زنجیره تولید ماسه‌های سیلیسی

این نوع ماسه‌ها به‌وسیله برخی تولیدکنندگان داخلی تولید شده و حتی صادر نیز می‌شود. در حقیقت یکی از مزیت‌های تولید چنین ماسه‌هایی وجود معادن آن در ایران است که بیشتر آنها در طبس واقع شده‌اند و این موضوع سبب شده این محصول به‌راحتی به‌دست فولادسازان برسد و با تکمیل زنجیره تولید این محصول، صرفه اقتصادی به همراه داشته باشد. در تامین مواد اولیه چنین محصولاتی علاوه بر منابع داخلی نیازمند واردات هستیم که در این زمینه از کشورهایی چون چین، هند و گرجستان واردات داریم. البته ناگفته نماند که یکی از مهم‌ترین مشکلات این حوزه هزینه حمل‌ونقل بالاست که سبب افزایش هزینه صادرات شده است.

ریخته‌گری ماسه‌ای

ریخته‌گری فرآیندی است که در آن مذاب سیال به درون یک قالب ریخته شده و اجازه پیدا می‌کند تا درون قالب سخت شود و سپس بیرون کشیده شده یا خارج می‌شود تا قطعه تمام شده یا نهایی به‌دست آید. یکی از ابزارها و وسایل قالب‌گیری برای ریخته‌گری قالب‌گیری ماسه‌ای است. در ریخته‌گری ماسه‌ای از ماسه طبیعی یا ماسه ترکیبی (مانند ماسه دریاچه) استفاده می‌شود که دارای یک ماده نسوز به نام سیلیکا است. در این روش دانه‌های شن به اندازه‌ای باید کوچک باشند که بتوان آنها را متراکم کرد و در عین حال باید به قدری درشت باشند که گازهای تشکیل‌شده هنگام ریخته‌گری از بین منافذ آنها خارج شود. البته در قالب‌های بزرگتر از ماسه‌سبز که ترکیبی از ماسه، خاک‌رس و مقداری آب است، استفاده می‌شود. ریخته‌گری ماسه‌ای نیاز به زمان چند روزه برای تولید حتی در سرعت‌های بالا داشته و برای تولید قطعات بزرگ بدون رقیب به‌شمار می‌رود. به‌طور معمول، ریخته‌گری ماسه‌ای برای آهن با دمای پایین، آلیاژهای آلومینیوم، منیزیم و نیکل به‌کار برده می‌شود و یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال کاراترین روش شناخته‌شده در این زمینه است.

تولید ماسه‌های سیلیسی در ایران

ماسه‌های سیلیسی دانه‌کروی یکی از انواع ماسه‌هایی است که در ایران در صنعت ریخته‌گری، قالب‌سازی و متالورژی کاربرد دارد. درباره تولید این ماسه‌ها و کاربرد آن در کشور، محمدعلی ناظر، مدیر بازرگانی صفاهان پارس سیلیس عنوان کرد: شرکت صنعتی و معدنی ما شامل چندین زیرمجموعه است که یکی از شرکت‌های تولیدکننده ماسه‌های سیلیسی دانه کروی در ایران است که در صنعت ریخته‌گری، قالب‌سازی و متالورژی کاربرد دارد. یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ماسه چسب‌دار است که تولیدکننده ماسه‌های خاصی است که کارخانه آن در اصفهان واقع شده است. یک شرکت تولیدکننده دیگر ما تولیدکننده چسب سیلیکال سدیم است که در صنعت کاشی‌سازی، کارتن‌سازی و ریخته‌گری کاربرد دارد. ناظر در ادامه خاطرنشان کرد: در مجموعه ما تامین و فروش مواد اولیه صنعت ریخته‌گری قرار دارد که شامل فروآلیاژها، سیلیس، منگنز، کروم، گرافیت و مواد اولیه صنعت ریخته‌گری می‌شود. وی با اشاره به تلاش برای تکمیل زنجیره تولید عنوان کرد: تمام سعی بر این بوده که زنجیره تولید را از معدن تا تولید نهایی تکمیل کنیم. البته معادن ما از جمله معدن سیلیس در طبس واقع شده‌اند و کارخانه‌های ما و مجموعه کارهای بازرگانی ما در اصفهان قرار دارند. وی با اشاره به اینکه این ماسه‌ها در صنعت ریخته‌گری کاربرد دارند، عنوان کرد: پس از عملیات انفجار، استخراج و فرآوری، این ماسه‌ها شست‌وشو و دانه‌بندی می‌شوند. دانه‌بندی این ماسه‌ها نیز با دستگاه‌های خاص انجام می‌شود که البته این دستگاه‌ها برخی داخلی و برخی خارجی هستند. همچنین در زمینه صادرات نیز فعال هستیم.

صادرات و واردات

مدیر بازرگانی صفاهان پارس سیلیس با اشاره به صادراتی که در این حوزه انجام می‌شود، بیان کرد: محصولات ما به کشورهایی چون عراق، افغانستان، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان صادر می‌شود، اما مواد اولیه مورد نیاز خود را هم از داخل و هم از خارج تامین می‌کنیم. ناظر با اشاره به واردات مواد اولیه خاطرنشان کرد: در زمینه تامین مواد اولیه واردات ما بیشتر از کشورهایی چون چین، هند و گرجستان انجام می‌شود و البته مابقی نیز از داخل خود کشور تامین می‌شود. وی درباره فناوری تولید ماسه‌های سیلیسی بیان کرد: فناوری بیشتر واحدهای ما بومی‌سازی شده است و تنها برخی از دستگاه‌ها که در داخل وجود ندارد را از خارج وارد می‌کنیم. مدیر بازرگانی صفاهان پارس سیلیس همچنین درباره مشتریان داخلی عنوان کرد: این شرکت قادر به تامین بیشتر نیاز شرکت‌های ریخته‌گری فولاد کشور است. در این راستا با شرکت‌های فولاد مبارکه و ذوب‌آهن و شرکت‌های مسی همکاری داریم. با شرکت‌های ماشین‌سازی و تراکتورسازی نیز کار می‌کنیم و همچنین با ریخته‌گری‌هایی که قطعات ریخته‌گری را خواستار هستند، همکاری داریم و قطعه مورد نیاز آنها را تامین می‌کنیم.

هزینه بالای حمل‌ونقل

ناظر در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین مشکلات حوزه شما چیست، عنوان کرد: مطالباتی از شرکت‌های دولتی و خصوصی داریم که به زودی قابل وصول نیست، چراکه شرایط کار و بازار چندان به رونق مورد انتظار نرسیده است و همچنان کار فروش رو به راه نیست، از این‌رو برگشت پول به این سادگی‌ها نیست. وی در ادامه با اشاره به مشکلات صادرات یادآور شد: در حوزه صادرات نیز مشکلات حمل‌ونقل و هزینه‌های بالای آن برای حوزه ما دردسرساز شده است، چراکه هزینه‌های بار برای صادرات برخی اوقات آنقدر بالاست که همراه با صرفه اقتصادی نخواهد بود. برای مثال اگر به ترکیه صادرات داشته باشیم، هزینه آن گاهی با نرخ بار برابری می‌کند که این موضوع سبب می‌شود رقابت سخت شود. مدیر بازرگانی صفاهان پارس سیلیس درباره میزان فروش محصولات عنوان کرد: تولیدات ما به فروش می‌رسد و حتی گاهی تقاضا بیشتر از تولید است. محصول ما ویژگی‌های خاصی مانند کروی بودن دارد و علاوه بر آن از کیفیت بالایی در صنعت ریخته‌گری و قالب‌ریزی برخوردار است و به‌همین‌دلیل دارای تقاضای بالایی است. اما سرمایه در گردش و بازگشت است که سبب مشکل کمبود نقدینگی در سیستم شده است. ناظر ادامه داد: از سوی دیگر با مشکلاتی چون دارایی، بیمه، سوخت و تهیه گازوئیل، برق و انرژی، حقوق و نیروی کارگری و... روبه‌رو هستیم، چراکه با توجه به اینکه بازگشت پول چندان خوب نیست، حجم زیادی مطالبات از مشتری‌ها داریم. از سوی دیگر، برخی هزینه‌های نقدینگی وجود دارد که باید پرداخت شود. وی در ادامه تاکید کرد: کار معدن و صنایع معدنی نیازمند نقدینگی و گردش آن در این سیستم است. از این‌رو سختی‌ها و مشکلات خودش را دارد. مدیر بازرگانی صفاهان پارس سیلیس در پایان درباره میزان اشتغالزایی که واحد تولیدی آنها ایجاد کرده است، عنوان کرد: مجموع معدن و کارخانه‌های زیرمجموعه ما ۱۷۰ نفر به‌طور مستقیم و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر به‌صورت غیرمستقیم ایجاد اشتغال کرده که بیشتر این نیروها بومی و به‌صورت محدود هستند و کارشناسان خاص غیربومی در این مجموعه مشغول به کار هستند.