چشم‏‏‌انداز معدنی‏‏‌ها در بورس

به گزارش ‌می‌متالز، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر: این شرکت با ظرفیت اسمی تولید ۱۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۲ میلیون تن گندله، به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت سنگ‌آهنی در بازار سرمایه کشور مطرح است. منطقه معدنی گل‌گهر به‌عنوان مهم‌ترین معدن در زون زمین‌شناسی اصفهان، همدان و کرمان در ۵۰ کیلومتری جنوب‌غربی شهرستان سیرجان واقع شده است. کانسار سنگ‌آهن گل‌گهر با دارا بودن بیش از ۲/ ۱ میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی سنگ‌آهن در ۶ آنومالی مجزا از بزرگ‌ترین ذخایر سنگ‌آهن در خاورمیانه است. از ۶ آنومالی مزبور، دو آنومالی به گروه معدنی و صنعتی گل‌گهر تعلق دارد. بزرگ‌ترین آنومالی این ناحیه با ذخیره ۶۰۰ میلیون تن در اختیار شرکت گهرزمین (زیرمجموعه کگل) قرار دارد، اما آنومالی شماره‌یک به‌عنوان قدیمی‌ترین معدن این ناحیه نزدیک‌ترین ذخایر به سطح زمین را دارد. این امر از جهت امکان استخراج به شکل روباز از معدن و کاهش هزینه‌های استخراج حائز اهمیت است. نکته مهم پیرامون گل‌گهر، عرضه اولیه یکی از شرکت‌های زیرمجموعه آن طی روز‌های آتی است؛ امری که عرضه شرکت‌های کگل طی یک‌سال اخیر را به دو شرکت می‌رساند. در سال ۱۴۰۰، سهام شرکت مجتمع جهان فولادسیرجان (فجهان) -با مالکیت ۴۱ درصدی گل‌گهر- عرضه شد و ۲۰ اردیبهشت امسال نیز عرضه اولیه شرکت حمل‌ونقل ترکیبی مواد معدنی گهرترابر سیرجان (حگهر) برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری اجرایی خواهد شد. طی این عرضه اولیه، ۱۰‌درصد از «حگهر» واگذار می‌شود. ۱۰۰‌درصد سهام گهرترابر متعلق به گروه گل‌گهر است، به نحوی که ۳۲‌درصد از سهام «حگهر» تحت مالکیت مستقیم گل‌گهر قرار گرفته است. این شرکت که در سال ۸۹ تاسیس شد، در سطح حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و سبک (در منطقه گل‌گهر سیرجان) به فروش خدمت می‌پردازد.

شرکت معدنی و صنعتی چادرملو: معدن سنگ‌آهن شرکت معدنی و صنعتی چادرملو به‌عنوان دومین شرکت سنگ‌آهنی کشور در میانه کویر مرکزی ایران و در ۱۸۰ کیلومتری شمال‌شرقی شهر یزد قرار گرفته است. نزدیکی به مهم‌ترین تولیدکنندگان فولاد و کیفیت بالای کنسانتره سنگ‌آهن این شرکت از مهم‌ترین مزایای آن نسبت به دیگر رقبای خود، خصوصا گل‌گهر است. چادرملو در زنجیره تولید فولاد، از معدن تا شمش فولاد را در اختیار دارد و محصولات آن عبارتند از: سنگ‌آهن دانه‌بندی با ظرفیت یک‌میلیون تن، کنسانتره با ظرفیت ۷ میلیون و ۶۹۲ هزار و ۵۰۰ تن، گندله با ظرفیت ۴/ ۳ میلیون تن، آهن اسفنجی با ظرفیت یک‌میلیون و ۵۵۰ هزار تن و شمش فولاد با ظرفیت ۹۵۰ هزار تن. آهن و فولاد غدیر ایرانیان با نماد «فغدیر» و فولاد شاهرود با نماد «فرود» دو شرکت زیرمجموعه چادرملو هستند که در صف عرضه اولیه قرار گرفته‌اند. «کچاد» مالکیت ۳۰ درصدی از آهن و فولاد غدیر ایرانیان و مالکیت موثر ۶/ ۵۰ درصدی فولاد شاهرود را دارد.

آهن و فولاد غدیر ایرانیان: «فولاژ» و توسعه صنایع و معادن غدیر دیگر سهامداران غدیر ایرانیان هستند. عمده گندله موردنیاز «فغدیر» از طریق چادرملو -که در مجاورت این شرکت قرار گرفته است- تامین می‌شود، در عین حال با توجه به اهمیت این ماده اولیه، شرکت نسبت به تاسیس کارخانه تولید گندله بهاباد با ظرفیت ۴ میلیون تن، اقدام کرده است. آهن و فولاد غدیر ایرانیان تولیدکننده آهن اسفنجی با ظرفیت اسمی تولید یک‌میلیون تن بوده و در سال ۹۹، ۷۲۲‌هزار تن از این محصول را تولید کرده است. لازم به ذکر است که فاز ۲ پروژه افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی نیز در سال‌جاری آغاز می‌شود و ظرفیت اسمی تولید این محصول را به ۲/ ۱ میلیون تن در سال می‌رساند.

فولاد شاهرود: زمینه فعالیت این شرکت تولید میلگرد و شمش با ظرفیت اسمی ۲۰۰‌هزار تن در سال است. این شرکت در سال ۹۹، ۱۲۳‌هزار تن میلگرد و ۶۱‌هزار تن شمش تولید کرده است. در خصوص اختلاف قابل‌توجه بین ظرفیت اسمی و تولید شمش در سال ۹۹، لازم به توضیح است که طرح ذوب و ریخته‌گری فولاد شاهرود با ظرفیت ۳۰۰‌هزار تنی در سه‌فاز ۱۰۰‌هزار تنی طراحی شده است که در سال ۹۹، تا فاز دوم مورد بهره‌برداری قرار گرفت و فاز سوم نیز حسب آخرین اطلاعات منتشرشده توسط شرکت، تاکنون مورد تصمیم‌گیری قرار نگرفته است.

سنگ‌آهن گهر زمین: شرکت سنگ‌آهن گهرزمین با ارزش بازار ۱۱۸ هزار میلیارد تومانی دارای یکی از بهترین معادن سنگ‌آهن کشور است. این معدن که در آنومالی شماره ۳ کانسار سنگ‌آهن گل‌گهر واقع شده، با ذخیره ۶۴۳ میلیون تنی سنگ‌آهن و با متوسط عیار ۵۴ درصد، دارای مزیت رقابتی نسبت به «کگل» و «کچاد» است. توضیح بیشتر اینکه این شرکت از حیث ریسک تامین سنگ‌آهن در شرایط بهتری از دو شرکت گل‌گهر و چادرملو قرار دارد؛ خصوصا با توجه به اینکه چادرملو و گل‌گهر برای دسترسی به سنگ‌آهن باید اکتشافات جدید خود را بیشتر توسعه دهند که این مهم با توجه به عمق اکتشافات می‌تواند هزینه‌های بالاتری (در قیاس با بهای تمام‌شده گهر زمین) به همراه داشته باشد. در مقابل، حق مالکانه پرداختی «کگهر» به ایمیدرو، به‌عنوان مهم‌ترین جزء بهای تمام‌شده این شرکت به‌نسبت دو شرکت مذکور نسبت بسیار بالاتری از فروش شرکت را در بر می‌گیرد. محصولات گهرزمین تا سال ۹۹ شامل کلوخه، سنگ‌آهن دانه‌بندی‌شده و کنسانتره سنگ‌آهن بود که با عملیاتی‌شدن طرح گندله‌سازی با ظرفیت ۵ میلیون تن در پایان سال ۹۹، محصولات این شرکت با تنوع بیشتری مواجه شد. ظرفیت تولید گهرزمین به این شرح است: کلوخه ۱۵ میلیون تن، سنگ‌آهن دانه‌بندی ۱۵ میلیون تن، کنسانتره ۴ میلیون تن و گندله ۵ میلیون تن.

توسعه صنعتی و معدنی صبانور: «کنور» با ارزش بازار ۲۴ هزارمیلیارد تومانی کوچک‌ترین سنگ‌آهنی بازار سرمایه است. معادن این شرکت در غرب کشور قرار دارند و عبارتند از: معدن شهرک واقع در استان کردستان با متوسط عیار ۴۷ درصد، معدن گلالی واقع در استان همدان با متوسط عیار ۵۰ درصد و معدن باباعلی واقع در استان همدان با متوسط عیار ۴۲ درصد در همدان. تولیدات صبانور منحصر است به کنسانتره با ظرفیت ۶/ ۱ میلیون تن و گندله با ظرفیت ۶۰۰‌هزار تن. از نکات قابل‌توجه در خصوص صبانور، فروش سهام توسعه معادن و فلزات (ومعادن) توسط این شرکت طی سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ است که در ۶ ماه ۱۴۰۰، با فروش ۴۰۵ میلیون از سهام ومعادن به درآمد غیرعملیاتی ۳۳۰ میلیارد تومانی دست یافته است. مهم‌ترین طرح توسعه شرکت، طرح تولید یک‌میلیون تنی گندله‌سازی کردستان است که توسط شرکت زیرمجموعه صبانور (صباامید غرب خاورمیانه) و تا خرداد ۱۴۰۲ -بر اساس برآورد پیمانکار پروژه- به بهره‌برداری خواهد رسید. لازم به ذکر است، ۳۰ درصد از سهام صباامید به شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات و ۷۰ درصد به صبانور تعلق دارد. به علاوه «کنور» طرح تولید یک‌میلیون تنی کنسانتره گلالی کردستان را در دست بررسی دارد.

ریسک‌های صنعت سنگ‌آهن

چالش دسترسی به انرژی: قطعی‌های مکرر برق در کنار افزایش قیمت بی‌سابقه گاز و افق افزایشی قیمت آن، یکی از مهم‌ترین مسائل شرکت‌های سنگ‌آهنی است. این موضوع در تابستان گذشته غالب شرکت‌های فلزی و معدنی حاضر در بازار سرمایه را با افت تولید مواجه کرد. از مهم‌ترین اثرات این موضوع، اجبار شرکت‌های سنگ‌آهنی به عرضه برق نیروگاه‌های تحت مالکیتشان به شبکه سراسری توزیع برق در تابستان است که به‌خوبی نشانگر سطح محافظت از حقوق مالکیت است. به علاوه با عنایت به ناترازی شدید بودجه سال ۱۴۰۱، افزایش نرخ مجدد حامل‌های انرژی به امری ناگزیر مبدل شده است. همچنین با توجه به مصوبه هیات‌وزیران مبنی بر افزایش نرخ سوخت نیروگاهی طی پنج‌سال آتی، افزایش‌های شدید در نرخ برق قابل پیش‌بینی است؛ بنابراین تداوم روند تابستان ۱۴۰۰ در سال ۱۴۰۱ با احتمال بالایی ناگزیر خواهد بود، خصوصا که توجه به انتشار برنامه وزارت نیرو برای محدودیت مصرف برق در صنایع، مشخص شد صنایع فولادی تا حداکثر ۲۵۰۰ مگاوات کاهش دیماند مصرفی مواجه خواهند شد. به علاوه عمده صنایع فولادی تعطیلی پیوسته دوهفته‌ای خطوط تولید در هر ماه از تابستان را تجربه خواهند کرد؛ امری که موجب کاهش مقدار تولید این شرکت‌ها و به‌تبع آن، نرخ محصولاتشان خواهد شد.

ریسک افزایش عوارض صادراتی: همچنان که برای فعالان بازار، دست‌اندازی دولت بر سود ناشی از صادرات شرکت‌ها بسیار محتمل بود، در میانه اسفندماه ۱۴۰۰، عوارض گسترده‌ای بر محصولات معدنی، صنعتی، کشاورزی و پتروشیمی تصویب شد.

توجیه ستاد تنظیم بازار، تورم جهانی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، نیاز داخلی به علت طرح مسکن ملی و همچنین دپوی محصولات در انبار‌ها به جهت کنترل تورم ناشی از کاهش عرضه در فصل تابستان (به علت قطعی گسترده برق صنایع) بود. این عوارض که به صورت پلکانی و بر مبنای قیمت‌های دی‌ماه ۱۴۰۰ وضع شد، با توجه به رشد قیمت‌های صادراتی محصولات فولادی و معدنی، ضرایب جریمه صادراتی این محصولات را در صدر لیست ابلاغی قرار داد. این امر اعتراضات گسترده‌ای را در سطح فعالان بازار فولاد و سرمایه در پی داشت که موجب حذف برخی اقلام و کاهش عوارض برخی دیگر شد، اما در نهایت گسترش کرونا در چین و افت قیمت‌های جهانی عامل اصلی کاهش ضرایب عوارض موصوف شد. طبق آخرین ابلاغیه وزارت صمت، در تاریخ ۰۷/ ۰۲/ ۱۴۰۱، گندله و آهن اسفنجی با عوارض ۸ درصد، کنسانتره با عوارض ۱۴ درصد و انواع سنگ‌آهن با عوارض ۵ درصد مواجه شده‌اند. با تداوم جنگ روسیه و اوکراین و تنش‌های محتمل اقتصاد جهانی که در کنار تورم داخلی، کلاف تورمی کشور پیچیده‌تر از قبل شده است. این امر زمینه دخالت و دست‌اندازی دولت در بازار محصولات سرمایه بر از جمله فولاد و سنگ‌آهن را که با حاشیه سود‌های حسابداری و ظاهرا مناسبی مواجه‌اند، بیشتر از قبل محتمل می‌کند. با در نظر گرفتن شمش ۶۵۰ دلاری و دلار نیمایی ۲۸ هزار تومانی برای سال ۱۴۰۱، تحلیلی مطابق جدول گزارش از سود شرکت‌های سنگ‌آهنی ذیل سناریوی واقع‌بینانه قابل تخمین است. در این خصوص لازم به توجه است که با توجه به عدم‌تعلق سود سال ۱۴۰۰ به حق‌تقدم‌های گل‌گهر، سرمایه مبنای محاسبه سود سال ۱۴۰۰ این شرکت ۱۰‌هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

منبع: دنیای اقتصاد