رشد آهسته تولید در جهان

به گزارش می‌متالز، در متن جدیدترین گزارش یونیدو تاکید شده که تنها صنعت خودرو شرایط پررونقی را تجربه کرده است. گره رشد بخش صنعت در حدی پیچ و تاب خورده است که می‌توان از لابه‌لای متن گزارش به اعتراف یونیدو درباره افول صنعتی جهان پس از حدود دوسال جهش پی برد. در آخرین گزارش این نهاد جهانی، رشد شاخص تولیدات صنعتی جهان به کمتر از یک‌درصد کاهش پیدا کرده که خبر خوشایندی نیست. پس از نرخ رشد صفر درصدی شاخص تولیدات صنعتی جهان در دسامبر ۲۰۲۲، شاخص یونیدو در ژانویه ۶/ ۰‌درصد و در فوریه ۷/ ۰‌درصد رشد کرده است؛ اعدادی که با نرخ‌های ۲ تا ۴درصدی سال گذشته فاصله بسیاری دارند.

سطح کنونی شاخص تولیدات صنعتی جهان گرچه به قله ۳۳ ماهه رسیده است؛ اما شواهد روشنی از احتمال کاهش حجم تولید صنعتی جهان ارائه می‌کند. گزارش یونیدو نشان می‌دهد، چین در حالی تنها منطقه پررونق جهان است که در بسیاری از مناطق تولید یا کاهش یافته است یا درجا می‌زند. آفریقا پرچمدار سقوط آزاد حجم تولیدات صنعتی است و افت شاخص آن حدود ۸/ ۱ درصد بوده است. پس از این قاره، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی به‌ترتیب با رشد ۳/ ۰ درصدی و ۴/ ۰‌درصدی در رده‌های بعدی قرار دارند. ضمن اینکه آسیا-اقیانوسیه به‌جز چین نیز نتوانسته است نرخ رشد شاخص تولیدات صنعتی خود در فوریه ۲۰۲۳ را به سطحی بیش از ۳/ ۰‌درصد برساند. اروپا هم که مدت هاست با بحران انرژی و ماجرای جنگ در اوکراین دست و پنجه نرم می‌کند، شگفتی ساز شده و در فوریه توانسته است به نرخ رشد ۱/ ۲ درصدی برسد که عدد قابل قبولی است. بررسی بیشتر گزارش یونیدو در دومین ماه از سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که همچنان در بین سه‌سطح مختلف از فناوری تولید، صنایع با سطوح فناوری متوسط و بالا هستند که رشد خوبی را تجربه می‌کنند. صنایع با فناوری متوسط رو به بالا همچنان روند رو به رشد خود را حفظ کرده و رشد ۱/ ۱ درصدی را به ثبت رسانده اند، حال آنکه صنایع با فناوری متوسط و متوسط رو به پایین بازهم وضعیت نزولی را تجربه کردند، به طوری که نرخ رشد آن‌ها در دومین ماه از سال ۲۰۲۳ به منفی یک‌درصد و منفی ۴/ ۲‌درصد تنزل پیدا کرد. نکته جالب در این باره تداوم این وضعیت از ژوئیه سال گذشته تا امروز است.

در واقع نرخ رشد شاخص تولیدات این دست از صنایع در این دو بخش در ژوئیه ۲۰۲۲ تخت شد و به صفر رسید و از آن زمان تا امروز پیوسته منفی بوده است. نرخ رشد صنایع با فناوری متوسط رو به بالا و بالا نیز نسبت به سال گذشته در سطوح کمتری قرار گرفته؛ اما همچنان مثبت بوده و در محدوده مناسبی قرار گرفته است. بسیاری معتقدند این پارادوکس به دلیل تحولات ناشی از کرونا و ظهور صنعت نسل ۴ اتفاق افتاده است. ضمن اینکه کشور‌های فقیر بیشتری به جرگه علاقه‌مندان به توسعه صنعتی شتافته و در صنایع با ارزش افزوده و فناوری بالا سرمایه‌گذاری کرده اند که همین عوامل به رشد بالای این بخش از صنایع منتج شده است. شواهد گزارش یونیدو در فوریه ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که وضعیت همه صنایع با سطح فناوری متوسط رو به بالا و بالا یکسان نیست. برای نمونه در حالی خودروسازی در فوریه ۲۰۲۳ رکورد‌های تازه‌ای را در زمینه تولید جابه‌جا کرده است که در صنایع کامپیوتر و تجهیزات پیشرفته این وضعیت برعکس است و در اغلب کشور‌های جهان افت شدید حادث شده است. خودروسازی، صنایع حمل‌ونقل و محصولات وابسته طبق گزارش یونیدو در فوریه ۲۰۲۳ حدود ۷/ ۶ درصد رشد داشته اند؛ اما صنایع کامپیوتر و تجهیزات الکترونیکی وابسته افتی معادل ۹/ ۶ درصد را تجربه کرده اند. رکورددار جهش تولید در بخش خودروسازی، کشور آلمان بوده که نسبت به فوریه سال قبل رشدی معادل ۶/ ۲۰ درصد را تجربه کرده است. بعد از این کشور نیز کره‌جنوبی با نرخ رشد ۱۳ درصدی بالاتر از آمریکا و چین قرار گرفته، حال آنکه رشد صنعت خودروی چین طبق اعلام یونیدو صفر بوده است.

در بخش کامپیوتر و تجهیزات الکترونیکی، اما بدترین افت به کره‌جنوبی با بیش از ۳۵ درصد مربوط بوده و سپس تایوان با افت ۵/ ۲۳ درصدی بالاتر از ژاپن، چین و آمریکا در رده دوم بدترین عملکرد‌ها در بین کشور‌های صنعتی قرار گرفته است. بسیاری تصور می‌کنند که مرز‌های جهان صنعتی و جهان در حال توسعه در حال کاهش است و تغییرات رشد بخش‌های مختلف صنعت به همین دلیل است. به بیان ساده، چون تمرکز بر صنایع با فناوری بالا بیشتر شده، تقاضا و مصرف این بخش نیز تحریک شده، در نتیجه رشد این بخش مثبت است. بسیاری، اما با یادآوری رشد‌های ۶ تا ۸ درصدی صنایع با فناوری بالا در اواسط سال گذشته از افول دسته‌جمعی صنایع جهان خبر می‌دهند و تاکید دارند که با روند فعلی، بروز رکود در جهان بعید نیست. از آنجا که نرخ تورم در بسیاری از مناطق جهان همچنان بالاست و سیاست‌های پولی نیز درصدد مهار این بلیه عمومی است، بعید نیست که اصرار بانک‌های مرکزی بر مهار تورم و سیاست‌های انقباضی زمینه افت مصرف کالا‌های مصرفی و محصولات کم‌دوام را که فناوری پایینی دارند سبب شود و همین عامل به افول بخش صنعت جهان تبدیل شود. فعلا و تا زمان انتشار گزارش‌های دقیق‌تر نمی‌توان به‌دقت این ادعا را اثبات کرد؛ اما رشد اندک اغلب مناطق جهان در بخش تولید ابدا نشانه خوبی نیست و حتما باید مورد توجه سیاستگذاران و نهاد‌های بین‌المللی قرار گیرد؛ چرا که ظاهرا رکود در یک‌قدیمی کسب‌وکار‌ها و خانوار‌ها قرار دارد و این خطر به‌ویژه در نیمکره‌شمالی حادتر است.

منبع: دنیای اقتصاد