تخریب محیط زیست و منابع طبیعی؛ میراث شوم سوداگران معدنی

‌می‌متالز - بهره‌برداری بی‌رویه از معادن ایران و عدم رعایت ملاحظات زیست محیطی فارس را به یکی از مخرب‌ترین عوامل تخریب محیط زیست و زیستگاه‌های انسانی، گیاهی و جانوری تبدیل کرده است.

به گزارش می‌متالز، پناهگاه‌های حیات وحش بختگان و نی ریز فارس از جمله قدیمی‌ترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست با دارا بودن هزاران نوع گونه‌های جانوری و گیاهی، رتبه برتر بین مناطق حفاظت شده ایران را داراست. دامداری سنتی و چرای غیرمجاز و خارج از ظرفیت مراتع و معدن کاوی و برداشت بی‌رویه از معادن از جمله تهدیدات جدی پیش روی محیط زیست و منابع طبیعی و جنگل‌های زیبای این منطقه است که متاسفانه برنامه‌ای محکم و اساسی برای حفظ این منابع خدادادی وجود ندارد.

در سال‌های اخیر مجوز‌های برداشت سنگ از معادن بزرگ و از جمله معدنی درست در نزدیکی روستای زیبای طشک از توابع شهرستان بختگان در استان فارس صادر شده که هم اکنون در حال بهره برداری انبوه است، اما شخصا این مکان را دیدم که بسیاری از گونه‌های درختی و گیاهی اطراف معدن در مسیر عبور و مرور کامیون‌های سنگین و انفجار‌های کوه و پرتاب سنگ‌های چند تنی، خراب و چهره طبیعت بکر و زیبای آنجا را زشت و نازیبا کرده و متاسفانه منابع طبیعی و صنعت و معدن نیز برخورد جدی با این افراد معدن دار انجام نداده اند.

برخی از چشمه‌ها، اماکن مسکونی، روستاه‌ها و رود‌ها و جویبار‌ها به دلیل نزدیکی اشان به معادن سنگ طشک و اباده و تنگ حنا و نی ریز دچار اشکال شده اند، اما بهره برداران این معادن، قوانین و ضوابط زیست محیطی را نقض و باعث تخریب صد‌ها هکتار از عرصه‌های طبیعی فارس شده اند. برخی از تجهیزات و ماشین آلات بهره برداران خارج از محدوده پروانه معادن و غیر قانونی است.

در دو شهرستان بختگان و نی ریز فارس ده‌ها معدن مختلف وجود دارد که برخی از آن‌ها در محدوده و حریم منطقه حفاظت شده محیط زیست قرار دارد. صدور مجوز‌های بدون ضابطه در سال‌های گذشته موجب تخریب‌های وحشتناک محیط زیست، آلودگی صوتی و آلودگی‌های حاد تنفسی و ریوی برای اهالی روستا‌های اطراف معادن شده و این امر نیازمند رسیدگی و توجه جدی مسولان است. در دو سه دهه اخیر به طور تدریجی توجه مردم و تشکل‌های مردمی به حفظ کیفیت محیط زیست افزایش یافته است.

این مسئله در طراحی و فعالیت‌های معدن کاری نیز تاثیر خود را گذاشته است. همچنین در گذشته، چون بازسازی در برنامه ریزی‌های معادن گنجانده نمیشده، ادارات محیط زیست استان‌ها و مناطق به نقش تخریبی فعالیت‌های معدنی بر روی محیط زندگی و منابع طبیعی توجه نمیکردند. اما امروزه حساسیت کارشناسان محیط زیست و رسانه‌ها در این خصوص بیشتر شده و تاثیر فعالیت‌های معدنی بر آلودگی هوا، آب و خاک و همچنین در بر هم خوردگی چشم انداز طبیعت مورد بحث و بررسی‌های مختلف قرار گرفته است. اگرچه آلودگی مرتبط با فعالیت‌های معدنی اجتناب ناپذیر است، اما مطالعات زیست محیطی موجود و پیشنهادات ارائه شده نخبگان ملی در حوزه بهره برداری درست و اصولی از معادن می‌تواند در اتخاذ یک استراتژی واحد و مدیریت اصولی حفظ محیط زیست استان به منظور کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از فعالیت‌های معدنی به ما کمک کند.