سایه روشن مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا

به گزارش می‌متالز، دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان ایران اظهار داشت عرضه سیمان در بورس کالا حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را تضمین می‌کند. به نظر می‌رسد که دولت مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا را با جدیت دنبال کند. هر چند این طرح بسیار مفید است. اما باید دقت کرد که هزینه سیمان در قبال زنجیره تامین مسکن بسیار ناچیز است. دولت باید به موضوعات مهم تری برای کنترل قیمت ورود کند. در شرایط فعلی به دلیل خروج از بحران انرژی به صورت خود به خودی بازار سیمان از التهاب خارج خواهد شد؛ لذا نیازی به رسانه‌ای کردن این دستاورد طبیعی نیست. در ادامه به ارزیابی این موضوع با جزئیات بیشتری خواهیم پرداخت. لطفا همراه آرتان پرس باشید.

نقش وزارت صمت در مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا

عبدالرضا شیخان با تأکید بر استراتژی و نقش حمایتی وزارت صنعت درمکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا، الزام ارائه این کالا فقط در بورس کالا را تصمیمی درست دانست. وی معتقد است که این تصمیم از حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان حمایت می‌کند. وی گفت: از ابتدای امسال، با پیگیری‌ها و رایزنی‌های انجام شده و تأیید وزارت صنعت، کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی سیمان بتدریج وارد مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا شدند. وی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که به دلیل شفافیت ایجاد شده در قیمت‌ها با انجام این کار، تمایل واحد‌های تولیدی برای ارائه محصولات خود در بورس کالا افزایش یافت. به طوری که در حال حاضر حدود ۸۵ درصد از واحد‌های تولید سیمان محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند.

الزام تولیدکنندگان سیمان به حضور فعال در بورس کالا

عبدالرضا شیخان الزام واحد‌های تولیدی برای عرضه محصولات خود در بورس کالا را تصمیم درستی عنوان کرد. در همین استا افزود: عرضه بخشی از سیمان در بورس باعث می‌شود که محصول چند قیمت شود و توسط سودجویان و دلالان مورد بهره برداری قرار گیرد.

بازار سیمان که یکی از مهمترین مصالح ساختمانی است در سه ماه گذشته شاهد آشفتگی‌های عظیمی در ایران بوده است. این التهابات در تاریخ تولید و مصرف این محصول بی سابقه بوده است. به نظر می‌رسد که مکانیزم عرضه سیمان در بورس باید خیلی زودتر اجرایی می‌شد. در حال حاضر این موضوع با فشاری که بازار وارد کرده شاید دستاورد بزرگی محسوب نشود.

تحلیل شکاف قیمت در بازار سیمان

اما بد نیست که آنالیز شکاف قیمت سیمان را با گذر زمان مورد بررسی قرار دهیم. قیمت سیمان، که ۲٫۲ میلیون ریال (حدود ۵۲٫۳ دلار) در تن در ابتدای سال جاری میلادی (اواخر اسفند) بود. در مدت کمتر از سه ماه به ۱٫۲ میلیون ریال (حدود ۲۸٫۵ دلار) کاهش یافت. بسته شدن کارخانه‌های تولید بتن آماده و توقف ریختن بتن در پروژه‌های عمرانی وضعیت تولید را وخیم کرد.

این بسته شدن‌ها همچنان ادامه دارد. اما به نظر می‌رسد که دولت بخشی از موجودی‌های خود در انبار را به بازار وارد کرده است. پیشنهاد مکانیزم عرضه سیمان در بورس نیز ترس جدی را به جان دلالان و انبارداران این حوزه انداخته است. کم کم از فصل ساخت و ساز داریم فاصله می‌گیریم. از سویی دیگر بحران برق نیز برطرف شده است؛ لذا دلیلی برای کمبود سیمان در بازار وجود ندارد. البته به حساب آوردن این موضوع به عنوان یک دستاورد اجرایی جای بحث دارد.

 نقش مکانیزم عرضه سیمان در قیمتگذاری مواد اولیه

گفته می‌شود دلیل این شرایط در بازار مسکن و ساخت و ساز مکانیزم عرضه سیمان بورس کالای ایران است. موضوعی که بحث‌های زیادی را برانگیخت. برخی از کارشناسان و همچنین فعالان در بازار سیمان نظراتی دارند. آن‌ها معتقدند قیمت گذاری معمولی سیمان همیشه تولید کنندگان را با چالش مواجه کرده است؛ بنابراین این محصول در بورس کالا عرضه می‌شود.

غلامرضا شریعتی، یکی از اعضای کمیسیون توسعه مجلس، یکی از کسانی است که از این ایده حمایت می‌کند. او می‌گوید سیمان یکی از کالا‌های اساسی است که باید در بورس کالا عرضه شود. این محصول باید از قیمت گذاری دولت خلاص شود. نظارت بر بازار باید جایگزین مداخله دیکتاتوری در روند قیمت کالا‌ها شود. وی معتقد است دستیابی به شفافیت در معاملات با مکانیزم عرضه سیمان در بورس امکان پذیر است.

شفافیت؛ پاشنه آشیل مخالفان مکانیزم عرضه سیمان در بورس

این نماینده مجلس با اشاره به مخالفان ارائه سیمان در بورس کالا، می‌گوید: “برخی افراد سودجو که از شفافیت روند معاملات سیمان رنج می‌برند به دنبال ایجاد هرج و مرج در بازار هستند”. علیرضا عسگری مارانی، کارشناس بازار سرمایه، شخص دیگری است که از ایده ارائه سیمان در IME حمایت می‌کند. در مقاله‌ای که اخیراً با عنوان “چرا عرضه سیمان در بورس کالا به اقتصاد ملی کمک می‌کند؟ ”.

کارشناس می‌گوید: از سال گذشته، به دلیل ساختاربندی که در برخی از واحد‌های بزرگ سیمان انجام شد، نظارت بیشتر بر چرخه فروش و فروش نقدی به تدریج آغاز شد. به نظر می‌رسد که مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا پاسخ بسیاری از مشکلات را خواهد داد؛ و در ادامه، با ادامه ورود تعدادی از محصولات آن شرکت‌ها در بورس کالا، باعث شفافیت بازار این محصول ملی می‌شود که ارزش تولید ناخالص داخلی آن بالغ بر پنج میلیارد دلار است.

 جولان قیمت توسط رانت خواران در سه ماه گذشته

بازار سیمان به تدریج، راهی را پیش برد که می‌تواند با بازسازی واحد‌های موجود برای افزایش ظرفیت‌ها و یک برنامه توسعه نیمه تمام در راستای جهش تولید گام بردارد. اگرچه، قطع ناعادلانه برق در این صنعت و صنعت فولاد، بدون رعایت انصاف نسبت به بقیه صنایع، باعث توقف تولید این محصول و در نتیجه اختلال در مکانیسم عرضه و تقاضا در فصول پر مصرف (بهار و تابستان) شد.

بهانه کمبود و افزایش قیمت توسط رانت جویان دائمی این کالای استراتژیک ارائه شد تا بتوانند با حضور در راهرو‌های وزارت صنعت و معدن و سر دادن شعار‌های فریبنده مردمی به فساد و رانت خواری خود ادامه دهند. اما به نظر می‌رسد که مکانیزم عرضه سیمان در بورس برای همیشه این مسیر را به اتمام خواهد رساند.

نگاه مخالفان مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا

در سوی دیگر، کسانی هستند که با عرضه سیمان در بورس کالا مخالف هستند. آن‌ها می‌گویند آغاز این بحران عجیب در بازار سیمان تصمیم خودسرانه کارخانه‌های سیمان برای تغییر الگوی فروش و ثبت سیمان در بورس کالا بود. تصمیمی که به گفته وزیر حمل و نقل و شهرسازی، بدون رعایت قوانین و مقررات کشور و با وجود مخالفت این وزارتخانه و حتی ستاد تنظیم بازار، گرفته و اجرا شد و شرایط به حالت قبلی خود بازنگشته است. از نظر مخالفان مکانیزم عرضه سیمان در بورس این مسیر نمی‌تواند سبب کشف قیمت واقعی شود.

یکی از توزیع کنندگان سیمان در شهر تهران نیز از مکانیزم عرضه سیمان در بورس انتقاد می‌کند و می‌گوید: “تحت هیچ شرایطی مردم عادی نمی‌توانند وارد بازار سهام شوند. به نظر می‌رسد که بازار سرمایه جایی برای مصرف کننده نهایی نیست. سرمایه گذاران بزرگ خط تولید سیمان را با هم می‌خرند و سپس آن را به چندین برابر قیمت به ما می‌فروشند. فقط در صورتی که فرصتی پیدا کنیم و کالا به دست ما برسد می‌توانیم امیدوار به خرید سیمان شویم. آن‌ها مکانیزم عرضه سیمان در بورس کالا را با سایر کالا‌هایی که این تجربه را داشتند مقایسه می‌کنند.

حذف قطعی واسطه‌ها در صورت تحقق عرضه‌ها در بورس

چنین مخالفانی می‌گویند اگرچه مکانیزم عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا می‌تواند با حذف واسطه‌ها به تولیدکنندگان، سازندگان مسکن و خریداران کمک کند. اما این سناریو هنوز نگران کننده است. در همین حال، یکی از مشکلات فعلی، عرضه نصفه و نیمه سیمان در بازار سهام است که بخشی از سیمان وارد بازار سهام می‌شود و برخی دیگر مستقیماً به فروش می‌رسد. این امر باعث می‌شود بازار این محصول تحت تأثیر نرخ‌های بازار سهام قرار گیرد و باعث ایجاد تحریف در قیمت شود.

مخالفان حقوقی عرضه سیمان در بورس

سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده است که همه شرکت‌ها موظف هستند همه محصولات خود را در بورس عرضه کنند. مکانیزم عرضه سیمان نیز با تکیه بر همین مصوبه عملیاتی شده است. در همین حال، وزارت حمل و نقل و شهرسازی و سازمان استاندارد با ارائه سیمان در بورس مخالف هستند. گفته می‌شود که ورود سیمان به بازار سهام بدون رعایت قوانین و قوانین کشور اتخاذ و اجرا شده است. این وزارتخانه‌ها معتقدند این موضوع شرایط خرید و عرضه سیمان را پیچیده می‌کند.

منبع: آرتان پرس