از نبود اطلاعات تا به روز نبودن دانش، چالش‌های معدن‌کاری در ایران

به گزارش می‌متالز، امین صفری، معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات «ومعادن» در این باره اظهار کرد: در تمام دنیا به بحث آموزش نیروی انسانی توجه بسیاری می‌شود و یکی از اقدامات کلیدی برای توسعه بخش معدن تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص است.

صفری ضمن اشاره به اهمیت تولید ملی، ادامه داد: البته در هیچ کجای دنیا تفکر حاکم این نیست که ما باید همه دانش را خودمان در اختیار داشته باشیم؛ مثلا در زمینه ماشین آلات برخی کشور‌ها فعالیت اصلی دارند و سایر کشور‌ها واردکننده هستند؛ در واقع این کشور‌ها به جای اینکه انرژی خود را صرف این کنند که در همه زمینه‌ها ورود کرده و خودشان تولیدکننده باشند، در برخی زمینه‌ها تمرکز ویژه می‌کنند تا برتری نسبی ایجاد کنند.

صفری افزود: چند شرکت بین‌المللی چندملیتی ماشین‌آلات معدنی تولید می‌کنند، در نتیجه الزامی وجود ندارد که ما حتماً خودمان تولیدکننده باشیم، اصرار به این رویه قابل درک نیست.

وی ادامه داد: در برخی معادن کشور از سیستم دیسپچینگ استفاده می‌شود، اما این شیوه چندان مدرن نیست؛ در روش‌های مدرن تفکیک عیار ماده معدنی با باطله‌ها به صورت هوشمند انجام می‌شود. در کشور‌های پیشرو در حوزه معدن، از فناوری اینترنت اشیا استفاده می‌شود که سرعت کار را بالا برده و هزینه را نیز کاهش می‌دهد. متأسفانه باید بپذیریم که فاصله زیادی با دانش روز دنیا داریم.

صفری با اشاره به این که علاوه بر به روزرسانی تجهیزات، عوامل مهم دیگری نیز در مسیر توسعه نقش اساسی دارند، بیان کرد: کارشناسان و تکنسین‌هایی که در حوزه معدن‌کاری فعالیت می‌کنند، باید به دانش روز مجهز شوند و نیز در زمینه استفاده از ماشین‌آلات جدید مهارت کافی داشته باشند.

معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در پاسخ به این سوال که آیا پرداختن به ژئوفیزیک موازی‌کاری با ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی نیست، مطرح کرد: واقعیت امر این است که حوزه اکتشاف متولی ندارد؛ در حالی که در کشور‌های پیشرو در بخش معدن، وظیفه سازمان زمین‌شناسی تولید اطلاعات اولیه در حد شناسایی و پی جویی است؛ هر فرد، سازمان و یا شرکت دیگری، اگر اطلاعاتی در این راستا تهیه کرد، موظف است آن را در اختیار سازمان زمین‌شناسی قرار دهد؛ حتی یک فرد حقیقی می‌تواند این داده‌ها را از سازمان زمین‌شناسی خریداری کرده و در آن محدوده شروع به معدن‌کاری کند.

صفری درباره داده‌های موجود در سامانه کاداستر اظهار کرد: این سامانه بخشی از بانک اطلاعات را در اختیار دارد؛ کاداستر نشان می‌دهد که کدام محدوده‌ها در اختیار چه افرادی است؛ البته گفته می‌شود این سامانه مشکلاتی دارد، اما در حال حاضر منظور من اهمیت اطلاعات جامع و کافی است؛ یعنی تولید اطلاعات، آنالیز آنها، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی و نقشه‌های ژئوفیزیک در سطوح مختلف که این داده‌ها توسط سازمان زمین‌شناسی ارائه می‌شود.

امین صفری ادامه داد: متاسفانه سازمان انرژی اتمی به برخی اطلاعات اکتشافی مربوط به قبل از انقلاب و همچین دوره‌های بعدی دسترسی دارد که در انحصار این سازمان و محرمانه است؛ یعنی ممکن است در محدوده‌هایی عملیات اکتشافی انجام گیرد که قبلاً انجام شده است.

صفری افزود: بی‌تردید این موضوع موجب هدررفت منابع زیادی، از جمله منابع مالی و زمانی می‌شود؛ درحالی که می‌توان از این اطلاعات جهت هم‌افزایی و بالا بردن دقت استفاده کرد. مساله بعدی این است که اشخاص حقیقی اکتشافاتی را انجام داده و اطلاعات آن را نزد خود نگه داشته‌اند که در مواردی باید با این افراد مقابله شود.

وی با تأکید بر اهمیت آنالیز اطلاعات، بیان کرد: به عنوان مثال در کشوری مانند قزاقستان نیز روند به همین صورت است؛ یعنی سازمان زمین‌شناسی این کشور، کار را تا مرحله ژئوفیزیک پیش می‌برد؛ سپس معادن را به مزایده گذاشته یا در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد. نوع واگذاری نیز همراه با شراکت ۲۵ درصدی سازمان زمین‌شناسی در ماحصل حفاری است و این سازمان، خودش وارد مرحله حفاری نمی‌شود. پس از پرداخت هزینه و عقد قرارداد، می‌توانیم کار حفاری را شروع کنیم.

صفری در پایان با اشاره به تجربه رویارویی با سیستم کشور قزاقستان، اشاره کرد: در بدو ورود ما به این کشور، سازمان زمین‌شناسی قزاقستان حدود ۲۰ تا ۳۰ پروژه ژئوفیزیکی که با استاندارد JORK نیز مطابقت داشتند، در اختیار ما قرار داد و اعلام کرد در صورتی که تمایل به همکاری داریم، می‌توانیم پروژه‌های مد نظرمان را انتخاب کنیم و با رعایت مشارکت ۲۵ درصدی سازمان مذکور در ماحصل حفاری، مابقی آن‌چه به دست آوریم از آن ما خواهد بود.

گفتگو از علیرضا جعفری نژاد