داستان ناگوار سرمایه گریزی؛ کاهش ۸۴ درصدی سرمایه گذاری در بخش معادن

به گزارش می‌متالز، طی سال‌های گذشته به خاطر مشکلاتی که در بخش معادن به وجود آمد از جمله تحریم ها، نبود ماشین آلات مدرن، مسائل مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست، بسیاری از سرمایه‌ها از بخش معادن به سایر بخش‌ها برود. یعنی سرمایه گذران ترجیح دادند در جایی با ریسک و مشکلات کمتر سرمایه گذاری کنند تا هم سرمایه هایشان زودتر بازگردد و هم مشکلات کمتری داشته باشند. به خصوص این که در دهه ۹۰ برخلاف دهه ۷۰ و ۸۰ از مشوق‌های کمی برای جذب سرمایه گذران در حوزه معدن استفاده شد. به همین دلیل سرمایه گذران رغبت کمتری برای حضور در این بخش از خود نشان داده و در نتیجه فرار سرمایه ازبخش معادن به سایر بخش‌های اقتصادی و حتی سایر کشور‌ها انجام شد.

بخش معدن هنوز هم جذابیت سرمایه گذاری دارد

نعمت الله حقیقی، رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی در خصوص فرار سرمایه‌ها ازبخش معادن به سایر بخش‌های اقتصادی کشور گفت: استنباط من این است که این موضوع با توجه به این که بخش معدن ایران هنوز هم جذابیت‌های سرمایه گذاری دارد این مساله تا حدود زیادی درست نیست.

وی افزود: این یک واقعیت بدبینانه است که سرمایه ازبخش معدن وارد سایر حوزه‌های اقتصادی شود. زیرا درحال حاضر سایر بخش‌های اقتصادی از جذابیت اقتصادی برخوردار نیستند که سرمایه گذار، سرمایه اش را بردارد و به این بخش‌ها ببرد.

حقیقی خاطر نشان کرد:، ولی گرفتاری بخش معدن چند سالی است زیاد شده و سرمایه گذاری در بخش معدن متناسب با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های معدنی کشور صورت نگرفته است. یعنی افزایش سرمایه گذاری متناسب با ظرفیت هایمان انجام نشده است که این یک نقصان به حساب می‌آید.

رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی بیان کرد: در دهه ۷۰ و ۸۰ رشد بسیار خوبی در حوزه سرمایه گذاری در بخش معادن داشتیم. اعم از اکتشاف و بهره برداری و حتی فرآوری، ولی طی دهه ۹۰ به بعد مشکلات زیادی در حوزه جذب سرمایه در بخش معدن ایجاد شد. گرفتاری هایش هم بیشتر مربوط به مسائل منابع طبیعی و محیط زیست و موارد مربوط به معارضین محلی بوده است. همچنین در بعضی قسمت‌ها هنوز تکلیف بحث حقوقی معادن روشن نشده، این که حقوق دولتی معادن تعیین و تکلیف شود و متناسب با چیزی باشد که بخش خصوصی می‌خواهد.

این که سرمایه‌های ما از حوزه معدن وارد سایر بخش‌های اقتصادی شده اند اصلا درست نیست. زیرا بخش‌های اقتصادی کشورمان چندسالی است جذابیت‌های خودش را از دست داده است

وی تصریح کرد: همچنین حوزه معدن اگر امنیتی نشود بسیار خوب است. زیرا در چند سال گذشته شاهد این مسائل هم بوده ایم که تا حدودی جلو رشد معادن را گرفته است. در بخش رشد معادن و کمبود سرمایه‌های معدنی نقصان داریم، ولی این که سرمایه‌های ما از حوزه معدن وارد سایر بخش‌های اقتصادی شده اند اصلا درست نیست. زیرا بخش‌های اقتصادی کشورمان چندسالی است جذابیت‌های خودش را از دست داده است.

عضو شورای مرکزی نظام مهندسی ایران بیان کرد: سال‌های گذشته بخش مسکن و بازار سرمایه واقعا جذابیت‌های زیادی از نظر اقتصادی؛ اما الان این دو بخش هم برای سرمایه گذران جذابیتی ندارند. با توجه به این که بخش معدن حوزه تخصصی است و ما هنوز مکانیزم جذب سرمایه‌های کوچک در بخش معدن را نداریم.

حقیقی اشاره کرد: ما نیامده ایم یک ساختاری را در حوزه اکتشاف طراحی کنیم که افراد با سرمایه‌های کوچک و یا بزرگشان بیاییند هم ریسک اکتشاف را بپذیرند و هم در این حوزه سرمایه گذاری کنند. مکانیزم‌های جذب سرمایه هنوز در بخش معدن طراحی نشده و جای خالی چنین سیستمی در بخش‌های مختلف معدنی احساس می‌شود.

به گفته وی؛ ما یک بخش حقیقی و یک بخش حقوقی داریم که باید پروانه بگیرد و تا ته خط برود. این که ما بیاییم مکانیزم‌های جذب سرمایه تحت عنوان هلدینگ‌های اکتشاف و معدنی راه اندازی کنیم بسیار اهمیت دارد.

رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر ۲۵ درصد از بازار سرمایه در بخش محصولات معدنی بزرگ کشورمان فعالیت می‌کنند. ولی ما برای بخش اکتشاف که یک حوزه پر ریسکی است و دولت هم توانایی مالی این که بتواند در ابعاد ظرفیت‌های معدنی ورود پیدا کند و زیر ساخت‌های معدنی مثل ژ ئو فیزیک ورود پیدا کند را نداریم.

وی اظهار کرد:، زیرا بخش خصوصی ما توان ریسک پذیری این چنین موضوعاتی را ندارند و بخش دولتی هم بودجه‌های اکتشافی و عمرانی اش را ندارد تا در مناطق پتانسیل دار معدنی سرمایه گذاری کنند؛ بنابراین ما متناسب با ظرفیت‌های اکتشافی معدنی نتوانستیم سرمایه گذاری کنیم و نقصان زیادی در بخش داد‌های اطلاعاتی در بخش‌های پتانسیل دار داریم.

وی تصریح کرد: با توجه به این که سازمان زمینی شناسی در این حوزه ورود پیدا کرده و ایمیدرو هم تلاش‌های زیادی در این رابطه داشته است؛ اما این مساله کفاف نمی‌کند، زیرا ظرفیت‌های سخت افزاری و نرم افزاری کشور جوابگوی این موضوع نیست.

سرمایه‌های زیادی از معادن خارج شده است

مجید سروش، دبیر اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران گفت: سرمایه گذاری در اکتشاف معادن در سال ۹۸ حدود ۸۴ درصد کاهش پیدا کرده و همین روند نیز تاکنون ادامه پیدا کرده است. این که سرمایه‌های بخش معدن کجا رفته معلوم نیست. ممکن است سرمایه‌ها از کشور خارج شده باشد یا این که در بخش‌های غیر مولد سرمایه گذاری شده باشد. یا این که سمت بازار‌هایی مثل ارز و دلار رفته باشد. اما به هرحال سرمایه‌های زیادی از معادن خارج شده است.

سرمایه گذاری در اکتشاف معادن در سال ۹۸ حدود ۸۴ درصد کاهش پیدا کرده و همین روند نیز تاکنون ادامه پیدا کرده است

وی افزود: سرمایه‌ها باید طوری قرار می‌گرفت که خودش بتواند بهترین شرایط را ایجاد کند و ما در آینده هم در صنعت استخراج معادن دچار مشکل نمی‌شدیم.

سروش تاکید کرد: دغدغه ما این نیست که این سرمایه‌ها از معادن خارج شده و به کجا رفته است؟ جذابیت سرمایه گذاری در بخش معادن کاهش پیدا کرده و این کم شدن جذابیت باعث فرار سرمایه از این بخش‌ها شده است؛ بنابراین باید مسوولین مربوطه تلاش کنند که با راهکار‌های مطمئن مجددا جذب سرمایه گذاری در بخش معادن را بیشتر کنند.

وی اظهار کرد: در نهایت ما در زنجیره فولاد شاهد این خواهیم بود که افق ۱۴۰۴ ما تقریبا ۱۳۰ میلیون تن استخراج سالانه سنگ آ هن نیاز داریم. پس ما باید که افراد را ترغیب کنیم که در این حوزه‌ها سرمایه گذاری کنند. اگر هر اقدامی کنیم که سرمایه گذاری جذابیتش ازبین برود به کلیت زنجیره در تمامی معادن لطمه وارد می‌شود.

دبیر اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران خاطر نشان کرد: این که سرمایه‌ها از یک حوزه اقتصادی مانند معدن وارد بخش‌های دیگر شوند واقعا بر پیکره این صنعت لطمه وارد می‌کند و جلوی پیشرفت و بالندگی اش را می‌گیرد.

فرار سرمایه از معادن حقیقتی تلخ، اما واقعی است

حسینی کیا نماینده مجلس در خصوص فرار سرمایه‌ها ازبخش معدن گفت: طی سال‌های اخیر به خاطر بی توجهی که به معادن شده فرار سرمایه از معادن داشته ایم؛ که این مساله حقیقتی تلخ، اما واقعی بود.

وی افزود: بخشی از این موارد و فرار سرمایه‌ها درست است؛ و این به خاطر کم کاریی هاست که در این بخش مهم اقتصادی صورت گرفته است. اما همان معدن داران حاضر نیستند معادنشان را از دست بدهند. به خاطر این که معادن چیزی نیست که به این راحتی، بتوان جایگزینی برای آن در نظر گرفت.

این نماینده مجلس گفت: منتها با این راهکار‌هایی که طی ماه‌های اخیر صورت گرفته امید می‌رود شرایط کار برای معدنکاری بهتر شود؛ و سرمایه گذران بیشتری ترغیب شوند تا در معادن ایران سرمایه گذاری کنند.

وی اظهار کرد: در واقع این وظیفه دولت و مجلس است که با وضع قوانین و ایجاد مشوق‌های گوناگونان سرمایه گذران را ترغیب به ورود در حوزه معادن کنند. زیرا افراد خودشان می‌دانند که معادن برایشان مقرون به صرفه است و توجیح اقتصادی هم دارد.

منبع: تحلیل بازار