اما و اگری توسعه پایدار فولاد

به گزارش می‌متالز، بر همین اساس نیز در افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری و واحد‌های صنعتی مختلفی در کشور برای تحقق این هدف احداث شده‌اند. در این میان تداوم تولید و فولادسازی در مسیر توسعه پایدار اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع از جنبه‌های محیط زیستی و همچنین اجتماعی جای بحث دارد. به‌عنوان مثال، با ظرفیت‌سازی در صنعت فولاد شاهد اشتغالزایی در منطقه‌ای خاص خواهیم بود؛ بنابراین تداوم تولید و پایداری این توسعه به منزله حفظ موقعیت‌های شغلی ایجاد شده است. این اقدام به الزاماتی نیاز دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به تامین مواد اولیه مورد نیاز در مسیر تولید و ظرفیت‌سازی در حلقه‌های ابتدایی زنجیره، فروش محصول و تکمیل حلقه‌های نهایی زنجیره، حضور در بازار‌های صادراتی به منظور فروش محصولات و تداوم تولید و... اشاره کرد. چنانچه تمام الزامات یادشده فراهم شوند می‌توان به تداوم تولید و توسعه این صنعت در شرایط پایدار امید داشت. البته باید خاطرنشان کرد که در کنار تمام موارد یادشده توجه به ضرورت‌های محیط زیستی نیز الزامی است.

ضرورت توسعه همه‌جانبه

امیرحسین کاوه، مدیرعامل گروه صنعتی سدید اظهار کرد: صنعت فولاد کشور در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را به‌ویژه در بخش بالادستی و میانی زنجیره از آن خود کرده است. با وجود تمام تلاش‌ها، اما به دلیل خلأ برنامه‌ای همه‌جانبه و مستمر، برای تحقق تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ و تداوم این تولید طی سال‌های آینده، با کمبود‌هایی روبه‌رو هستیم. بدین ترتیب باید اقرار کرد که توسعه پایدار صنعت فولاد کشور با، اما و اگر‌هایی روبه‌رو است. وی افزود: براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مشاوران طرح جامع فولاد، نیل به هدف یادشده نیازمند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در صنایع بالادستی این زنجیره شامل اکتشاف و استخراج سنگ آهن، تولید کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و همچنین توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی، آب، برق، گاز و تامین سایر تجهیزات معدنی است. در همین حال جانمایی نادرست و احداث واحد‌های فولادی در مناطق خشک و مرکزی کشور و چالش تامین آب مورد نیاز این صنایع از دیگر مواردی است که توسعه پایدار این صنعت را با چالشی جدی مواجه می‌کند. کاوه با اشاره به توسعه ناهمگون زنجیره فولاد گفت: تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ به حدود ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن نیاز دارد. این در حالی است که اکنون سالانه نزدیک به ۹۰ میلیون تن از این محصول در کشور ما استخراج می‌شود. با در نظر گرفتن طرح‌های تولیدی آینده، برمبنای نظر کارشناسان بیش از ۳۰ میلیون تن کسری این محصول وجود دارد.

تامین این کسری نیازمند جذب سرمایه و در ادامه اکتشافات جدید است. این فعال صنعت فولاد گفت: کمبود‌ها در زمینه حمل‌ونقل نیز مانعی دیگر در مسیر تولید و توسعه پایدار در صنعت فولاد هستند. هزینه حمل‌ونقل جاده‌ای در صنعت فولاد بسیار زیاد است و اثر خود را به تمامی حلقه‌های این زنجیره منعکس می‌کند؛ بنابراین انتظار می‌رود همگام با توسعه فولادسازی، حمل‌ونقل ملی در بخش ریلی نیز با رشد بیشتری توسعه یابد. این فعال صنعت فولاد معتقد است اکنون در برخی موارد شاهد عدم شکل‌گیری و توسعه صنایع مادر و صنایع پایین‌دستی متناسب با یکدیگر هستیم و همین موضوع نیز توسعه پایدار صنعت فولاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین برای توسعه صنایع مادر نیازمند بهره‌مندی از یک برنامه منسجم عملیاتی و واقع‌گرایانه در بلندمدت هستیم. به‌عنوان مثال طی ۲۰ سال گذشته شاهد کمبود ورق فولادی اعم از انواع ورق‌های عریض نفت و گاز، ورق‌های نازک یا ضخیم و... بوده‌ایم؛ در ۲ سال گذشته و با شدت گرفتن تحریم‌های بین‌المللی اعمالی علیه ایران، این کمبود بیشتر به چشم می‌آید؛ بنابراین انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر ظرفیت تولید این محصولات افزایش یابد؛ درواقع توسعه صنعت فولاد براساس نیاز‌های داخلی طراحی و اجرایی شود.

صادرات، الزامی در مسیر توسعه

بهادر احرامیان، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر الزامات توسعه پایدار صنعت فولاد در کشور گفت: در افق ۱۴۰۴، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری شده، اما ظرفیت مصرف این حجم از فولاد در کشور ما وجود ندارد؛ بنابراین یکی از الزامات تولید واحد‌های این صنعت با تمام ظرفیت، صادرات و فروش محصولات به بازار‌های جهانی است.

هرچند فروش این محصولات در بازار‌های جهانی باید همگام با تامین نیاز داخلی باشد. حضور در بازار‌های جهانی به‌عنوان پیش‌شرطی در مسیر توسعه صنایع شناخته می‌شود. صنعت فولاد نیز از این قاعده مستثنا نیست. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صادرات و فروش خارجی یک محصول در بازار بین‌المللی از اهمیت ویژه‌ای در مسیر تداوم تولید و توسعه آن برخوردار است. بازار داخلی ما از منظر سرانه مصرف فولاد اشباع است؛ بنابراین هر رشد تولیدی باید صادر شود.

درواقع می‌توان این‌طور جمع‌بندی کرد که رشد صادرات زمینه افزایش تولید را فراهم می‌کند. احرامیان گفت: صنایع فولاد کشور در سال گذشته با چالش‌های گسترده‌ای در مسیر فعالیت خود روبه‌رو شدند. این چالش‌ها با شدت گرفتن بهای فروش فولاد در بازار جهانی و رشد قابل‌توجه نرخ ارز شدت گرفت. التهابات یادشده موجب شد مسئولان و سیاست‌گذاران در حرکتی اشتباه اقدام به محدود کردن صادرات فولاد کنند. بدین ترتیب سیاستی اشتباه و ضد توسعه برای سروسامان دادن به بازار فولاد اندیشیده شد. البته این چالش و سخت‌گیری‌ها از ابتدای سال ۱۴۰۰ کمتر شده‌اند. هرچند که طی بیش از یک ماه گذشته شاهد تامین نشدن برق مورد نیاز صنایع فولاد کشور بودیم و دوباره تولید در این صنعت تحت تاثیر شرایط از نفس افتاده است.

سخن پایانی

از مجموع موارد یادشده این‌طور برداشت می‌شود که تولید و توسعه فولاد در کشور ما مورد توجه سیاست‌گذاران قرار دارد؛ با وجود این، توسعه پایدار و الزامات تحقق این هدف برای مدت‌زمان طولانی آن‌طور که باید در اولویت قرار نگرفته است. چنانچه این روند اصلاح نشود نمی‌توان به تداوم تولید در این صنعت طی سال‌های آینده امید داشت. درنتیجه اصلاح سیاست‌گذاری‌ها در این حوزه ضروری به‌نظر می‌رسد.

منبع: صمت