کارخانجات ریخته گری هوای اصفهان را آلودگی می‌کنند / ذوب قراضه آهن سرقتی و آلاینده در برخی کوره‌ها + فیلم

به گزارش می‌متالز، بسیاری از واحد‌های ریخته گری که در شهرک صنعتی سجزی و دیگر نقاط اصفهان و شهر‌های اطراف آن فعالیت می‌کنند، با توجه به این که از قراضه آهن غیراستاندارد برای تولید قطعات فولادی استفاده می‌کنند و کوره‌های ذوب فلزات آن‌ها فاقد سیستم جمع آوری غبارات و ذرات آلاینده است، هوای مناطق مختلف استان اصفهان را آلوده می‌کنند. در این گزارش در گفتگو با حمیرا صفی قلی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان به بررسی چالش‌های مربوط به واحد‌های ریخته گری قطعات فولادی و راهکار‌های کاهش آلودگی هوا توسط این واحد‌ها پرداخته ایم.

جرایم نقدی صنایع آلاینده هوا بازدارنده نیست

با وجود این که توسعه صنعت فولاد و صنایع وابسته در شهر‌های مختلف کشور می‌تواند منجر به رونق تولید و اشتغالزایی شود، اما وقتی ضوابط زیست محیطی در زنجیره فولاد رعایت نشود، قطعا احداث کارخانه‌های فولادی می‌تواند مانند بسیاری از صنایع دیگر منجر به توسعه ناپایدار در کوتاه مدت و ایجاد معضلات زیست محیطی مختلف از جمله کاهش منابع آبی، آلودگی آب و آلودگی هوا در بلندمدت شود.

در این میان با توجه به استقرار صنایع عظیم فولادی در استان اصفهان در دهه‌های اخیر، چند سالی است که کارخانه‌های وابسته به صنعت فولاد از جمله صنایع تولید شمش از قراضه آهن یا ریخته گری قطعات فولادی با استفاده از ضایعات آهن و فلزات در بخش‌های مختلف این استان به ویژه در اطراف شهرستان اصفهان توسعه یافته اند.

این کارخانجات با وجود این که در چند سال گذشته نقش مهمی در اشتغالزایی برای جوانان کشور داشته اند، اما آلودگی‌های زیست محیطی فراوانی را نیز به بار آورده اند و آسیب‌های فراوانی را برای اصفهانی‌ها ایجاد کرده اند؛ از جمله مهمترین آلاینده‌های زیست محیطی که برخی صنایع فولادی به ویژه کارخانجات ریخته گری قطعات فولادی در استان اصفهان تولید می‌کنند، آلودگی هوا است که لطمات زیادی را برای سلامت مردم این استان به همراه دارد؛ به ویژه در مناطق شرق اصفهان از جمله در شهرک صنعتی سجزی شاهد وجود صنایع فولادی بسیاری هستیم که متاسفانه الزامات مربوط به کاهش آلودگی هوا را رعایت نمی‌کنند.

البته اداره کل محیط زیست استان اصفهان در سال‌های اخیر جریمه‌هایی را برای این صنایع آلاینده وضع کرده که متاسفانه این جرایم نقدی به دلیل مبلغ پایین، بازدارنده نبوده است. همچنین افزایش شدید قیمت ارز و به تبع آن، رشد نرخ دستگاه جمع آوری غبار و ذرات آلاینده کوره‌های ذوب، باعث شده است که شرکت‌های فولادی کوچک و صنایع ریخته گری و قطعه سازی فعال در استان اصفهان نتوانند خود را به تجهیزات به‌روز برای فیلتر کردن آلاینده‌های هوا مجهز کنند.

بسیاری از واحد‌های ریخته گری، مجوز محیط زیست را ندارند

در همین راستا، حمیرا صفی قلی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان اصفهان درباره آخرین اقدامات این اداره کل برای مقابله با آلودگی هوا توسط صنایع ریخته گری فعال در این استان گفت: دو دسته کارخانه فولادی در شهرک صنعتی سجزی و دیگر مناطق شرق اصفهان فعالیت می‌کنند که برخی از آن‌ها قراضه آهن را به شمش تبدیل می‌کنند و بعضی دیگر ضایعات آهن و فلزات را از طریق ریخته گری به قطعات فولادی تبدیل می‌کنند.

وی افزود: کارخانجاتی که قراضه آهن را به شمش تبدیل می‌کنند، آلودگی هوای چندان زیادی ندارند، اما بیشترین آلودگی هوا مربوط به کارخانجاتی است که قراضه آهن را به قطعات ریخته‌گری‌شده تبدیل می‌کنند. در همین راستا ما بیش از یک سال است که هیچ مجوزی برای تاسیس کارخانجات ریخته گری ضایعات آهن در نزدیکی شهر‌های مختلف استان اصفهان صادر نکرده ایم.

این مقام مسوول در اداره کل محیط زیست اصفهان ادامه داد: کارخانجات ریخته گری ضایعات آهن که در سال‌های قبل در مناطق مختلف استان تاسیس شده اند، هیچ مجوزی از اداره کل محیط زیست اصفهان نگرفته اند، چون فرآیند صدور مجوز در سال‌های قبل به گونه‌ای بود که این واحد‌ها نیازی به دریافت مجوز در محیط زیست نداشتند و صرفا با دریافت مجوز از سازمان صمت اصفهان تاسیس می‌شدند.

وی در ادامه تاکید کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر مقررات صدور مجوز به گونه‌ای تغییر کرده است که حتما باید موافقت اداره کل محیط زیست اصفهان برای تاسیس کارخانجات فولادی مختلف اخذ شود و ما هم در یکی دو سال گذشته به هیچ وجه با احداث صنایع ریخته گری جدید با استفاده از ذوب ضایعات آهن موافقت نکرده ایم.

ذوب ضایعات قاچاق و سرقتی توسط برخی کارخانجات ریخته گری

صفی قلی درباره سایر اقدامات اداره کل محیط زیست استان اصفهان برای کاهش آلودگی هوا توسط صنایع ریخته گری ذوب ضایعات توضیح داد: ما در سال‌های اخیر واحد‌های ریخته گری را که با استفاده از ذوب قراضه آهن فعالیت می‌کنند، ملزم کرده ایم که ورود و خروج ضایعات فولاد به واحد‌های خود را با استفاده از سامانه محیط زیست انجام دهند و اگر ما در سامانه مربوطه با این کار موافقت نکنیم، واحد‌ها حق وارد کردن ضایعات به کارخانجات را ندارند.

معاون محیط زیست انسانی استان اصفهان ادامه داد: فلسفه ایجاد سامانه برای نظارت بر ورود ضایعات آهن به کارخانجات ریخته گری، جلوگیری از استفاده این صنایع از ضایعاتی است که آلایندگی بسیار بالایی دارند، اما متاسفانه بعضا صنایع ریخته گری سامانه‌های ما را دور می‌زنند و قراضه آهن را به صورت غیرقانونی را وارد کارخانجات خود می‌کنند. عمده آلودگی هوای ناشی از این صنایع نیز مربوط به سوزاندن همین ضایعات غیرقانونی است که عمدتا جزو اقلام قاچاق یا سرقتی محسوب می‌شوند.

این مقام مسوول در اداره کل محیط زیست اصفهان ضمن درخواست از مردم برای گزارش تخلفات زیست محیطی کارخانجات ریخته گری گفت: متاسفانه بسیاری از صنایع ریخته گری قطعات فولادی استان اصفهان، بخش زیادی از ضایعات مورد نیاز خود را از واسطه‌های غیرقانونی تهیه می‌کنند و، چون هیچ گونه نظارتی روی استاندارد‌های زیست محیطی این ضایعات انجام نمی‌شود، عمده آلودگی هوای صنایع ریخته گری مربوط به ذوب همین مواد اولیه است.

وی در ادامه تاکید کرد: عموم شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده استفاده واحد‌های ریخته گری از ضایعات قاچاق یا سرقتی، موضوع را به اداره کل محیط زیست اصفهان یا نیروی انتظامی اطلاع دهند، زیرا طبق قانون هرگونه ضایعاتی که صنایع فولادی و ریخته گری استفاده می‌کنند باید از طریق سامانه معاونت محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست اصفهان، وارد کارخانجات شود.

کاهش فروش ضایعات سرقتی با ساماندهی بازار قراضه آهن

صفی قلی در بخش دیگری از اظهاراتش به مصوبه سال گذشته شورای عالی اتاق بازرگانی ایران درباره نظارت بر انبار‌های قراضه آهن در جهت جلوگیری از خرید و فروش ضایعات آلاینده اشاره کرد و گفت: در ماه‌های اخیر دولت و قوه قضاییه تلاش‌های زیادی برای مبارزه با واسطه‌های فعال در بازار قراضه آهن و ساماندهی این بازار انجام داده اند، اما متاسفانه هنوز هم گزارشات زیادی درباره هدایت ضایعات قاچاق به کارخانجات ریخته گری و فولادی ارائه می‌شود.

معاون محیط زیست انسانی استان اصفهان ادامه داد: برای جلوگیری از فعالیت واسطه‌ها در بازار قراضه آهن باید عزمی جدی در سطح کشور ایجاد شود و لازم است که مسوولان دستگاه‌های نظارتی و انتظامی با مبادی قاچاق ضایعات آهن و سایر فلزات یا افرادی که به شکل غیرقانونی مشغول خرید و فروش ضایعات آلاینده هستند، برخورد جدی داشته باشند.

وی در ادامه تاکید کرد: ساماندهی بازار ضایعات هم می‌تواند جلوی ورود ضایعات آلاینده به صنایع مختلف را بگیرد و هم کاهش میزان فروش اقلام سرقتی به عنوان ضایعات را به همراه داشته باشد؛ زیرا عمده ضایعات آهن که به شکل غیرقانونی وارد کارخانجات ریخته گری می‌شود، جزو اقلام قاچاق یا سرقتی هستند. این ضایعات نیز استاندارد لازم برای ذوب در کوره‌های ریخته گری را ندارند و بنابراین استفاده از آن‌ها می‌تواند آلودگی شدید هوا را به همراه داشته باشد.

لزوم انتقال واحد‌های ریخته گری آلاینده به شهرک صنعتی بزرگ اصفهان

صفی قلی با اشاره به تلاش سازمان صمت اصفهان برای جابه‌جایی واحد‌های ریخته گری آلاینده از مناطق مختلف استان به شهرک صنعتی بزرگ اصفهان گفت: مطابق ماده ۱۴ قانون هوای پاک، واحد‌های آلاینده‌ای که در اطراف اصفهان و سایر شهر‌های استان قرار گرفته اند، باید به فاصله دورتری از مناطق مسکونی منتقل شوند. در همین راستا، سازمان صمت اصفهان در چند سال گذشته زمین‌هایی را در شهرک صنعتی بزرگ اصفهان برای انتقال این واحد‌ها در نظر گرفته است.

معاون محیط زیست انسانی استان اصفهان ادامه داد: با وجود تاکید صریح قانون هوای پاک بر لزوم جابه‌جایی واحد‌های آلاینده از اطراف شهر‌ها و مناطق مسکونی، متاسفانه در چند سال گذشته تعداد اندکی از واحد‌های ریخته گری آلاینده در استان اصفهان به شهرک صنعتی بزرگ نقل مکان کرده اند؛ زیرا هنوز بسیاری از زیرساخت‌های لازم برای انتقال این واحد‌ها فراهم نیست.

این مقام مسوول در اداره کل محیط زیست اصفهان اظهار داشت: واحد‌های ریخته گری آلاینده اطراف اصفهان نه تنها باید به شهرک صنعتی بزرگ منتقل شوند، بلکه حتی در صورت انتقال نیز باید کوره‌های ذوب خود را به سیستم جمع آوری غبارات مجهز کنند تا ذرات آلاینده ناشی از ذوب ضایعات در این واحد‌ها در هوا منتشر نشود.

وی در ادامه تاکید کرد: هزینه نصب سیستم جمع آوری غبارات و ذرات بسیار بالاست و عمده صنایع ریخته گری قطعات فولادی در استان اصفهان، توانایی مالی لازم را برای تهیه دستگاه‌های مربوطه ندارند. در چنین شرایطی هم متاسفانه بسیاری از این واحد‌های صنعتی، کوره‌های ذوب ضایعات خود را به صورت شبانه و در ساعات نامتعارف روشن می‌کنند تا شهروندان متوجه آلوده کردن شدید هوا توسط این کارخانجات نشود.

الزام کارخانجات ریخته گری به نصب سیستم جمع آوری غبار

صفی قلی با تاکید بر لزوم انتقال کارخانجات ریخته گری به شهرک صنعتی بزرگ اصفهان عنوان کرد: متاسفانه مساحتی که شهرک صنعتی بزرگ اصفهان برای جانمایی واحد‌های ریخته گری در نظر گرفته است، کافی نیست. البته ما به دنبال آن هستیم که سطح تعیین شده برای انتقال واحد‌های ریخته گری را به بخش‌های کوچکتری تقسیم کنیم تا تعداد بیشتری از این واحد‌ها بتوانند به شهرک صنعتی بزرگ اصفهان منتقل شوند.

معاون محیط زیست انسانی استان اصفهان تاکید کرد: واحد‌های ریخته گری حتی اگر به شهرک صنعتی بزرگ اصفهان منتقل شوند، بازهم باید فیلتر‌های جمع آوری غبار را نصب کنند، زیرا در هر صورت این صنایع مشغول تولید آلاینده هوا هستند و تنها راه حل علمی برای کاهش آلودگی ناشی از این واحدها، نصب سیستم جمع آوری ذرات آلاینده است؛ بنابراین ما فقط به شرطی با جابه‌جایی این واحد‌ها موافقت می‌کنیم که سیتم جمع آوری غبار را برای نصب روی کوره‌های خود تهیه کنند.

وی در پایان تصریح کرد: با وجود این که تهیه سیستم‌های جمع آوری غبار از کشور‌های خارجی مشمول هزینه‌های بالایی است، اما اخیرا برخی شرکت‌های داخلی اقدام به تولید این سیستم‌ها کرده اند و اگر دولت از این شرکت‌ها حمایت کند که بتوانند حجم تولیدات خود را افزایش دهند و تسهیلات لازم برای خرید این سیستم‌ها را نیز در اختیار واحد‌های ریخته گری قرار دهد، شاهد کاهش آلودگی هوا توسط این واحد‌ها خواهیم بود.

منبع: رکنا