نفس‌های صادرات فولاد کشور به شماره افتاد!

صادرات جان ندارد

به گزارش می‌متالز، سال‌ها تحریم ایران از سوی جوامع بین‌المللی، خود مانعی بزرگ برای فروش فولاد و محصولات فولادی ایران به بازار‌های جهانی به شمار می‌رود. با این وجود، فولادسازان کشور تلاش خود را به کار بسته‌اند تا حضوری موفق در این بازار‌ها داشته باشند و سهمی از بازار‌های بین‌المللی فولاد را از آن خود کنند.

با توجه به چالش‌های ناشی از تحریم‌ها، از دولت انتظار می‌رود امتیاز‌هایی در اختیار صنعتگران قرار دهد یا با ارائه راهکار‌هایی مانند حذف معافیت مالیاتی صادرات، درصدد جبران این شرایط دشوار تحمیلی به صنایع باشد.

با این وجود، دولت نه‌تن‌ها اقدام مثبتی برای حمایت از صنایع و صادرات فولاد ترتیب نداده، بلکه فروش محصولات تولید شده در این زنجیره را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند. انتشار آمار صادرات فولاد در ۲ ماهه نخست امسال، حکایت از کاهش صادرات فولاد کشور در این بازه زمانی و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارد.

در همین حال، پیش‌بینی می‌شود روند کاهشی صادرات فولاد در ماه‌های آینده ادامه یابد؛ موضوعی که در آینده نزدیک به چالشی جدی برای فعالان این صنعت بدل خواهد شد و آسیب‌های قابل توجهی را به آن‌ها تحمیل می‌کند.

نگاهی به آمار صادرات فولاد

براساس آمار منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان صادرات تیرآهن و میلگرد در ۲ ماهه منتهی به پایان اردیبهشت امسال در مقایسه با مدت مشابه ۱۴۰۰، به ترتیب ۵۲ و ۲۷ درصد کاهش یافته است. میزان صادرات نبشی، ناودانی و سایر مقاطع نیز در این بازه زمانی، ۵۶ درصد کاهش یافته است. از مجموع آمار و ارقام یاد شده می‌توان این‌طور برداشت کرد که از میزان صادرات کل مقاطع طویل فولادی در این بازه زمانی، ۳۱ درصد کاسته شده است.

البته روند کاهشی صادرات در حوزه مقاطع تخت فولادی (ورق گرم، سرد و پوشش‌دار) جریان نداشت. بدین ترتیب شاهد رشد ۳۷ درصدی صادرات کل مقاطع تخت فولادی کشور در ۲ ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بودیم.

همزمان میزان صادرات بیلت و بلوم ۲۹ درصد بیشتر شده، اما صادرات اسلب ۲۸ درصد کاهش یافته و بر صادرات فولاد میانی حدود ۱۰ درصد افزوده شده است.

خطر کاهش تولید در انتظار فولادسازان

بهادر احرامیان، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این خصوص اظهار کرد: براساس آمار منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان صادرات محصولات فولادی کشور در ۲ ماهه نخست امسال، کاهش یافته است. میزان صادرات کل مقاطع طویل فولادی در ۲ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰، منفی ۳۱ درصد کاهش یافته است.

افت صادرات ادامه دارد

احرامیان در ادامه افزود: پیش‌بینی می‌شود روند نزولی صادرات محصولات فولادی در ماه‌های تیر و مرداد ادامه یابد. این روند کاهشی در شرایطی است که صنعت فولاد ایران به صادرات وابسته است.

زنجیره فولاد در کشور با هدف تامین نیاز بازار داخلی و همچنین فروش مازاد نیاز بازار داخلی به بازار جهانی توسعه یافته است. بر همین اساس، سرمایه قابل توجهی به این زنجیره جذب شده تا جایی‌که در حال حاضر تحقق اهداف چشم‌انداز ۱۴۰۴ مبنی بر ظرفیت سازی برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، دیگر دور از ذهن نیست.

بدین ترتیب صادرات تنها راه تولید در ظرفیت‌های احداث شده است، در غیر این صورت، سرمایه‌های جذب شده برای توسعه این زنجیره عملا هدر رفته است.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران افزود:  فعالان صنعت فولاد در طول سال‌های گذشته با تاکید بر اهمیت صادرات فولاد کشور برای تحقق اهداف توسعه‌ای این صنعت، ارزآوری و کاهش وابستگی اقتصاد به نفت، تاثیر این صنعت بر اشتغالزایی و توسعه مناطق گوناگون کشور، از سیاست‌گذاران درخواست کرده‌اند مانع فروش این محصولات به بازار جهانی نشوند. به ویژه آنکه بازار‌های صادراتی به‌آسانی به دست نمی‌آید، اما به راحتی از دست می‌رود.

احرامیان افزود: با این وجود هر ساله سیاست‌هایی ضد صادرات و ضد تولید وضع می‌شود که این سیاست‌ها ضربه‌های قابل توجهی به عملکرد صنایع تحمیل می‌کند. دولت سیزدهم در نخستین هفته‌های سال ۱۴۰۱، اقدام به وضع عوارض صادراتی روی محصولات بخش معدن، صنایع معدنی و فولاد کرد و بدین ترتیب صادرات تمامی محصولات تولیدشده در زنجیره فولاد مشمول عوارض صادراتی شد.

فولاد ایران رقابتی نیست

البته دولت برای اجرای این سیاست، دلایلی را مطرح می‌کرد، اما اجرای این سیاست به دنبال رشد بهای فولاد در بازار‌های بین‌المللی پس از حمله روسیه به خاک اوکراین بود. در همان زمان، فعالان صنعت فولاد کشور هشدار دادند که روند افزایشی نرخ فولاد، قطعی است.

وضع عوارض صادراتی از سوی دولت روی محصولات تولید شده در این زنجیره اشتباه است و منفعت تولید در این بخش را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

فولادسازان تاکید داشتند با اجرای چنین مصوباتی، صادرات فولاد ایران دیگر به صرفه نخواهد بود.

در نتیجه از میزان صادرات فولاد ما به بازار جهانی کاسته خواهد شد. از آنجاکه ثبات در قرارداد برای طرف‌های خارجی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، در ادامه و با حذف عوارض یاد شده، پیامد‌های آن تا بلندمدت نیز ادامه خواهد یافت.

احرامیان تصریح کرد: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد روند افزایشی نرخ فولاد در بازار جهانی ادامه‌دار نبود و در واقع فولادسازان روسیه به‌دنبال تحریم محصولاتشان اقدام به ارزان‌فروشی محصولات خود در بازار‌های منطقه کردند. وضع عوارض صادراتی از سوی دولت ایران روی محصولات تولید شده در زنجیره فولاد و همچنین دامپینگ صادرات از سوی روسیه، بازار‌های ما را به شدت کاهش داد.

این فعال صنعت فولاد افزود: فولاد ایران در طول سال‌های گذشته با شرایط تحریمی روبه‌رو بوده و در نتیجه مشتریانی که ریسک معامله با صنعتگران فولاد ما را می‌پذیرند، همان‌هایی هستند که فولاد ارزان روسیه را خریداری می‌کنند.

با توجه به شرایط یاد شده در حال حاضر فولاد روسیه، بخشی از بازار‌های صادراتی ما را در اختیار گرفته است. در واقع از مزیت رقابت فولاد ایران در مقایسه با فولاد روسیه کاسته شده است.

از آنجا که جنگ میان روسیه و اوکراین ادامه‌دار شده و پیش‌بینی می‌شود پیامد‌های این جنگ برای روسیه ادامه‌دار باشد، نباید به بهبود شرایط صنعت فولاد ایران در بازار‌های جهانی امید داشته باشیم. متاسفانه در چنین شرایطی، دولت نه‌تن‌ها حمایتی از صنعت فولاد کشور که با صرف سرمایه‌گذاری قابل توجه توسعه یافته نمی‌کند، بلکه با وضع قوانین اشتباه، مسیر تولید و توسعه آن را هر روز دشوارتر از قبل می‌کند.

احرامیان افزود: در حال حاضر میزان موجودی انبار‌های فولادسازان کشور به بیشترین سطح خود در چند سال گذشته رسیده است. روند افزایشی موجودی انبار فولادسازان حکایت از آن دارد که این صنعتگران نتوانسته‌اند محصول خود را در بازار جهانی به فروش برسانند.

ظرفیت مصرف در بازار داخلی نیز محدود است و با توجه به رکودی که در اقتصاد شاهد آن هستیم، محدودتر هم شده است.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پایان تاکید کرد: بررسی آمار سفارشات فولادسازان نیز چندان امیدبخش نیست. در واقع نباید به بهبود شرایط در ماه‌های آینده، امید چندانی داشت.

منبع: آرتان پرس