بورس کالا سازوکاری شفاف و ضد رانت

به گزارش می‌متالز، تصمیم نهایی هر چه بوده و هست چیزی جز بی‌ثباتی و چالش‌های حاصل از کشمکش‌های ستاد تنظیم بازار، شورای رقابت، بورس و خودروسازان و مجلس که تأثیرات مخربی بر کلیت بازار سرمایه و البته کل اقتصاد بر جا نگذاشته است.

یکی از بهترین اقدامات دولت در سال جاری عرضه خودرو در بورس کالا بوده است و مخالفت شورای رقابت و اظهار غیرکارشناسی سایر افراد در عرضه خودرو در بورس کالا یا از روی بی‌اطلاعی از فواید آن و یا از روی مقاصد غیر خیرخواهانه نسبت به مردم بوده است.

در اقتصادی که به هر علت دسترسی مردم به برخی کالا‌های اساسی و استراتژیک از جمله خودرو به دلیل کمبود عرضه یا تولید آن محدود شده است منطقی‌ترین راهکار توزیع آن کالای کمیاب، رقابت آزاد بین مصرف‌کنندگان واقعی آن است و بورس کالا در حال حاضر یگانه مکانیسم خبره، واجدالشرایط، شفاف و سالم است. اینکه گفته می‌شود قیمت کارخانه از قیمت بازار تفاوت فاحش دارد و جفا به مردم است، متأسفانه چیزی جز فشار از سوی عده‌ای قلیل رانت باز برای تحت فشار قراردادن دولت نیست و نه تنها خیرخواهی در آن نیست بلکه بیشتر به جهت از دست دادن رانت حدود ۳۵۰ هزار میلیارد تومانی حذف شده از محل قرعه‌کشی‌ها و سایر روش‌های ناکارآمد عرضه خودروی این جماعت در سالیان گذشته است؛ بنابراین عرضه خودرو در بورس کالا اگر به درستی و مستقیم انجام شود دارای مزایایی است که بر خلاف دستورالعمل شورای رقابت می‌تواند در بلند مدت مردم را صاحب خودرو، دولت را منتفع و خودرو سازان را از زیان خارج خواهد کرد و البته دست رانت‌خواران را نیز کوتاه می‌کند.

با عرضه خودرو در بورس کالا درست است قیمتی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد نزدیک به قیمت بازار است، ولی عدالت توزیعی رعایت می‌شود و با توجه به سازوکار قرعه‌کشی‌ها که دارای مشکلات زیرساختی، فرآیندی و اداری است، افرادی که در قرعه‌کشی برنده می‌شوند لزوماً در یک رقابت برابر شرکت نکرده‌اند و رانت تخصیص گزینشی وجود دارد، لذا نمی‌توان ادعا کرد که بورس کالا مردم را از خودروی ارزان محروم کرده است، بلکه راه گریز از سازوکار‌های ناعادلانه بسته شده است.

نکته دیگر اینکه وقتی کالایی کمیاب است طبیعتاً قیمت آن بالا می‌رود و قرعه‌کشی به شکل مرسوم گذشته به قیمت زیر ارزش بازار طمع استفاده از فرصت‌های بدون ریسک و دور زدن مردم را برای عده‌ای از مدیران و دست‌اندرکاران فرآیند قرعه‌کشی فراهم می‌آورد. در حالی که فرآیند عرضه در بورس کالا، استاندارد، بسته، با حداقل خطا، شفاف و تا حد بالایی با کمترین دخالت افراد است و این یعنی عدالت و شفافیت.

نکته دیگر اینکه مردم عموماً دنبال ثبات قیمت و توانایی خرید خودرو در زمانی که به آن نیاز دارند هستند که این امکان را بورس کالا با ارائه فرآیندی شفاف و مستمر می‌تواند فراهم سازد و دیگر شاهد تنش در جامعه بابت سایت‌های قرعه کشی، ترافیک و قطعی سایت‌های قرعه‌کشی، بی‌عدالتی و ابهام در تخصیص خودرو‌ها نخواهیم بود.

نکته دیگر اینکه فرآیند عرضه خودرو با تزریق مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار به مجموعه دولت می‌تواند دولت را در حمایت از خودرو سازان کمک کرده و خودروسازان را در یکی دو سال از زیان خارج و آن‌ها را در قبال عملکرد آنی‌شان مسوول سازد. در واقع با پوشش زیان خودروسازان من بعد، آن‌ها باید به مردم پاسخگو باشند و خودرو‌های با کیفیت و جدید ملی تولید و عرضه کنند.

نکته دیگر اینکه این فرآیند در بورس کالا در همین مدت کوتاه موفق و کارآمد بوده است و باعث استقبال و اعتماد مجدد مردم به بازار سرمایه شده است و امیدواری زیادی برای تنظیم و آرامش مستمر و پایداری بازار خودرو فراهم کرده است؛ بنابراین انتظار می‌رود که مجموعه اقتصادی دولت که به درستی تا به امروز پای عرضه خودرو در بورس کالا ایستاده‌اند با حمایت بیشتر فعالان بازار سرمایه و دلسوزان مردم این فرآیند را ادامه داده و حتی سایر محصولاتی که با زندگی روزانه مردم گره خورده است و نوسانات قیمت آن توسط دلالان می‌تواند برای اقتصاد بحران‌زا و برای کشور و اعتماد عمومی خطرزا باشد را وارد بورس کالا نمایند و باعث شکوفایی اقتصاد ملی و کاهش فساد‌ها در این صنعت بزرگ و استراتژیک شود.

علی جمالی - مدیرعامل کارگزاری نماد شاهدان

منبع: صدای بورس