت‌ترین خاک‌های ایران به شمار می‌رود و به واسطه پایین بودن درصد ناخالصی هیچ معدنی توانایی رقابت با این معدن را ندارد، این معدن تا به این لحظه توانسته است مواد اولیه مورد نیاز بیش از 85 واحد تولیدی در کشور را تأمین کند و بیش از 70 درصد سرب و روی کشور از این معدن تأمین می‌شود، علاوه بر آن برای افراد بسیاری در منطقه اشتغال ایجاد شده است و فعالیت این معدن مایه فخر و افتخار مردم منطقه است اما مشکلاتی هم در راستای فعالیت این معدن دامن‌گیر منطقه شده است.

اگرچه فعالیت معدن انگوران مزایای بسیاری برای مسوولان و اقتصاد استان دارد اما باید به این نکته نیز توجه شود که باید رسیدگی به اوضاع منطقه فعالیت معدن‌کاران، وضعیت جاده‌های متصل به معدن و محرومیت روستاهای اطراف نیز در دستور کار مسوولان قرار گیرد و گوشه‌ای از درآمد و مزایای معدن و این خاک غنی که برای مردم همه استان است نسیب محرومیت‌زدایی در منطقه شود.

در اکتشاف و استخراج روش نوینی نداریم

حسن حسینقلی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های صنایع و معادن سرب و روی ایران اظهار داشت: برای معدن سرب و روی انگوران در سال‌های گذشته کارشناسان خارجی بر اساس عیار و تناژ بالا ظرفیت معدن را تعیین کردند که اگر بر اساس آن سنجش به معدن نگاه کنیم باید تا به این لحظه ذخیره مد نظر تمام می‌شد.

وی افزود: در حال حاظر اما با توجه به ذخیره‌ای که مانده با عیار پایین‌تر معدن در حال فعالیت است و معدن زیر‌زمینی هم به تازگی به مرحله استخراج رسیده است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های صنایع و معادن سرب و روی ایران تصریح کرد: آن موادی که از معدن زیر‌زمینی استخراج می‌شوند سولفوره هستند و کاملا متفاوت‌اند، آن‌ها باید ابتدا تبدیل به اکسید شوند و بعد قابل استفاده در کارخانجات برای تبدیل به شمش روی شوند.

وی با بیان اینکه یک واحد در بافق یزد وجود دارد که تجهیزات مورد نیاز برای استفاده از مواد سولفوره را دارد، گفت: یکی از محصولات آن‌ها اسید است و در نهایت شمش نیز تولید می‌کنند اما چون اسید خیلی ارزان شده است در نتیجه برای شرکت سرب و روی بافق هم صرفه اقتصادی ندارد که از آن سولفوره استفاده کند.

حسینقلی با اشاره به بحث فناوری‌های نوین و تکنولوژی‌های جدید خاطرنشان کرد: در بحث اکتشاف و استخراج روش نوینی نداریم و برای همان روش‌های قدیمی هم متاسفانه امکانات و ماشین‌آلات وجود ندارد. اخیرا بخشنامه‌ای هم صادر شده است که گمرک اجازه واردات ماشین آلات ندارد، در واقع تکنولوژی نو پیشکش ما، همون تکنولوژی سنتی و قدیمی هم اجازه ورود ندارد و ما نمی‌دانیم معادن بدون ماشین آلات چگونه باید کار کنند.

ناصر فغعوری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: استان زنجان از نظر معادن سرب و روی ظرفیت بی‌نظیری دارد، عیار روی معادن ما بین شش درصد تا 10 درصد است ولی گاها عیار 44 درصد هم که خود نوعی کنسانتره است در این معدن وجود داشته است.

وی با اشاره به اینکه بیش از 90 درصد سرب اولیه کشور و بیش از 75 درصد روی مورد نیاز، در استان زنجان تولید می‌شود، گفت: ظرفیت بالای معدن و فعالیت واحدهای فرآوری میزان صادرات و واردات استان را نیز افزایش داده است.

خام فروشی نداریم

رضا درگاهی، رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان اظهار داشت: در راستای قطع وابستگی به درآمدهای نفتی و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، یکی از راهکارهای مهم هدایت سرمایه‌گذاری به سمت ایجاد واحدهای صنایع معدنی و جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی است. استان زنجان جزء 10 استان معدنی کشور است و در حدود 340 فقره پروانه بهره‌برداری معدنی در استان صادر شده است. 

وی با بیان اینکه  79 فقره مجوز پروانه بهره برداری در زمینه شمش روی فرآورده‌های آهن و کنسانتره سرب و روی است، گفت: در خصوص واحدهای فرآوری آهن در حال حاضر سه واحد با ظرفیت یک میلیون و 900 هزار تن در استان زنجان مشغول به فعالیت هستند. 

رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اشاره به اینکه ظرفیت استخراج معادن زنجان را یک میلیون و 300 هزار است، افزود: این آمار استخراج نشان می‌دهد خام فروشی در این حوزه انجام نمی‌گیرد. 

وی تصریح کرد: واحدهای تولید کننده "روی" برای تهیه و تأمین قسمتی از ماده معدنی خود علاوه بر این که از سهمیه معدن انگوران استفاده می‌کنند نسبت به واردات از کشورهای ترکیه اقدام می‌کنند.

با این اوصاف در حالیکه وجود این سرمایه ملی و خاک غنی برای زنجان بسیار پرخیر و برکت و ارزشمند است و سبب غرور در خاورمیانه شده است باید این نکته در نظر گرفته شود که در حوزه معادن به‌طور کلی سختگیری‌ها و نبود همکاری ارگان‌های مختلف تبدیل به سد بزرگی برای فعالیت‌ سرمایه‌گذاران و معدن‌داران شده است و اگر این مسائل مطرح نباشند در حوزه ایجاد اشتغال و تکمیل زنجیره تولید تحول بزرگی رخ خواهد داد.

امیدواریم مسوولان زنجانی با هم‌افزایی بتوانند با جذب سرمایه‌گذاران حوزه معدن از نهایت ظرفیت این منطقه استفاده کنند و نهایتاً این همکاری خوب مسوولان زنجانی به آبادانی استان زنجان ختم شود.

در پایان مجددا سوال می‌شود آیا مسوولان زنجان می‌توانند از تمام ظرفیت این معدن در راستای آبادانی استان استفاده کنند؟ نتایج خوب این همکاری چه زمانی برای شهروندان زنجانی آشکار و نمایان خواهد شد؟