ظرفیت تولید شمش و بیلت آلیاژی و ثانویه آلومینیوم تا 2 برابر افزایش خواهد یافت

می متالز - با توجه به برنامه توسعه 1404 که تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم اولیه در آن برنامه‌ریزی شده، مصرف آلومینیوم کشور می‌تواند به‌شدت افزایش یابد. در همین راستا واحدهای گسترده‌ای از بخش‌های میان‌دستی و پایین‌دستی شکل گرفته‌اند. در حال حاضر ظرفیت واحدهای فعال در تولید شمش و بیلت آلیاژی و ثانویه در حدود 750 هزار تن است که این رقم در چند سال آتی به بیش از 1.7 میلیون تن افزایش خواهد یافت.

فلز آلومینیوم در بین فلزات پایه و اساسی پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین فلز به‌شمار می‌رود. مصرف و کاربردهای متنوع آلومینیوم مرهون خواص منحصر به‌فرد این فلز از جمله نسبت استحکام به وزن بسیار بالا، دمای ذوب پایین، مقاومت به خوردگی بالا و هدایت الکتریکی و حرارتی بالای آن است. کاربردهای این فلز در صنایع مختلف به‌قدری متنوع است که در برخی از گزارش‌ها و مطالعات، سرانه مصرف آلومینیوم را به‌عنوان معیاری برای سنجش توسعه‌یافتگی کشورها مورد بررسی قرار می‌دهند.

در ایران، با توجه به بررسی‌ها و تخمین‌های زده شده، مصرف کل آلومینیوم در حدود 460 هزار تن برای سال 2015 میلادی برآورد شده است. این در حالی است که در این سال، ایران بیش از 350 هزار تن آلومینیوم اولیه (آلومینیوم تولید شده از منابع معدنی) تولید کرد. با در نظر گرفتن کاربردهای وسیع آلومینیوم در صنایع مختلف، ایران در نظر دارد ظرفیت تولید آلومینیوم اولیه خود را در راستای توسعه صنایع و چرخه صنعت کشور، تا سال 1404 شمسی (2025 میلادی) به حدود 1.5 میلیون تن در سال افزایش دهد.

با توجه به سند چشم‌انداز توسعه 1404، واحدهای متعدد و قابل توجهی از بخش‌های پایین‌دست و مصرف‌کننده شمش و بیلت آلومینیوم اولیه شکل گرفته است. به‌طور مثال مجموع ظرفیت‌های فعال واحدهای تولیدکننده شمش و بیلت آلیاژی که در آن‌ها شمش و بیلت آلومینیوم اولیه، سهم قابل ملاحظه‌ای از خوراک ورودی این واحدها را به‌خود اختصاص می‌دهند، به حدود 750 هزار تن می‌رسد. گرچه هدف بیشتر این واحدها استفاده از ضایعات و قراضه‌های آلومینیومی برای تولید شمش و بیلت بوده، ولی عملا قراضه‌های آلومینیومی در ایران، حتی با وجود عملکرد 100 درصد ظرفیت جمع‌آوری و تولید قراضه‌های آلومینیومی که در حدود 32.5 هزار تن است، سهمی بسیار کوچک خواهد داشت.

با این وجود، همچنان طرح‌های متعددی از افزایش ظرفیت واحدهای تولیدکننده شمش و بیلت آلیاژی و ثانویه آلومینیوم در دست اجراست. نمودار 1، پیش‌بینی ظرفیت واحدهای میان‌دست تولید شمش و بیلت آلیاژی و ثانویه آلومینیومی را براساس طرح‌های ثبت شده در وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد. با توجه به این نمودار، برآورد شده که میزان ظرفیت تولید شمش و بیلت آلیاژی واحدهای میان‌دست آلومینیوم ایران تا سال 2020 میلادی، حدود 2 برابر ظرفیت کنونی افزایش یابد.

نمودار 2 نیز طرح‌های کشور برای ایجاد ظرفیت تولید آلومینیوم اولیه را نشان می‌دهد. براساس طرح‌های پیش‌بینی شده و در دست اجرا و در صورت اجرایی شدن طبق برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده، می‌توان ظرفیت تولید آلومینیوم اولیه برای ایران را تا سال 2020 میلادی حدود یک میلیون تن و تا سال 2025 حدود 1.5 میلیون تن تخمین زد. این در حالی است که مجموع ظرفیت واحدهای میان‌دست تولیدکننده شمش و بیلت آلیاژی تا سال 2020 ظرفیتی بیش از 1.75 میلیون تن خواهند داشت. با توجه به این که منابع ثانویه سهمی قابل توجه از مواد مصرفی این واحدها را تشکیل خواهند داد، باید اذعان داشت که ظرفیت‌های طراحی شده در این بخش با مازاد تقاضای مواد اولیه رو‌به‌رو خواهند شد. بهبود شرایط کاری واحدهای تولیدی قراضه آلومینیومی که به جمع‌آوری و بسته‌بندی آن‌ها مبادرت می‌کنند، می‌تواند کمک شایانی در این راستا کند.