بی اعتنایی بازار به عرضه خودرو در بورس کالا

به گزارش می‌متالز، فروش خودرو از مواردی است که وزرا و مسئولان وزارت صمت در دوره‌های مختلف، در ابتدای تصدی‌گری خود قول ایجاد تغییر در روش‌های آن را می‌دهند. اما در ادامه فعالیت توجه لازم را به آن ندارند و روش‌های قدیمی و البته ناکارآمد ادامه پیدا می‌کند. در ابتدای وزارت سیدرضا فاطمی‌امین در وزارتخانه صمت نیز قولی قوی و جدی برای تغییر مدل فروش ارائه شد. وزیر صمت خیلی محکم از تمام‌شدن بحث قرعه‌کشی خودرو و فروش به‌صورت عادلانه خبر داد، اما در نهایت همچنان قرعه‌کشی وجود دارد و حتی در یک عقبگرد؛ فروش تمام خودرو‌ها در خودروسازان بخش خصوصی نیز وارد قرعه‌کشی شد. همچنین وزیر صمت از مخالفت جدی خود با عرضه خودرو در بورس کالا صحبت کرده بود که این مورد هم با عرضه برخی محصولات در این بورس ناکام ماند.

بحث عرضه خودرو در بورس کالا و فروش خودرو به‌صورت یکپارچه این سوال را ایجاد کرده که چرا سیاست‌گزار صنعت خودرو یک‌بار برای همیشه قیمت‌گذاری را آزاد نمی‌کند؟ به‌نظر می‌رسد هر روش فروش برای خودرو غیر از فروش با قیمت رقابتی و در حاشیه بازار نمی‌تواند بازار افسارگسیخته را آرام کند. آزادسازی قیمت خودرو در کنار آزادسازی واردات و این‌که هر فرد بتواند بین بازار داخلی و واردات اختیار داشته باشد، می‌تواند بازار را به سمت تعادل پیش ببرد و نیاز بازار را واقعی کند.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سهام

در هیچ جای دنیا خودرو در بورس کالا عرضه نمی‌شود

قیمت‌گذاری خودرو در ایران تبدیل به چالشی چندساله شده، طی ماه‌های اخیر نیز چندین مدل و روش فروش برای خودرو در نظر گرفته شده است، اما بدون این‌که به مساله اصلی یعنی بحث آزادسازی قیمت خودرو توجه شود.

مدیران و مسوولان روش‌های متفاوتی برای فروش امتحان می‌کنند بدون این‌که اقدام اصلی و اساسی یعنی آزادسازی و خروج خودرو از قیمت‌گذاری دستوری را اجرایی کنند. حال نیز عرضه خودرو در بورس کالا کلید خورده و خودرو‌هایی در این بازار عرضه شده، این در حالی است که در هیچ کجای دنیا خودرو در بورس کالا عرضه نمی‌شود.

با توجه به فاصله قیمتی که خودرو در کارخانه تا بازار آزاد دارد، این موضوع رانت عظیمی را ایجاد کرده که باعث جذابیت بازار خودرو شده است.

یعنی راه مناسب برای خروج از وضعیت فعلی بازار خودرو کاملا مشخص است، اما حالا مسوولان تصمیم گرفته‌اند برای از بین بردن این رانت، خودرو را در بورس کالا عرضه کنند. اما به اعتقاد من این اقدام نیز نمی‌تواند باعث سروسامان دادن به وضعیت بازار خودرو شود. زیرا خودرو درحال‌حاضر یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود و تقاضا برای آن زیاد است. اما اگر خودرو‌هایی که در تالار نقره‌ای عرضه می‌شوند، فاصله قیمتی زیادی با بازار داشته باشند، تقاضا برای خرید آن در بورس افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، همان‌طور که در پیش‌فروش و قرعه‌کشی دلالان با خرید و اجاره کارت ملی وارد می‌شوند، در مورد بورس کالا نیز این امکان وجود دارد دلالان با خرید یا اجاره کد بورسی افراد چنین قانونی را دور بزنند؛ بنابراین راه دور زدن خرید دلالان در بورس کالا نیز می‌تواند هموار شود. زیرا باتوجه به خلأ‌های قانونی بعد از مدتی راه‌های دور زدن قانون در بازار‌های مختلف شناسایی می‌شود. این نشان می‌دهد عرضه خودرو در بورس کالا صحیح نیست و دوای درد بازار نابسامان خودرو نخواهد بود. ازسوی‌دیگر، باتوجه به این‌که نمایندگی‌های خودروسازان همواره در نظام توزیع و عرضه خودرو دخالت می‌کنند، در بورس کالا نیز این امکان وجود دارد که این دخالت‌ها انجام شود. همچنین حجم عرضه خودرو در بورس کالا بسیار کم است و نمی‌توان روی آن برای تاثیر بر بازار حساب کرد.

مورد دیگری که باید به آن نگاه ویژه‌ای داشت، این است که باتوجه به نظام قیمت‌گذاری خودرو، محصولاتی در بورس کالا عرضه می‌شوند که به‌نوعی قیمت‌گذاری آن‌ها در دست ستاد تنظیم بازار نباشد؛ به‌نوعی خودرو‌های پرتیراژ داخلی ازجمله سمند، پژو، تیبا، ۲۰۶ و... جایی در بورس ندارند. این در حالی است که بخش اعظم بازار را این خودرو‌ها تشکیل می‌دهند.

عرضه خودرو‌های گران‌تر و کم‌تیراژ در بورس گره‌ای از مشکلات بازار خودرو را باز نکرد. متقاضیان انتظار دارند خودرو‌هایی در بورس عرضه شوند که تقاضا برای آن‌ها بالا بوده و فاصله قیمتی کارخانه و بازارشان نیز زیاد است. محصولاتی که وقتی توسط کارخانه هم عرضه می‌شوند، تقاضای زیادی برای آن‌ها وجود ندارد، نمی‌تواند در بازار تاثیرگذار باشند.

صنعت خودرو درحال‌حاضر با مشکلات بسیار زیادی روبه‌رو است و تا زمانی که این معضلات به‌صورت ریشه‌ای حل نشود، نمی‌توان به بهبود وضعیت این صنعت امیدوار بود. درحال‌حاضر شرکت‌های خودروسازی با زیان انباشته‌ای عظیمی روبه‌رو هستند که روزبه‌روز به میزان این زیان افزوده می‌شود. از سوی دیگر، قیمت‌گذاری دستوری نیز به این زیان‌دهی دامن زده است. بر این اساس، قیمت خودرو باید براساس مکانیزم عرضه‌وتقاضا و در حاشیه بازار تعیین شود.

با توجه به فاصله قیمتی خودرو در حاشیه بازار و قیمت کارخانه، این موضوع یک سود آنی و هنگفت را برای خریداران به وجود آورده و به همین دلیل است که تفاضا برای شرکت در قرعه‌کشی خودرو زیاد است. اگر قرعه‌کشی کنار گذاشته شود، قدر مسلم این همه نیاز کاذب برای خرید خودرو در بازار نیز از بین خواهد رفت و میزان عرضه‌وتقاضا متعادل خواهد شد که در چنین صورتی بازار نیز سمت‌وسوی درست‌تری خواهد داشت.

سید امیر میرمنصف، معاون فروش و خدمات پس از فروش گروه بهمن

روش‌های فروش خودرو در ایران، در دنیا متداول نیست

هیچ شیوه فروش از روش‌هایی که درحال‌حاضر در ایران پیاده‌سازی می‌شود، در دنیا متداول نیست. در دنیا رقابت در بازاریابی است و مشتریان به نمایندگی‌های خودروسازان مراجعه می‌کنند و در آن‌جا براساس شرایط، آپشن، کیفیت و شرایط مالی که ارائه می‌شود، خودرو‌ها خریداری می‌شوند. در ایران هم باید این نوع فروش در نظر گرفته شود. ما به‌عنوان فعال و کارشناس این صنعت و بازار، شیوه‌ای خارج از این موضوع را اصلا موجه نمی‌دانیم.

اصولا رقابت در بازاریابی است. در بازاریابی قیمت‌ها شکسته و رقابت سنگینی بین خودروسازان برای فروش محصولات ایجاد می‌شود. در این شرایط هم در یک برند و هم بین چند برند مختلف رقابت به وجود می‌آید.

این‌که محصول را با چه قیمتی و با چه کیفیت و خدماتی خریداری می‌کنیم، بسیار اهمیت دارد. چراکه بسیاری از محصولات برند‌های مختلف در دنیا در یک بازه قیمتی قرار دارند و حتی هزار دلار هم بین برند‌ها اختلاف بها دیده نمی‌شود.

تکنولوژی‌ها شبیه هم هستند. پس مردم این موضوع را که کدام شرکت و برند خدمات بهتری ارائه می‌دهد، ملاک خرید خود قرار می‌دهند.

در دنیا رقابت در حوزه فروش را به رقابت در حوزه خدمات انتقال می‌دهند. بسیاری از خودرو‌ها در طیف ۲۲ تا ۲۵هزار دلار قرار دارند. این ارقام برای مشتریان اروپایی و آمریکایی که از لیزینگ یا فاینانس استفاده می‌کنند، خیلی بالا نیست؛ بنابراین خرید خودرو در این مناطق از طریق نمایندگی‌ها انجام می‌شود.

روش درست این است و من معتقدم ناچاریم دوباره به این مسیر باز می‌گردیم. علت این‌که در این شرایط هستیم، به صنعت خودرو بازنمی‌گردد. واقعیت این است تا زمانی که خودرو‌ها کالای سرمایه‌ای هستند و جذابیت برای نقدینگی دارند، این اتفاق‌ها رخ می‌دهد. حالا این نقدینگی روزی به بورس می‌رود و زمانی به بازار‌های سکه و طلا و مسکن و زمانی هم به بازار خودرو وارد می‌شود.

درحال‌حاضر در مقطعی هستیم که این نقدینگی وارد بازار خودرو شده است. این هجمه در صنعت بسیار بیشتر نمود پیدا می‌کند. وقتی در مسکن این نقدینگی وارد شود، کسی نمی‌تواند به کسی دیگر هجمه‌ای وارد کند. چرا که فرد نمی‌خواهد با قیمت کمتری ملک را به فروش برساند. اما خودرو با ورود این نقدینگی تبدیل می‌شود به کالای مصرفی با بعد سرمایه‌ای.

یعنی در بیرون تعریفی برای آن وجود ندارد. ما به عرضه خودرو در بورس اعتقادی نداریم و می‌دانیم بورس مربوط به کالا‌های اولیه است.

سهام خودروسازان در همه‌جای دنیا در بورس عرضه و خریدوفروش می‌شود. وقتی ما قانون خاص درباره خودرو داریم، اما امور مربوطه به آن ارجاع نمی‌شود، نمی‌توانیم انتظار تولید رقابت‌پذیر را داشته باشیم.

رقابت باعث افزایش کیفیت و پایین آمدن قیمت می‌شود. وقتی در اینجا رقابت وجود داشته باشد، بین شرکای خارجی هم رقابت ایجاد می‌شود و شریک خارجی هم دیگر دست بالا را نخواهد داشت.

اگر قرار است به سمتی حرکت کنیم که محصولات باکیفیت و به‌روزی وجود داشته باشد، باید سیستم فروش باکیفیت و استاندارد جهانی را بپذیریم. در غیر این صورت، باز هم شرایط گذشته و محصولات قدیمی ادامه‌دار خواهد شد.

بحث عرضه در بورس هم موردی است که باید آن را برای برون‌رفت از این وضعیت و خروج از بن‌بست بپذیریم. هم به چرخه عرضه‌وتقاضا و رقابت در خدمات و سرویس بهتر به مشتریان اعتقاد داریم.

در دنیا دیگر خودرو مساله نیست و بحث خدمات و سرویس بهتر به مشتریان اهمیت دارد؛ بنابراین بورس را به‌عنوان یک راهکار پذیرفتیم، هرچند در هیچ‌جای دنیا چنین چیزی وجود ندارد که خودرو در بورس کالا عرضه شود. درواقع تنها کالا‌های پایه که با خرید آن ارتباط به فروشنده قطع می‌شود، در بورس کالا عرضه می‌شوند.

منبع: دنیای خودرو (اخبار خودرو)