نگرانی آمریکا از اتکای شدید این کشور بر واردات مواد معدنی

به گزارش می‌متالز، شرکت‌های آمریکایی در ساخت سیستم‌های تسلیحاتی نظامی، باتری خودرو‌های برقی و توربین‌های بادی، اتکای شدیدی بر چند ده «ماده معدنی حساس» دارند که بسیاری از آن‌ها تقریبا به طور کامل در سایر کشور‌ها استخراج و فرآوری می‌شود. برای مثال ساخت تنها یک جت جنگنده اف-۳۵ مستلزم دست کم ۹۲۰ پوند از مواد معدنی کمیابی است که بیش از هر جا از چین وارد می‌شود. این سطح از وابستگی به واردات موجب نگرانی دولت آمریکا شده است.
بلایای طبیعی، ناآرامی‌های داخلی، اختلافات تجاری و ناکامی شرکت‌ها همگی می‌توانند یک زنجیره تامین مواد معدنی و بسیاری از محصولاتی را که به آن‌ها وابسته هستند مختل کنند و مساه بسیاری از مواد معدنی حساس را به یک اولویت امنیت ملی تبدیل کنند.
ایالات متحده در سال‌های اخیر برنامه ریزی و سرمایه گذاری‌های راهبردی خود را روی زنجیره‌های تامین قابل اتکا افزایش داده است، به خصوص با توجه به اینکه چین به سمت افزایش کنترل بر صادرات مواد معدنی حساس گام برداشته، اما استخراج و فرآوری این مواد معدنی در خود آمریکا همچنان ناچیز است. یکی از دلایل این اتفاق میزان مخرب بودن و آلاینده بودن بسیاری از عملیات‌های استخراج و فرآوری مواد معدنی از نظر زیست محیطی است، اما دلیل دیگر آن نیز این است که تنها در همین اواخر بوده که تدابیر سیاسی مورد بررسی قرار گرفته اند و تامین بودجه شده اند. ایالات متحده هم اکنون در حال بازنگری زنجیره‌های تامین مواد معدنی حساس است و وزارت انرژی اخیرا وعده ۳۰ میلیون دلار بودجه را در قالب بسته کمکی همه گیری کرونای ماه دسامبر و یک بسته حمایتی از معدنکاری در سال ۲۰۲۰ داده است.
پرسشی که کارشناسان سیاستگذاری مثل خود ما به آن فکر می‌کنیم، این است که تا کجا می‌توان زنجیره‌های تامین مناسب و ایمن مواد معدنی حساس را به شیوه‌ای تامین کرد که ضمن محدود کردن خسارات زیست محیطی، به ترویج حکمرانی خوب کمک کند.

فهرستی از ۳۵ ماده معدنی حساس

مواد معدنی حساس نام خود را از نقش حیاتی خود در محصولاتی گرفته اند که آمریکاییان در زندگی روزمره به آن‌ها متکی هستند. طی ۶۰ سال گذشته تعداد این مواد معدنی دو برابر شده و اتکای آمریکا برای تامین آن‌ها از سایر کشور‌ها ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. در بیست و هشت قلم از ۳۵ ماده معدنی حساسی که آمریکا در سال ۲۰۱۸ آن‌ها را تعریف کرده، دست کم ۵۰ درصد میزان آن‌ها وارداتی است.
فهرست مواد معدنی حساس آمریکا از زمانی که در سال ۱۹۷۳ برای اولین بار از سوی «پیمایش زمین شناسان آمریکا» تهیه شد، تغییر کرده است. بسیاری از این مواد معدنی تفاوتی نکرده اند، از جمله مواد معدنی کمیابی که از زمین به دست می‌آید، اما اهمیت نسبی آن‌ها در سال ۱۹۷۳ علاوه بر کاربرد‌های دیگر، در حوزه پالایش نفت و تولید شیشه بوده است.
این فهرست اکنون بازتاب دهنده نقش حساسی است که آن‌ها – در کنار آلیاژ‌های تخصصی، آهنربا‌ها و کاتلیست‌هایی که استفاده از آن‌ها را امکان پذیر می‌کنند- در انرژی‌های تجدید پذیر، خودرو‌های برقی و فناوری‌های دفاعی پیشرفته در اقتصاد آمریکا ایفا می‌کنند. این اقلام شامل باتری‌ها و موتور‌های برقی هستند، اما سیستم‌های هدایت موشکی، وسایل ارتباطاتی و حتی ماهواره‌ها را نیز شامل می‌شوند.
به همین دلیل وزارت دفاع یکی از قدرتمندترین حامیان زنجیره‌های تامین قابل اتکاتر بوده است. در چند سال اخیر این وزارتخانه در زمینه تقویت تولید داخلی به خصوص برای عناصرمعدنی کمیاب نقشی حمایتی داشته است. این موارد شامل قرارداد‌های جدیدی در استخراج عناصر کمیاب و عملیات‌های تولیدی در کالیفرنیا، نبراسکا و تگزاس بوده است. «سازمان لجستیک دفاعی» نیز ذخایری اضطراری از ۴۲ قلم را با ارزش بازار ۱.۱ میلیارد دلاری در شش مکان مختلف در سطح ایالات متحده نگهداری می‌کند.
اکنون با طرح زیرساخت‌های پرزیدنت جو بایدن که وعده گسترش استفاده از خودرو‌های برقی و انرژی‌های تجدید پذیر می‌دهد، تدوین قوانین «سبز» محتمل‌تر شده و تغییرات اقلیمی در حال تبدیل شدن به یک اولویت است، زنجیره‌های تامین مواد معدنی حساس بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است.

جدیت موضوع زنجیره‌های تامین

انتظار می‌رود میزان لیتیوم، کبالت، گرافن، ایندیوم و سایر مواد معدنی حساس مورد نیاز برای فناوری‌های کم کربن به تنهایی در سراسر جهان تا سال ۲۰۵۰ از ۱۰۰ درصد به ۱۰۰۰ درصد افزایش پیدا کند.
این برآورد‌ها به خودی خود نگران کننده هستند، اما وقتی با نیاز‌های نظامی، نیاز‌های صنعتی و کاهش معادن آمریکا ترکیب می‌شوند، تصویری آزار دهنده از کمبود زنجیره‌های تامین آمریکا به دست می‌دهند.
کشورهایی، چون جمهوری دمکراتیک کنگو به این دلیل که در گذشته پول حاصله از فروش مواد معدنی آن‌ها در تامین هزینه کشمکش‌های مسلحانه صرف می‌شد نام آن‌ها به صدر اخبار راه یافته بود، برای شرکت‌های آمریکایی شرکایی که جذابیت خاصی داشته باشند به شمار نمی‌روند. جمهوری دمکراتیک کنگو تولید بیش از ۷۰ درصد از کبالت جهان را در اختیار دارد که تقریبا در تمام باتری‌های یونی لیتیومی قابل شارژی که نیروی گوشی‌های موبایل و لپتاپ‌ها و وسایل الکتریکی را در همه جای جهان تامین می‌کنند کاربرد دارد و چین سرمایه گذاری سنگینی در این منطقه انجام داده است.
توانایی ایالات متحده در بالا بردن تقاضا- همزمان با تردید‌ها برای ایفای نقش در کشور‌های «پرخطر» یا تعهدات نسبت به تولید داخلی- به این معناست که آمریکا به کشور‌هایی متکی است که تمایل بیشتری به پذیرش این مخاطرات دارند. چین اکنون کنترل ۸۰ درصد از فرآوری مواد معدنی مورد مصرف در باتری‌های لیتیومی یونی جهان، ۷۷ درصد از ظرفیت سلول‌های باتری و ۶۰ درصد از تولید اجزای باتری‌های جهان را در اختیار دارد.

چگونه می‌توان زنجیره‌های تامین حساس را تقویت کرد

ایالات متحده به منظور اجتناب از عقب افتادن در این حوزه در نتیجه کمبود‌ها و تضمین یک انتقال انرژی موفق، می‌تواند چندین گام بردارد.
در دوره دولت ترامپ آمریکا یک راهبرد فدرال را برای ضمانت تامین قابل اتکای مواد معدنی حساس آغاز کرده بود، اما بخشی از این راهبرد بر اساس سبک سنگین کردن بازنگری‌ها از اثرات زیست محیطی پروژه‌ها تدوین شده بود و گام‌های عملیاتی زیادی در جهت آن برداشته نشده است. همچنین دولت او «ابتکار حاکمیت منابع انرژی» را آغاز کرده بود که بر کار با کشور‌های شریک برای بهبود بخشیدن به حاکمیت زنجیره‌های تامین مواد معدنی تمرکز داشت.
آمریکا برای بهبود حمایت خود از بازار‌های مواد معدنی حساس و توافقنامه‌های تجاری کار‌های زیادی می‌تواند انجام دهد. بازنگری ۱۰۰ روزه بایدن از زنجیره‌های تامین مواد معدنی حساس شروع خوبی برای این کار است.
گسترش بازیافت و استفاده مجدد از مواد معدنی حساس نیز می‌تواند پایداری زیست محیطی را افزایش دهد و مواد معدنی بیشتری را برای استفاده در آمریکا فراهم کند. یک راه برای تشویق برنامه‌های بازیافت، تفویض مسوولیت از مدیران زباله به تولیدکنندگان بزرگی، چون اپل و سامسونگ است.
علاوه بر این توافقنامه‌های تجاری می‌توانند به طرقی نوشته شوند که معدنکاری مسوولانه را الزامی کنند. شرکت‌های آمریکایی نیز به همین ترتیب می‌توانند کار بیشتری در جهت تضمین این سیاست انجام دهند که آن‌ها از منابع ناپایدار خریداری نمی‌کنند یا از اقداماتی حمایت می‌کنند که سوء استفاده و بهره کشی از اقتصاد‌های در حال توسعه را تشویق نمی‌کنند.
آمریکا همچنین می‌تواند بهره برداری خود از مواد معدنی حساس را گسترش دهد. اخیرا «ریو تینتو» طرح‌هایی را برای احداث کارخانه جدیدی برای بازیافت تلوریوم از عملیات‌های فرآوری مس خود در یوتا اعلام کرده است. تلوریوم ماده معدنی حساسی است که در ساخت پنل‌های خورشیدی به کار می‌رود. استخراج لیتیوم در صحرای کالیفرنیا نیز اندک اندک شروع به جذب سرمایه گذاران کرده و پروژه‌هایی برای استخراج مواد معدنی کمیاب نیز در کلرادو و نبراسکا آغاز شده است.
مباحث بر سر فناوری‌های انرژی سبز باید دربرگیرنده سیاستگذاری صنعتی نیز شود، مثل اینکه چگونه اجازه استخراج معادن، تامین بودجه کارخانجات فرآوری و تحقیقات تولیدی پیشرفته داده شود. طراحی مسیر تامین مواد معدنی حساس از سوی آمریکا، پیامد‌های مهمی برای همه چیز، از محیط زیست گرفته تا امنیت ملی دارد.

منبع: خبرگزاری فارس