سرقینی: ما مدافع وضع عوارض صادراتی مواد خام هستیم

اما در آن سوی ماجرا وزارت صنعت، معدن و تجارت معتقد است این اقدام برای تکمیل زنجیره ارزش صنعت فولاد و جلوگیری از خام‌فروشی است.

به بانک مرکزی نامه نوشته‌ایم

 فعالان بخش خصوصی در حوزه سنگ‌آهن اعتقاد دارند رکود در حوزه سنگ‌آهن در بازارهای بین‌المللی توانست بخش زیادی از معادن کوچک و متوسط را به کام تعطیلی بکشاند. تصمیم چین به‌عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان سنگ‌آهن برای تولید فولاد، چنین تغییراتی را در بازارهای جهانی ایجاد کرد. از سوی دیگر ۲ تولیدکننده اصلی در بازار سنگ‌آهن یعنی برزیل و استرالیا نیز با کاهش قیمت تمام شده و افزایش تولید، بخش عمده‌ای از رقیبان خود را از بازار بیرون کردند اما با توجه به پیش‌بینی‌ها، این رکود تا سال ۲۰۱۷م ادامه یافت. یعنی در سال جاری فعالان حوزه سنگ‌آهن شاهد رونق اندک بازار بودند که توانست محرک عرضه و تقاضا باشد. آنها اظهار می‌کنند، ایجاد رونق توانست بار دیگر امید را به معادن برگرداند و این معادن به چرخه تولید بازگشتند اما تصمیم دولت برای جلوگیری از خام‌فروشی باعث می‌شود این معادن دوباره فعالیت خود را متوقف کنند. در این میان اعلام آمارهای تولید سنگ‌آهن از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن، اختلاف‌های دیگری را رقم زده است. معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره کاهش تولید در حوزه سنگ‌آهن اظهار کرد: اینکه تولید سنگ‌آهن در بخش خصوصی کاهش یافته را قبول داریم زیرا از ابتدا نیز این معادن اقتصادی نبودند و تب بازار و قیمت‌های ۱۳۰ دلاری باعث شد وارد چرخه شوند و دچار مشکل شدند.
جعفر سرقینی افزود: آمار ما رسمی است و نامه ارقام تولید خطاب به بانک مرکزی نوشته شده است. ما در این نامه نوشتیم که در ۶ ماهه امسال ۲۷ میلیون تن سنگ‌آهن تولید کردیم. اعداد و ارقام ما از تمام معادن کشور جمع‌آوری شده است. البته صادرات سنگ‌آهن خام کم شده اما جای آن را کنسانتره گرفته است. صادرات کنسانتره تا شهریور ۹۴ مشمول عوارض بود درحالی‌که سنگ خام عوارض نداشت. ما این عوارض را برداشتیم که باعث شد در ۱۴ ماه گذشته حدود ۶/۵میلیون تن کنسانتره صادر شود.  ما هم تلاش کردیم به آنها کمک کنیم البته معادن سنگ‌آهن با مقیاس بالا مشکلی ندارند.

حداقل مقیاس تعریف شود

موضوع دیگری که بارها در این میان مطرح شده تعطیلی ۸۰درصدی معادن کوچک و متوسط است. شاید بهترین راهکار برای حل این مشکل تجمیع معادن باشد. در این زمینه عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران درباره معدنکاری کوچک و متوسط‌مقیاس اظهار کرد: برخی نظرها در دولت و مجلس شورای اسلامی بر این است که بنگاه‌های کوچک و متوسط معدنی نه‌تنها موتور محرک معدن و اقتصاد نیستند بلکه زائده‌های تولیدند. 

سجاد غرقی، با اشاره به تعاریف بنگاه‌های کوچک افزود: وزارت صنعت، معدن و تجارت، بنگاه‌های کوچک و متوسط را بنگاه‌هایی با ۵۰ نفر می‌داند اما بانک مرکزی این تعریف را برای اشتغال واحدهای کمتر از ۱۰ نفر می‌داند در حالی که حداقل اشتغال ما در واحد معدنی از ۱۵ نفر شروع می‌شود. عمده معادنی که براساس اعلام مرکز آمار مشغول به کارند، معادن متوسط هستند. اما در این زمینه سرقینی تصریح کرد: توجه ما به معادن کوچک است به‌دلیل اینکه این معادن در مناطق محروم ایجاد شغل می‌کنند؛ یک معدن کوچک سنگ تزئینی و سنگ‌آهن می‌تواند ۲۰ نفر را مشغول کند به همین دلیل تمام تلاش این است که معدنکاران کوچک‌مقیاس در ایران از بین نروند اما بازار هم سازوکار خود را دارد؛ وقتی قیمت سنگ‌آهن به ۲۰ و ۳۰ دلار کاهش می‌یابد، یعنی معادن کوچک در همه جای دنیا آسیب می‌بینند اما معادن بزرگ در این شرایط پابرجا می‌مانند.

وی در ادامه افزود: معادن ما کوچک‌مقیاس است، ما معدنی داریم که از آن سالی ۵هزار تن سنگ‌آهن استخراج شده است. ما مدافع معادن کوچک‌مقیاس به دلیل ایجاد اشتغال هستیم اما بازار هم سازوکار خود را دارد. معادنی که تعطیل شده‌اند در روزهایی که قیمت سنگ‌آهن ۱۲۰ دلار بود به راحتی کار می‌کردند اما اکنون قیمت‌ها پایین آمده و آنها دچار مشکل شده‌اند. به هر حال بازار اینچنین باقی نمی‌ماند، یک روزی دوباره قیمت‌ها بالا می‌رود و آنها هم اقتصادی می‌شوند. حقوق دولتی برای معادن کوچک را در این مقطع که قیمت‌ها پایین آمدند، حدود ۱۵درصد سال گذشته اعلام کردیم و این بزرگترین حمایتی بود که از این صنعت انجام دادیم.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: باید یک حداقل مقیاس و حداقل عیار برای سنگ‌آهن تعیین شود زیرا سنگ‌آهن با هر عیاری اقتصادی نیست. ایده من این است که معادن با عیار مناسب با شرکت‌های بزرگ فولادی قرارداد ببندند و اگر در مقاطعی با کاهش قیمت جهانی روبه‌رو شدند به آنها یارانه هم داده شود. ما معتقدیم که خام‌فروشی ایجاد فرصت اشتغال برای کشورهای دیگر است، الان جوانان ما بیکار هستند اما جنس ما در چین فرآوری می‌شود. وی بیان کرد: بنابراین ما مدافع عوارض بر صادرات مواد معدنی خام هستیم و برای آن تلاش خواهیم کرد اما باید توجه کرد که ما فقط پیشنهاددهنده هستیم و تعیین عوارض در شورای اقتصاد بررسی می‌شود. سرقینی ادامه داد: یکی از راهکارهای اقتصاد مقاومتی این است که فرصت‌ها را در اختیار دیگران قرار ندهیم. درباره سنگ تزئینی، ما رقیبان سنگ‌بُرهای ایرانی را تقویت می‌کنیم و دست و پای سنگ‌بُر ایرانی را می‌بندیم، به‌دلیل اینکه سنگ‌های مرغوب ایران در چین فرآوری می‌شود و سنگ درجه دو در ایران. بنابراین هر چقدر فناوری سنگ‌بری ایرانی قوی باشد بازهم در مقابل آن کم می‌آورد زیرا معادن، سنگ‌های ممتاز را به خارج صادر می‌کنند. به گفته وی، با وضع عوارض، فرصت برابر بین سنگ‌بُر ایرانی و خارجی ایجاد کردیم و هنر دیگری نکردیم.

بنابراین وضع عوارض با اقتصاد مقاومتی و عقل و منطق سازگار است و در درازمدت برای تولیدکنندگان ایرانی صرفه اقتصادی دارد زیرا آنها در دوره ۱۲۰ دلاری صادرات می‌کردند که با کاهش قیمت‌ها همه تعطیل شدند اما آنهایی که در زمان افزایش قیمت‌های جهانی، با شرکت‌های داخلی کار می‌کردند هنوز ادامه کار می‌دهند. سرقینی اظهار کرد: اینکه باید از خام‌فروشی جلوگیری کرد، سیاست درستی است اما تولیدکنندگان معتقدند بازار داخلی، ظرفیت فروش سنگ‌آهن را ندارد بنابراین تنها راه چاره آنها صادرات است.

چرایی مخالفت‌ها...

وی درباره مخالفت انجمن سنگ‌آهن با وضع عوارض صادراتی، بیان کرد: از نظر فعالان بخش اقتصادی، معامله با خارج راحت‌تر است زیرا پول را راحت می‌گیرد و جنس را می‌فروشد اما در ایران جنس را می‌دهد و پول آن را باید دیرتر بگیرد. همچنین سازوکار الی سی داخلی خیلی خوب رایج نیست و وقتی صادرات دارند پول آنها نقد است. دوم اینکه می‌خواهند در بازارهای بین‌المللی حضور یابند و دسترسی به دلار و یورو برای تجهیز معادن داشته باشند که این قسمت را ما نیز قبول داریم زیرا وقتی صادرات دارند با دنیا در ارتباط هستند اما باید به منافع ملی هم نگاه کرد. به گفته سرقینی، از نظر فعالان بخش اقتصادی، معامله با خارج راحت‌تر است زیرا پول را راحت می‌گیرد و جنس را می‌فروشد اما در ایران جنس را می‌دهد و پول آن را باید دیرتر بگیرد.

سخن آخر......

شاید درباره موضوع وضع عوارض بهتر باشد فعالان حوزه سنگ‌آهن کمی صبوری از خود نشان دهند، به دولت اعتماد کنند و در مسیر تکمیل زنجیره ارزش قرار گیرند. بدون شک رونق در بازار داخلی فولاد می‌تواند رونق برای فعالان سنگ‌آهنی به همراه داشته باشد و ارزش‌افزوده بیشتری نصیب اقتصاد کشور کند.