موعد آزادسازی بورس تهران از محدودیت‌های خودساخته

می متالز - معاملات سهام طی روزهای اخیر داغ‌تر از همیشه دنبال می‌شود. رشدهای پیاپی شاخص سهام را به سطح 155 هزار واحدی رساند. رشد شاخص سهام طی روزهای اخیر موضوع عجیبی نبود و از ماه‌ها قبل چنین رشدی نوید داده می‌شد. با این حال چاشنی هیجان در معاملات در حال آشکار شدن است. اما نکته عجیب عدم بهره‌بری از مکانیزم‌هایی است که در بخش‌های دیگر اقتصاد نتایج مطلوبی را نشان می‌دهد، اما از استفاده آن در بورس خودداری می‌شود.

به گزارش می متالز، طی هفته‌های اخیر خبر آزادسازی روند کشف قیمتی محصولات مختلف به گوش رسیده است. سرانجام سیاست‌گذار با محوریت وزارت صنعت از موضع رانت‌زای خود عقب نشست و این موضوع در خصوص فولاد نیز انجام شد. از نکاتی که مدیران وزارت صنعت بر آن تاکید داشتند سرکوب التهاب و افت قیمتی با بهره بردن از مکانیزم عرضه و تقاضای آزاد یا همان مکانیزم بازار است.

رئیس سازمان بورس نیز در نامه‌ای طی روزهای اخیر از دخالت در قیمت‌گذاری کالاهای مختلف به مقامات بالادست اعتراض داشت. با این حال نکته عجیب عدم آزادسازی رویه قیمت‌گذاری در بازار سهام است. به نظر می‌رسد مقام ناظر بورس‌ها که خود به دنبال آزادسازی منطقی قیمت‌گذاری کالاهای مختلف در بورس کالا بود از اثر منفی محدودیت‌ها در قیمت‌گذاری آگاه نیست.

پژوهش‌های بین‌المللی و نظرات کارشناسی در خصوص اثر معکوس محدودیت معاملاتی به خصوص دامنه نوسان قیمتی وجود دارد. محدودیت دامنه نوسان به حدی می‌تواند اثر منفی داشته باشد که دخالت‌های دستوری وزارت صنعت در بورس کالا داشت. هیجان قابل توجهی به دنبال اثر آهن‌ربایی کف و سقف بازه نوسان به وجود می‌آید. به این ترتیب با نزدیک شدن به کف و سقف بازه نوسان قیمتی شتاب حرکت در این مسیر تا رسیدن به سقف دامنه نوسان روزانه تشدید می‌شود.

آزادسازی دامنه نوسان ممکن است هیجان دو یا چند روزه به دنبال داشته باشد اما در مدت زمان کوتاهی، با توجه به متمرکز بودن بازار، بازگشت آرامش و در ادامه اثر مثبت حذف هیجان ناشی از استفاده از مکانیزم بازار را در کشف قیمت شاهد خواهیم بود. در این خصوص می‌توان به آزادسازی‌های اخیر قیمت آلومینیم، مس و وکیوم‌ باتوم در بورس کالا اشاره کرد. به گفته جعفر سرقینی معاون وزیر صنعت، که از مدافعان قیمت‌گذاری دستوری بود، اثر مثبت آزادسازی قیمت‌ها در کاهش التهاب بازار مشاهده شده است و این مهم خود از دلایل اصلی استفاده از این مکانیزم در بخش عرضه فولاد عنوان شد. اگر با تکیه بر علم اقتصاد حذف دامنه نوسان در مدت زمان کوتاه در سیاست‌های رئیس سازمان بورس قرار گیرد می‌توان از آن به عنوان گام بزرگی در جهت رفع موانع توسعه بازار یاد کرد. در این میان لازم است مقام ناظر به این باور برسد که عدم دخالت و اعتماد به رویه عرضه و تقاضا می‌تواند از بسیاری از هیجانات موجود جلوگیری کند.

نمونه نگران‌کننده از نوسانات عجیب قیمتی سهام در شرایط کنونی در بازار پایه مشاهده می‌شود. شاید این موضوع مطرح شود که در بسیاری از نمادهای بازار پایه سقف نوسان 10 درصد است و با وجود دو برابر بودن دامنه نوسان نسبت به بورس شدت هیجان در معاملات این نمادها بیشتر است. با این حال باید به این نکته نیز توجه داشت که حذف محدودیت دامنه نوسان است که می‌تواند از شدت هیجان جلوگیری کند. شاید رسیدن به این باور که تشکیل صف چه اثر منفی در تشدید هیجان بازار دارد برای مقام ناظر بازار مشکل باشد. درک کامل مفهوم بازار و چشم‌پوشی از نوسانات کوتاه‌مدت قیمتی می‌تواند در نهایت بازار سهام را به سمت حذف محدودیت دامنه نوسان و افزایش کارایی سوق دهد.

منبع: دنیای بورس