مسیر حساب شده دولت؛ از رشد صادرات غیرنفتی تا تعدیل نرخ ارز

به گزارش می‌متالز، اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با تحریم‌های خصمانه دست و پنجه نرم کرده است و حالا در دولت سیزدهم، با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده در جهت حمایت از صادرات غیرنفتی و تسهیل بازگشت منابع ارزی حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، چشم‌انداز شاخص‌های اقتصادی بر خلاف دوره‌های گذشته، روند مثبتی را پیش‌بینی می‌کند.

در این میان یکی از مهم‌ترین مسائل، رویکرد حمایتی دولت در مسیر رشد صادرات غیرنفتی است. صادراتی که می‌تواند موانع تحریمی را دور بزند و در نهایت به افزایش ارزآوری برای اقتصاد منجر شود؛ بنابراین با گذشت کمتر از یک سال از عمر دولت سیزدهم، آمار‌ها از تقویت این حوزه کلیدی اقتصاد حکایت دارد. تا جایی که در سه ماهه امسال، با پیشتازی سه ماهه صادرات نسبت به واردات در سال جدید، تراز تجاری کشور مثبت ۶۰۵ میلیون دلار شد. به بیان دیگر در این مدت، نزدیک ۳۶ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۵ میلیارد دلار بین ایران و سایر کشور‌ها تبادل شد که شاهد رشد ۱۹.۵ درصدی تجارت خارجی کشور در بهار امسال بودیم.

علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت در این باره در نشست خبری به رشد ۱۰۰ درصدی صادرات به ترکیه در سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و گفت: در سه ماهه نخست امسال این روند ادامه داشته است. وی همچنین از صادرات ۹.۵ میلیارد دلاری به عراق در سال گذشته خبر داد که ۱.۵ میلیارد دلار بیش از سال ۹۹ بود.

گسترش روابط همسایگی در دستور کار دولت رئیسی

دکتر رئیسی در ششمین گفتگوی مستقیم تلویزیونی با مردم در پاسخ به سوالی درباره سیاست تعامل با همسایگان در دولت سیزدهم تصریح کرد: "سیاست تعامل با کشور‌های همسایه جزو اولویت‌های ما بوده که تاکنون نتایج خوبی از جمله مثبت شدن تراز تجاری کشور را به دنبال داشته است. در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی با ۱۸ کشور قرارداد‌هایی به ارزش ۲،۵ میلیارد دلار داشته ایم. رئیس جمهور با اشاره به راه‌اندازی کریدور‌های ریلی جدید در دولت سیزدهم گفت: سهم ایران در تجارت و ترانزیت منطقه بسیار بالا رفته و ارتباط با کشور‌های عضو سازمان شانگهای، گروه بریکس و اکو در این زمینه برای ما بسیار مهم است. تازه در اول راه هستیم و فقط در سه ماهه اول امسال ۲۰ درصد رشد مبادلات تجاری داشته‌ایم. باید در زمینه تجارت با کشور‌های همسایه و منطقه به سهمی که در شأن ملت ایران است، برسیم. دکتر رئیسی افزود: در زمینه صادرات نفتی هم علیرغم تهدیدات و تحریم‌های دشمن، امروز در شرایط خوبی هستیم و ان‌شاءالله شرایط بهتری را هم در پیش خواهیم داشت. "

تداوم افزایش عرضه ارز در چرخه اقتصادی

بنابراین آنچه آمار‌ها نشان می‌دهد، جهت گیری مناسب تجارت خارجی کشورمان است تا در نهایت به رشد صادرات و ارزآوری منجر شود. مسلما در شرایط اقتصادی کشورمان که سال‌ها با تحریم‌های خصمانه دشمنان مواجه بوده، تقویت صادرات غیرنفتی از کلیدی‌ترین راهکار‌ها برای حمایت از اقتصاد و معیشت مردم است، به گونه‌ای که با افزایش صادرات غیرنفتی، شاهد ارزآوری به چرخه اقتصاد خواهیم بود که در نهایت به تقویت سمت عرضه ارز در بازار منجر خواهد شد که نتیجه آن تعدیل شاخص ارزی است.

هرچند در هفته‌های اخیر با اقدام کارشناسی بانک مرکزی مبنی بر اجازه فروش ارز صادرکنندگان به صرافی‌ها، شاهد عقب گرد چندکاناله دلار هستیم؛ بنابراین پیش بینی می‌شود که در ادامه سال نیز روند ارزآوری از ناحیه صادرات غیرنفتی افزایش یابد و با توجه به حمایت‌های بانک مرکزی از صادرکنندگان، افزایش عرضه ارز در چرخه اقتصادی و صرافی‌ها را شاهد باشیم. البته نکته مهمی که بایستی در کنار تقویت صادرات غیرنفتی مورد توجه قرار داد، ضرورت برنامه‌ریزی برای ممانعت از خروج سرمایه‌های ارزی از کشور است؛ اتفاقی که در سال‌های گذشته به دلیل عدم نگاه کارشناسی به این مقوله مهم، شاهد صادرات بدون بازگشت ارز بودیم که در حقیقت همان خروج سرمایه از کشور بوده است و تبعات بسیاری برای چرخه ارزی و اقتصادی کشور به همراه داشته است.

کنترل تقاضای ارزی و تقویت عرضه ارز مهم است

حسن حسن‌خانی؛ کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه تراز مثبت یعنی بیشتر بودن منابع ارزی نسبت به مصارف ارزی، اظهار داشت: منابع ارزی ما شامل سه بخش است. بخش اول منابع ارزی حاصل از فروش نفت و گاز و میعانات نفتی است که رسما توسط دولت یا نهاد‌های دولتی فروخته و ارز حاصل از صادرات آن به خزانه واریز می‌شود.

بخش دوم صادرات غیرنفتی است که توسط تجار یا شرکت‌های دولتی و ارز آن حاصل می‌شود. این ارز باید با یک سازوکار مشخصی به اقتصاد رسمی کشور برگردانده شود. در این باره پنح سازوکار وجود دارد؛ تحویل به بانک مرکزی، فروش به بانک ها، فروش به صرافان، یا واردات در برابر صادرات و یا سپرده گذاری در نظام بانکی است. بخش سوم نیز سرمایه گذاری‌های خارجی است که عمدتا در شرایط تحریم به دلیل ریسک‌های بالا مقدار قابل توجهی نیست.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان تراز ارزی مثبت ثبات بخشی داشته باشیم اظهار داشت: مرحله اول اینکه منابع ارزی را به چرخه اقتصاد رسمی تزریق کنیم. هرچند می‌دانیم که درآمد‌های نفتی که طبیعتا به چرخه اقتصاد رسمی خواهد رسید، اما نکته مهمی که در این سال‌ها رعایت نشد و رمز موفقیت روسیه در کنترل برابری دلار و روبل بود، سیطره و تمرکز بر این بخش است که توانست ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان غیردولتی را به موقع با نرخ مشخص به چرخه اقتصاد رسمی خودش تزریق کند؛ بنابراین ما نیز باید به این نکته مهم توجه ویژه داشته باشیم.

حسن خانی در ادامه اظهار داشت: همان طور که مقام معظم رهبری نیز بار‌ها اشاره کردند بایستی جلوی واردات بی رویه را بگیریم. در کشور تحریم شده بایستی جلوی واردات غیرضرور ایستاد. کشور تحریم شده بایستی جلوی خروج سرمایه را بگیرد.

مهم‌ترین راه خروج سرمایه، صادرات بدون بازگشت ارز است؛ صادراتی است که به ملک در ترکیه تبدیل شود، صادراتی که به تامین مالی قاچاق تبدیل شود. وی تاکید کرد: مهم‌ترین مساله برای ایجاد تراز مثبت پایدار ارزی، کنترل تقاضای ارزی و تقویت عرضه ارز است.

منبع: شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبنا)